O ile przy wyborze sprzetu stereo, telewizora czy magnetowidu sugerujemy sie w zwykle nazwa firmy, a nastepnie dopiero parametrami, to w przypadku komputerow parametry bierzemy pod uwage w pierwszej kolejnosci, a nastepnie producenta. Komputery roznia sie od wyzej wymienionych urzadzen tym, iz maja byc urzadzeniami rozbudowywalnymi w momencie kiedy ich mozliwosci beda dla nas niewystarczajace. Stary magnetowid po prostu wystawiamy na ulice lub do bejsmentu. Czyli przy wyborze komputera najwazniejsze sa: parametry techniczne, zaufanie do producenta, mozliwosci rozbudowy (a jeszcze zapomnialem o takim szczegole jak cena).
Parametry techniczne
Wybor ich uzalezniamy glownie od indywidualnych zapotrzebowan - do czego bedziemy uzywali komputer przez najblizsze 2-3 lata - jak i naszych mozliwosci finansowych. Zmieniaja sie one bardzo szybko i trudno jest dac jakas nawet bardzo ogolna recepte. Niemniej jednak dysponujac obecnymi informacjami postaram sie pokrotce przedstawic obecnie obowiazujace trendy:
Procesor - mozg komputera, jest on odpowiedzialny za szybkosc pracy naszego komputera. Na rynku PC funkcjonuja obecnie trzej liczacy sie producenci:
- Intel - rodzina Pentium i Pentium Pro. Szybkosci zegarow taktujacych od 75-166Mhz dla Pentium i 180-250MHz dla Pentium Pro. Zdecydowany lider.
- AMD - rodzina procesorow o oznaczeniu 586 - w gruncie rzeczy sa to procesory osadzane na plytach o architekturze 486; druga rodzina o nazwie K5 - odpowiednik rodziny Pentium firmy Intel
- Cyrix - (bardzo czesto spotykany w komputerach produkowanych przez IBM) rodzina 686, odpowiednik Pentium Intela i procesory z serii M1
Obecnie polecalbym Panstwu wybor najbardziej popularnego na rynku procesora firmy Intel o czestotliwosci taktowania zegara pomiedzy 100 a 166MHz.
Dlaczego nie Pentium PRO? Odpowiedz jest bardzo prosta - brak oprogramowania. Architektura Pentium Pro powoduje to, iz podczas pracy na programach, ktore nie sa pelnymi 32-bitowymi aplikacjami dziala on bardzo powoli. Czyli wymagany jest w pelni 32-bitowy system operacyjny taki jak np. Windows NT, jak i programy napisane dla tego srodowiska. Moim zdaniem uplynie rok zanim to nastapi. Obecnie zakup komputerow z procesorem Pentium Pro uwazam za celowy dla osob, ktore potrzebuja poteznych mocy obliczeniowych (naukowcy) lub grafikow komputerowych. Oczywiscie pod warunkiem, iz beda oni uzywali 32-bitowych programow. Na przyklad jezeli postawimy kolo siebie dwa komputery Pentium Pro 200MHz i Pentium 133MHz, obydwa z Windows"95, a nastepnie uruchomimy normalny 16-bitowy program, szybkosc z jaka bedzie on wykonywany na obydwu komputerach bedzie zblizona. Inaczej beda wygladaly wyniki takiego testu, kiedy uzyjemy na obu komputerach 32-bitowy program jak i system operacyjny (np. Windows NT). Roznice w szybkosci wykonywania programow beda kolosalne na korzysc Pentium Pro.
Plyta glowna - Jest to uklad drukowany, na ktorym osadzony jest procesor, pamiec, sterownik klawiatury, zlacza do osadzenia kart rozszerzajacych, " chipset", pamiec " cache", sterowniki IDE I/O, BIOS. Po niej to poprzez magistrale danych poruszaja sie informacje, komendy wysylane i przyjmowane przez procesor. Mozna by ja porownac do ukladu nerwowego czlowieka. Od tego jakie ma ona parametry zaleza nasze mozliwosci rozbudowy, szybkosc komputera i jego niezawodnosc. Oto niektore parametry charakteryzujace dobra plyte glowna.
