10 maja po raz kolejny w tej sprawie obradować będzie miejska komisja ds. zabytków - Commission on Chicago Landmarks. Chodzi o nadanie pełnoprawnego statusu zabytku dawnej świątyni, kościołowi św. Wojciecha w chicagowskiej dzielnicy Pilsen. Przyjść na obrady może każdy, a swój udział już zapowiedzieli aktywiści walczący o pamięć o kościele, ale także rodziny tych, którzy budowali go własnymi rękami.
To posiedzenie może być kluczowe
Dzięki przychylności burmistrza Chicago sprawa kościoła św. Wojciecha była procedowana na posiedzeniu miejskiej Komisji ds. Zabytków (CCL) po raz pierwszy w połowie ubiegłego roku. To właśnie ta komisja zdecydowała się na nadanie kościołowi statusu „wstępnego zabytku”. Status zabytku miał uchronić kościół przed wyburzeniem lub istotnymi zmianami architektonicznymi. Tymczasowy status ochronny otrzymał cały kompleks - kościół parafialny, plebania, klasztor i budynki szkolne. Z ochrony wyłączone zostały natomiast wnętrza budynków, bo te mają być pozbawione „istotnych cech” podlegających ochronie. Według Commission on Chicago Landmarks, obiekt spełniał kilka kryteriów określonych w miejskim kodeksie urbanistycznym, w tym dotyczących "jego wyjątkowej lokalizacji, charakterystycznego wyglądu fizycznego lub obecności reprezentującej ustaloną i znaną wizualną cechę sąsiedztwa, społeczności lub miasta Chicago". Na najbliższym posiedzeniu komisji do sprawy ma włączyć się Archidiecezja Chicago – jej przedstawiciele do tej pory nie wypowiadali się w tej sprawie publicznie.
Są apele o obecność w ratuszu
"Musimy zaprzeczyć argumentom Archidiecezji naszą obecnością. Jeśli stawi się duża grupa Polaków w chicagowskim City Hall w czasie tego posiedzenia o kościele Św. Wojciecha, to uda nam się go ochronić na przyszłe pokolenia. Nadanie temu kościołowi statusu zabytku nie odwróci dekonsekracji (red. – odebrania charakteru sakralnego) tego polskiego kościoła, ale ochroni go przed całkowitą rozbiórką" – mówi w rozmowie z Monitorem polonijny aktywista i historyk, Daniel Pogorzelski.
Archidiecezja nie miała pomysłu na obiekt
Archidiecezja zamknęła świątynię w 2019 roku. Tłumaczyła swoją decyzję koniecznymi nakładami finansowymi na remont wież – inwestycja miała sięgać 4 milionów dolarów. Do tego dochodził problem utraty wiernych. Od czasu zamknięcia budynku parafianie razem z lokalnym radnym Byronem Lopezem walczą o przywrócenie sakralnego charakteru świątyni. Przyjęcie wstępnego statusu zabytku rozpoczęło długą serię zatwierdzeń i pozwoleń. Obejmuje to uzyskanie zgody właściciela budynku, zorganizowanie przesłuchania, a właściwie wysłuchania publicznego i przeprowadzenie ostatecznego głosowania przed komisją ds. zabytków. Dopiero potem ostateczną decyzję podejmą chicagowscy radni.
Niełatwy los kościoła
Dzielnica Pilsen była przystanią dla polskich imigrantów na przełomie XX wieku, którzy zbudowali i otworzyli kościół w 1914 roku przed przekazaniem go na własność Archidiecezji. Kościół został zamknięty w 2019 roku w ramach konsolidacji – Metropolita Chicago tłumaczył to spadkiem liczby wiernych i wysokim kosztem utrzymania świątyni. Masowe protesty odbywały się jeszcze w 2019 roku, kiedy ku zaskoczeniu wiernych duchowni przystąpili do dekonsekracji, czyli procesu, który pozbawił świątynię sakralnego charakteru. W ciągu ostatnich czterech lat archidiecezja dwukrotnie podpisywała umowę na sprzedaż nieruchomości - raz szkole muzycznej, a innym razem deweloperowi mieszkaniowemu - ale obie transakcje nie doszły do skutku. Nieruchomość składająca się z sanktuarium, plebanii, klasztoru, szkoły i parkingu - zajmuje 2.1 akra w sercu zmieniającej się dzielnicy. Radny Pilsen – Bryan Sigcho-Lopez wspiera Polonię i Latynosów w walce o kościół. Złożył formalną skargę w biurze inspektora generalnego na byłą już burmistrz Lori Lightfoot, oskarżając ją o ingerencję w zmianę zagospodarowania terenu, by pomóc Archidiecezji. Archidiecezja Chicago konsekwentnie odmawia dziennikarzom odpowiedzi na pytania o przyszłość świątyni.
fk
