Najwiekszym problemem osob przybywajacych do USA na dluzej lub na stale jest znalezienie pracy. Najpierw jakiejkolwiek, pozniej dobrze platnej, zgodnej z wyksztalceniem, zainteresowaniami. Problemy ze znalezieniem i utrzymaniem pracy maja coraz czesciej nie tylko emigranci, lecz - w zwiazku z sytuacja ekonomiczna w USA i na swiecie, restrukturyzacja gospodarki, postepem technicznym - takze rodowici Amerykanie. Wiedza o tym doskonale rowniez oszusci roznej masci i skali, ktorzy staraja sie (czesto niestety z powodzeniem) wyludzac pieniadze od osob poszukujacych pracy.
Szczegolnie niebezpieczna forma oszustw - zwlaszcza dla imigrantow, ktorzy stykaja sie z tym po raz pierwszy - sa popularne oferty atrakcyjnej pracy w domu:
- zostan w domu i rob to, co lubisz;
- pracuj, kiedy chcesz i ile chcesz;
- badz swoim bossem;
- co tydzien dostaniesz czek na $200, $300 lub wiecej.
Ogloszenia tego typu mozna znalezc w licznych magazynach poswieconych money making, jak "Money Making Opportunities", "Income Op portunities" itp., lecz nie brak ich rowniez w innych periodykach i prasie codziennej. Najpopularniejsze wsrod oferowanych prac chalupniczych jest adresowanie kopert:
"$1,000"s weekly stuffing envelopes. Receive $3.00 for each. Guaranteed.".
Czy naprawde sadzisz, ze ktos zaplaci $3.00 za wlozenie ulotki do koperty, jej zaadresowanie, zaklejenie i wrzucenie do skrzynki pocztowej? W dobie gdy firma majaca obfita korespondencje moze sobie pozwolic kupic maszyne, ktora przygotuje do wysylki tysiace listow czy broszur na godzine, a dla firm majacych jeszcze wieksze potrzeby pracuja firmy, zajmujace sie przygotowywaniem korespondencji i dystrybucja na skale przemyslowa.
Lakshmi nie wiedziala o istnieniu takich maszyn i firm. Byla w USA juz ponad miesiac, lecz nie znalazla jeszcze stalej pracy. Jej kuzynka, u ktorej mieszkala katem, coraz czesciej zaczynala w jej obecnosci rozmawiac z mezem, jak to coraz trudniej sie zyje w Ameryce. Lakshmi ucieszyla sie wiec bardzo, gdy przeczytala w gazecie ogloszenie o mozliwosci lekkiej i dobrze platnej pracy w domu.Napisala na podany adres i po tygodniu otrzymala list z ulotka informujaca, ze po wyslaniu zgloszenia i Money Order na $15 dostanie "program dzialania". Uradowana, ze za $15 (w agencji placi sie $200 i wiecej) dostanie dobra prace, szybko pobiegla na poczte, kupila i wyslala Money Order.
Po kilkunastu dniach nadszedl oczekiwany list. W srodku byla, marnie skopiowana, 4-stronicowa ulotka ozdobiona rysunkami kopert i workow z dolarami. "Program dzialania pouczal: zrob kopie obu ulotek, zaloz sobie skrytke pocztowa, zamieszczaj ogloszenia w prasie i wysylaj "program dzialania" tym, co Ci przysla Money Order. "Inaczej mowiac, mialabym oszukiwac innych, tak jak mnie oszukano" - pomyslala rozczarowana Lakshmi. Czasem - gdy odpowiesz na ogloszenie o adresowaniu kopert - moze sie okazac, ze chodzi o wysylanie reklam jakiejs firmy, ktore musisz od niej wykupic, a pare dolarow zarobisz, gdy ktos (jedna osoba na stu adresatow) zlozy zamowienie po otrzymaniu Twego listu. Czesto, po wniesieniu oplaty, wychodza na jaw ukryte koszty: musisz placic, i to nie malo, za ogloszenia, listy adresowe, znaczki, koperty, kopiowanie itp.
Rzemioslo domowe
"Easy work Excellent pay! Assemble products at home. Send SASE..."
Uradowany Kumar nie mogl sie doczekac zony, by pokazac jej ogloszenie. Oto praca dla niego. Jeszcze w Indiach wszystkie dzieci sasiadow bawily sie zabawkami, jakie robil w wolnym czasie. Teraz bedzie mogl i tutaj, w Ameryce, robic to, co lubi i dobrze na tym zarabiac.