Glowne elementy skladowe to:
- " chipset" czyli grupa logicznych ukladow scalonych odpowiedzialnych miedy innymi za komunikacje pomiedzy poszczegolnymi czesciami komputera - obecnie najbardziej popularny na rynku jest " chipset" produkowany przez firme Intel o nazwie " Triton"
- zlacza karty rozszerzerzen. Sa to gniazda, w ktore "wciskamy" poszczegolne karty rozszerzen (np. karta muzyczna, graficzna, itd). Dobra plyta powinna posiadac minimum 7 zlacz. Zwykle sa to trzy zlacza 32-bitowe PCI i cztery 16-bitowe ISA. Tego rodzaju konfiguracja jest wazna ze wzgledu na przyszla rozbudowe systemu.
- gniazda pamieci RAM. Minimum 2 banki (kazdy bank pamieci sklada sie z dwoch gniazd) w standardzie 72-pin, z mozliwoscia instalacji az do 128MB RAM.
- Pamiec cache - bardzo wazna czesc naszego komputera. Niestety jest ona bardzo czesto w ramach oszczednosci nie instalowana przez wielu producentow. Pamiec ta zwykle osadzona jest na plycie glownej. Jej zadaniem jest wspomaganie pracy procesora. Jest to niejako jego bardzo szybka pamiec podreczna. Roznica w szybkosci dzialania komputera, ktory posiada 256KB pamieci cache (standardowy jej rozmiar), a tego samego komputera bez pamieci cache moze wynosic nawet do 20%. Obecnie stosowany jest nowy rodzaj tej pamieci o nazwie Pipeline Burst Cache i ten Panstwu polecam. Odradzam zakup komputera bez pamieci typu cache.
- kontroler IDE I/O - czyli sterownik stacji dyskow, dyskow twardych, kontroler portow szeregowych i rownoleglych. Od dwoch lat prawie wszyscy producenci umieszczaja go na plycie glownej. Wazne jest aby sterownik dyskow twardych byl dwukanalowy, czyli umozliwial nam podlaczenie w przyszlosci do czterech twardych dyskow IDE. Bardzo wazna czescia jest uklad scalony - UART 16650 (lub jego odpowiednik). Umozliwia on nam bardzo szybka komunikacje poprzez zlacza szeregowe - bardzo wazne przy szybkich modemach.
- Ziff Socket (obecnie na rynku jest model 7). Podstawka pod procesor, ktora ulatwia jego latwe wyjmowanie i ponowne osadzanie.
- Oscylator - powinien pozwolic nam na instalacje dowolnego procesora od 75 do 180MHz)
- Flash BIOS - uklad, w ktorym przechowywane sa miedzy innymi parametry dotyczace urzadzen zainstalowanych w naszym komputerze. Wazne jest to aby byl on "Flash" , umozliwia nam to w przyszlosci softwarowa jego rozbudowe i uaktualnienie bez potrzeby wymieniania samego ukladu scalonego.
- Zworki umozliwiajace instalowanie procesorow produkowanych nie tylko przez firme Intel, ale takze przez Cyrix i AMD.
Powyzsze podzespoly i ich parametry sa opisane bardzo pobieznie i w duzym uogolnieniu ,za co przepraszam .
Dysk twardy - Jest to miejsce, gdzie komputer przechowuje programy i dane (podobnie jak nagrywamy muzyke na kasecie audio - dysk nagrywa informacje na swoim nosniku magnetycznym - czyli mozemy nagrywac i kasowac je w dowolnym momencie).
Nie wiem dlaczego bardzo czesto pojemnosc dysku twardego jest dla kupujacego komputer po raz pierwszy miara jego wartosci. Przeciez dobry komputer ma mozliwosc zainstalowania czterech twardych dyskow, czyli w przyszlosci mozemy spokojnie dodawac nastepne dyski bez potrzeby wyjmowania starego, oryginalnie zainstalowanego przez producenta. Fabrycznie dostajemy zwykle jeden, obecnie sa to dyski o pojemnosci od 1GB (Giga Bajta) do 2 GB i absolutnie nie powinnismy martwic sie o przestrzen na dysku, jezeli jej nam zabraknie, po prostu za sume $200-350 instalujemy kolejny i po problemie. Szczegolnie, ze obecnie wiekszosc programow jest umieszczona przez producentow programow na plytach kompaktowych i nie musimy (a czasami nawet nie mozemy) ich przekopiowac na dysk. Podczas instalacji programu z CD przegrywana jest tylko mala czesc informacji (zwykle do 10MB), a reszta informacji jest na biezaco pobierana z plyty kompaktowej podczas jego uzytkowania. Standardem dla twardych dyskow jest obecnie protokol Enhanced IDE dla komputerow domowych i SCSI 2 Wide dla serwerow sieciowych i dla duzych stacji graficznych.