Nastepnego dnia wyslal list z prosba o "bezplatne informacje". Po kilku dniach nadeszla odpowiedz: ulotka z oferta sprzedazy informatora o "pracy chalupniczej na rzecz uczciwych, sprawdzonych firm". Trzeba tylko czek lub Money Order na $19.95 wyslac pod adresem Work-at-Home Publishing.
Kumar kupil Money Order, wyslal i niecierpliwie czekal na informator. Po dwoch tygodniach nadeszla spora przesylka. Broszura zawierala adresy kilkudziesieciu firm i krotkie oferty pracy, jak wyrob bizuterii z koralikow, ozdob choinkowych, misiow, kasetek, mokasynow, montowanie obwodow scalonych, szycie sliniaczkow itp. Podano tez mozliwe zarobki: od stukilkudziesieciu do kilkuset dolarow tygodniowo.
Kumarowi najbardziej przypadlo do gustu montowanie malych misiow z magnesami do ozdabiania lodowki. Wyslal do firmy "Teddy Bear" list z prosba o informacje i po kilkunastu dniach mial juz w reku nadeslana w odpowiedzi dwustronicowa ulotke. Pelen nadziei na lepsza przyszlosc musial przeczytac ja kilka razy, zeby uswiadomic sobie gorzka prawde: ktos chce wyludzic od niego spora sume za pomoca szytego grubymi nicmi oszustwa.
Na wstepie ulotka zapewniala, ze montaz sympatycznych misiow jest niezwykle latwy, a mozliwosci zarobkowe ich wykonawcy - nieograniczone.
Oferuje sie trzy programy dzialania.
W ramach pierwszego programu firma placi $10.50 za kazdy zestaw 12 misiow. Materialy na ich wykonanie mozna otrzymac bezplatnie, oplaca sie tylko koszty przesylki - $5. Wykonanie jednego misia zajmuje, wedlug ulotki, 2 minuty, mozna wiec zarobic $21/godzine. (Jakim cudem? - pomyslal Kumar po wykonaniu prostego obliczenia).
Drugi program: Trzeba wysylac materialy reklamowe firmy, ktora zaplaci $19 za kazda zwerbowana do pracy chalupniczej osobe. Wedlug ulotki mozna zwerbowac kilkunastu chalupnikow dziennie.
Program trzeci: Wykonane przez siebie misie nalezy oferowac do sprzedazy w okolicznych sklepach. Oczywiscie ulotka zapewnia, ze wlasciciele tych sklepow nie moga sie doczekac misiow, ktore sa nastepnie bez trudu sprzedawane po $0.50-1.00.
Dalej wydrukowany byl kupon zgloszenia, ktory nalezalo wypelnic i wyslac do firmy wraz z czekiem lub Money Order na $49.99 - oplata za koszty administracyjne i zestaw zawierajacy instrukcje montazu, druki zamowien na materialy i jednego misia na wzor.
Na samym koncu ulotki byla uwaga: "Zalecamy realizacje co najmniej dwoch z trzech programow. Jesli zdecydujesz sie tylko na wyrob misiow dla nas, mozemy Ci zagwarantowac tylko jedno zamowienie miesiecznie". Inaczej mowiac - pomyslal Kumar - mam zagwarantowane zarobki $10.50 (tyle norma za zestaw 12 misiow) minus (tyle musze zaplacic za przesylke materialow), co rowna sie $4.50/miesiac. Tak wygladaja "nieograniczone mozliwosci zarobkowe" obiecywane na poczatku ulotki.
Oferty pracy chalupniczej naleza do najstarszych oszustw propagowanych poprzez drobne ogloszenia, a zarazem do najbardziej odrazajacych, gdyz ich autorzy zeruja na naiwnosci i niewiedzy osob w trudnym polozeniu: kobiet z malymi dziecmi, bezrobotnych, niepelnosprawnych, imigrantow desperacko poszukujacych pracy. Zdarzaja sie uczciwe oferty pracy chalupniczej, lecz ich poszukiwanie moze trwac dlugo i kosztowac wiele, gina one w zalewie oszustw.
Indira miala malo czasu, a jeszcze mniej pieniedzy. Przed wypadkiem meza nie pracowala, jesli mozna tak powiedziec o kobiecie wychowujacej trojke dzieci. Sunil zarabial niezle, ale wszystko sie zmienilo w dniu, kiedy spadl z wysokiego rusztowania. I tak mial szczescie - moze chodzic, ale o pracy nie ma mowy. Przyniesie zakupy i miedzy lopatkami pojawia sie przeszywajacy bol. Lekarze nie stwierdzili zadnych powaznych uszkodzen ciala, zasilek okazal sie skromny. Totez Indira ucieszyla sie bardzo, gdy wyczytala ogloszenie o pracy chalupniczej.