Pamiec RAM - sa to uklady scalone, w ktorych komputer podczas swojej pracy czasowo przechowuje programy i dane niezbedne do ich pracy. Po wylaczeniu komputera zawartosc pamieci RAM jest wymazywana, a po uruchomieniu komputera - ponownie zapelniana. Do niej to wpisywany jest system operacyjny (np. Windows), sterowniki urzadzen ( drivers), programy komunikacyjne itp. Nie nalezy mylic pamieci RAM z pamiecia masowa - czyli twardym dyskiem. Sa to absolutnie dwa rozne urzadzenia. Twardy dysk spelnia w komputerze role pamieci masowej (informacje zapisane na nim nie ulegaja zmazniu po wylaczeniu komputera, jak to ma miejsce w wypadku pamieci RAM) . RAM jest pamiecia operacyjna, w ktorej wykonuja sie programy podczas dzialania komputera. Zalozmy teoretyczna sytuacje, iz procesor zada konkretnej instrukcji. Aby mogl ja otrzymac z twardego dysku musilby czekac srednio 10 milisekund aby system mogl ja znalezc na twardym dysku (jest to tzw. czas dostepu) ,natomiast jezeli ta instrukcja przy uruchomieniu konkretnego programu zostala wczytana razem z innymi czasowo do pamieci RAM, system znajduje ja w ciagu 70 nanosekund, czyli prawie 1,000 razy szybciej. Dlatego tez jest tak wazne aby nasz komputer mial minimum 16MB pamieci RAM. Dlaczego 16, a nie np. 8?. Wyobrazcie sobie Panstwo taka sytuacje: Wlaczamy komputer i uruchamia sie Windows "95. Wczytuja sie one do pamieci RAM i zajmuja w niej kilka Mega Bajtow pamieci. Nastepnie uruchamiamy program np. Corel Draw. Sam program zajmuje nastepne kilka megabajtow pamieci RAM. Ops ! Mamy tylko 8MB w komputerze, a juz te dwa programy zajely nam wiecej. Co robi system? Informacje, ktore nie zmiescily sie nam do RAM zapisuje na twardy dysk, oszukujac procesor iz sa one w pamieci RAM (tzw. pamiec wirytualna). Teoretycznie wszyscy sa zadowoleni: program nam dziala, procesor dostaje wszystkie informacje... tyle ze znacznie wolniej. Natomiast przy 16MB RAM wyzej wymienione dwa programy mieszcza sie bez problemu w RAM i nie ma potrzeby oszukiwania procesora i symulowania pamieci RAM przez twardy dysk. Jezeli mamy do czynienia z duzymi programami lub rysunkami, wskazane jest nawet 32MB pamieci RAM. Wierzcie mi Panstwo, iz bardzo czesto komputer klasy 486 z duza iloscia pamieci dziala znacznie szybciej niz najszybsze Pentium z 8MB. Obecnie pocieszajacy jest fakt, iz pamiec RAM bardzo spadla w cenie i 4MB modul kupujemy ponizej $70. Moduly pamieci (SIMM) mozemy kupic w rozmiarach 4MB, 8MB. 16MB.... W wypadku procesorow Pentium musimy instalowac po 2 identyczne SIMM. Powoduje to architektura procesora Pentium. Ma on szyne adresowa 64 bitowa, natomiast pamieci sa 32-bitowe, czyli musimy miec pare (dwa) moduly aby procesor mogl z nich korzystac. Generalnie aby zwiekszyc pamiec w komputerach klasy Pentium z 8MB do 16MB musimy zaopatrzyc sie w dwie identyczne kosci kazda po 4MB. Sa nastepujace rodzaje pamieci RAM:
- ze wzgledu na szybkosc sa to 60ns i 70ns
- z kontrola bitu parzystosci i bez - czyli 32bitwe i 36 bitowe. Kontrola bitu parzystosci (parity check) pozwala na to, iz jezeli powstanie jakis blad w pamieci podczas wykonywania programu, system nas o tym poinformuje. Obecnie w komputerach domowych producenci instaluja moduly pamieci bez kontroli bitu parzystosci. Po prostu nie ma potrzeby sprawdzania poprawnosci wykonywanych operacji w normalnym uzytkowaniu, szczegolnie iz nowe uklady pamieci sa naprawde bardzo dobrej jakosci i charakteryzuja sie wysoka niezawodnoscia. Pamieci 36-bitowe stosowane sa obecnie w serwerach sieciowych i komputerach, ktore wykonuja super dokladne obliczenia.