Zadzwonila pod podany numer, wyslala Money Order na $14.95 i otrzymala informator z adresami i ofertami. Najbardziej podobal jej sie pomysl wykonania w domu "prostych ozdob choinkowych wedlug wzoru opracowanego przez sredniowieczne zakonnice". Oferta obiecywala co prawda zarobienie tylko $190 tygodniowo, ale Indira uznala to za dowod, ze firma jest uczciwa - nie obiecuje zlotych gor.
Ulotka przyslana przez firme Snowflake - do ktorej Indira zwrocila sie po informacje - obiecywala "$38 za zestaw prostych ozdob choinkowych w ksztalcie platka sniegu". Firma zobowiazywala sie do zakupu od chalupnika maksimum 5 takich zestawow tygodniowo". (Na pewno zrobie 180 takich gwiazdek z papieru - pomyslala Indira - corka mi pomoze...)
Ulotka zawierala zastrzezenie, ze firma placi tylko za ozdoby odpowiadajace jej "standardom jakosci", ale pocieszala, ze wyrob gwiazdek jest bardzo latwy, a "potrzebne materialy sa wszedzie do nabycia".
Przekonana o slusznosci wyboru pracy chalupniczej Indira wyslala wypelniony kupon i Money Order na $29.95 - wymagana oplate za starter kit.
Wkrotce otrzymala niewielka paczuszke. Zawierala ona niechlujnie skopiowana (niektore fragmenty byly nieczytelne) instrukcje wykonania ozdoby, paski papieru w trzech kolorach zwiniete w krazki i jedna "gwiazdke sniegowa" na wzor. Indira od razu wiedziala, ze nielatwo bedzie zrobic cos takiego. Niewielka gwiazdka byla misternie sklejona z kilkudziesieciu roznokolorowych, waskich paskow, skreconych w spiralki o roznych ksztaltach. Postanowila jednak sprobowac. Zalecanego kleju nigdzie nie dostala, ale kupila inny i wieczorem przystapila do pracy. Zgodnie z instrukcja pociela paski na odpowiednie odcinki, przygotowala tekturke, na ktorej gwiazdke trzeba bylo montowac i rozczepiona na koncu wykalaczke do skrecania paskow w spiralki. Byla godz. 9:15. Indira skrecila pierwsze trzy spiralki, zgodnie ze wzorem skleila je razem i umocowala szpilkami do tekturki. Nastepna spiralka, kropla kleju z boku, przycisnac do konstrukcji na tekturce, wbic szpilke itd., itd.
Czasem klej puszczal, szpilki wypadaly, trzeba bylo poprawiac. Oczy bolaly ja coraz bardziej. Wreszcie polowa gwiazdki byla gotowa. Co prawda przyslany wzor byl ladniejszy, ale zawsze... Indira spojrzala na zegar:11:10. Minely prawie 2 godziny. Szybko policzyla: Placa $38 za 36 gwiazdek, "zarobila" wiec za 2 godziny okolo 50 centow. Jesli nawet nabralaby z czasem wprawy i tak sklejenie jednej ozdoby zajeloby co najmniej godzine. Zeby zarobic $10 musialaby nad tym sleczec prawie 10 godzin. Kto sie zajmie dziecmi? Rozgoryczona wyrzucila wszystko do kosza na smieci i poszla spac... Indira nie wziela pod uwage jeszcze jednej sprawy: Firmy oferujace prace chalupnicze czesto gwarantuja zakup Twoich wyrobow, ale tylko tych, ktore "odpowiadaja ich standardom jakosci". Radzimy zwrocic uwage na to zastrzezenie, gdyz tutaj tkwi czesto klucz do calej afery: Latwo moze sie okazac, ze zaden Twoj wyrob - zdaniem firmy - tym standardom nie sprosta. Stracisz tylko pieniadze, czas i jeszcze jedno zludzenie.
Zanim wydasz pieniadze
Gdy zetkniesz sie z jakakolwiek oferta work-at-home, nigdy nie dzialaj pochopnie, a zwlaszcza nie dawaj nikomu od razu zadnych pieniedzy. Bardzo czesto jestes informowany, przekonywany, nieraz nawet szantazowany (niepowtarzalna okazja, ograniczony nabor pracownikow itp.), ze musisz zaplacic natychmiast. Nie rob tego nigdy. Oszustom wlasnie o to chodzi, bys jak najszybciej zaplacil i nie mial czasu na sprawdzenie wartosci, legalnosci oferty i firmy, ktora z nia wystepuje. Jesli zaplacisz od razu, bardzo czesto nie zobaczysz juz nigdy tych pieniedzy i oczywiscie nic nie zarobisz. Najpierw wiec przyjrzyj sie dokladnie samej ofercie. Jesli:
- obiecuje wysokie zarobki bez wiekszego wysilku;
- jest sformulowana w mglistym jezyku, nie zawiera konkretow;
- masz zaplacic z gory za informacje, koszty administracyjne, wpisowe itp.;
- musisz zakupic drogi sprzet (nawet gdy gwarantuje sie zwrot pieniedzy);
- adres firmy jest na skrytke pocztowa;
- wywierana jest presja, by szybko placic; nie zajmuj sie taka oferta.
Szkoda Twego czasu. Wszystko wskazuje na to, ze jakis oszust ma ochote na Twoje pieniadze. Powazna, legalna firma poda Ci dokladny adres, numer telefonu i faksu. Poinformuje Cie bezplatnie i dokladnie o swej dzialalnosci i oferowanej wspolpracy, bez zadania oplat z gory i wpisowego.
Jesli oferta nie nosi widocznych cech oszustwa, jest interesujaca, zwroc sie do firmy o nastepujace bezplatne informacje na pismie:
- dokladny opis, krok po kroku, pracy jaka masz wykonywac;
- czy firma zobowiazuje sie do zakupu Twych wyrobow, a jesli tak, to na jakich warunkach;
- kto i na jakich zasadach bedzie Ci placic;
- kiedy otrzymasz pierwszy czek;
- jakie sa laczne koszty programu pracy chalupniczej (oplaty czlonkowskie, sprzet, materialy), co otrzymasz za swoje pieniadze;
- jaka pomoc otrzymasz od firmy (instruktaz, materialy);
- czy firma odkupi od Ciebie sprzet, nie zuzyte materialy, zwroci Ci oplate, gdy postanowisz sie wycofac;
- na koniec popros o adresy, numery telefonu osob pracujacych dla firmy i porozmawiaj z nimi.
Uzyskane informacje pomoga Ci sie zorientowac, czy chodzi o powazna, legalna firme. Jesli firma oferujaca prace udzieli Ci zadowalajacych informacji, nie wolno na tym poprzestac! Oszusci potrafia dzis tak sprawnie stroic sie w piorka milujacych prawo biznesmenow, ze moga wprowadzic w blad nawet ekspertow, nie mowiac o niedoswiadczonych osobach poszukujacych zarobku.
Przed wyslaniem pieniedzy, podpisaniem kontraktu, skontaktuj sie z nastepujacymi instytucjami i sprawdz, czy nie zostaly wniesione skargi na interesujaca Cie firme:
1. Better Business Bureau - miejscowe i w miejscu dzialania firmy,
2. Chamber of Commerce,
3. Attorney General"s Office w Twoim stanie i w stanie, gdzie dziala firma,
4. miejscowe biuro ochrony konsumentow,
5. miejscowy naczelnik poczty (gdy oferta listowa),
6. wreszcie lokalne biuro FBI i policja.
Jesli po przeprowadzeniu Twego sledztwa okaze sie, ze nie ma skarg na dana firme, pamietaj, ze:
- oszusci czesto zmieniaja nazwiska, nazwy firm i miejsce dzialania;
- ich ofiary nie zawsze wnosza skargi.
Jesli padniesz ofiara oszustwa i nie uda Ci sie odzyskac wplaconych pieniedzy - a niestety tak to sie przewaznie konczy, gdy trafiles na oszustow - zwroc sie ze skarga, popros o pomoc, poinformuj nastepujace instytucje:
- Attorney General"s Office w Twoim stanie i w stanie, gdzie dziala firma
- lokalne BBB
- lokalne biuro ochrony konsumentow,
- lokalny naczelnik poczty (w wypadku oszustwa listowego),
- kierownik dzialu reklam pisma, w ktorym oszusci sie oglaszaja.
Artykul przedrukowano za zgoda Polskiego Poradnika "Sukces" - 225 Park Line; Douglaston, NY 11363,
tel. (718) 224 - 3492