- pamieci EDO (Extended Data Output) jest to rodzaj pamieci, ktory zostal opracowany stosunkowo niedawno. Komputer, ktory korzysta z pamieci EDO dziala znacznie szybciej od swego brata blizniaka, ktory ma pamiec tradycyjna ( fast page). Jezeli obecnie kupujemy komputer, to koniecznie z pamiecia EDO.
- 30-pin i 72-pin - jest to podzial ze wzgledu na geometrie i architekture wewnetrzna modulu pamieci.
Napedy CD - czytnik plyt kompaktowych. Obecnie jest to urzadzenie niezbedne w kazdym komputerze. Dziala podobnie jak twardy dysk, z tym ze nie mozemy na nim zapisywac, mozemy tylko odczytac informacje zapisane przez producenta plyty kompaktowej.Za to bardzo latwo mozemy te plyty wymieniac, czego nie mozemy robic w wypadku dyskow twardych. Obecnie na rynku standardem sa napedy 6 i 8-krotne. Oznacza to, ze dane sa przekazywane z szybkoscia 900 i 1,200 kilobajtow na sekunde. Czas dostepu do informacji na plytach kompaktowych waha sie pomiedzy 100-250 milisekund. Napedy CD podlaczane sa obecnie do kontrolera dyskow twardych IDE lub SCSI.
Karty graficzne - urzadzenie to odpowiada za to co widzimy na ekranie naszego monitora, jak to widzimy i jak szybko odbywa sie generowanie obrazu na naszym monitorze. Bardzo czesto lekcewazymy jakosc karty graficznej, a jest ona bardzo wazna. Przewaznie pytamy tylko czy jest ona typu SVGA! Kazda karta graficzna obecnie instalowana w komputerach domowych jest karta typu SVGA! Oznacza to iz kazda jest nam w stanie wyswietlic obraz w rozdzielczosci 800x640 punktow. Czyli oznaczenie SVGA nie okresla w tej chwili jakosci karty. Okresla ja natomiast procesor graficzny uzyty przez producenta karty i wielkosc pamieci wideo zainstalowanej na karcie. Standardem powoli staja sie szybkie procesory graficzne o 64-bitowej architekturze takich firm jak ATI, S3... Pozwalaja one nam na bardzo szybka animacje, czysty krystaliczny obraz i wysokie czestotliwosci odswiezania (przerysowywania obrazu) co bezposrednio powoduje, iz nasze oczy nie mecza sie tak szybko. Pamiec na karcie wideo (powinno byc minimum 1MB) decyduje o tym ile kolorow moze byc wyswietlanych przy okreslonej rozdzielczosci. Obecnie wazne jest takze, aby nasza karta graficzna obslugiwala standard o nazwie MPEG II. Powinna ona sie tez komunikowac poprez zlacze 32-bitowe PCI, a nie stare 16-bitowe ISA.
Karta muzyczna - urzadzenie, ktore daje glos naszemu komputerowi. Polecam tutaj oryginalne produkty firmy Creative Labs (Sound Blaster). W domowym uzytku wystarczy nam w zupelnosci Sound Blaster 16, ktory gwarantuje nam pelna kompatybilnosc ze wszystkimi programami jak i wysoka jakosc dzwieku. (jezeli ktos jest muzykiem, polecam Sound Blaster AWE 32). Dzwiek w kartach z rodziny Sound Blaster 16 jest budowany na zasadzie tzw. Syntezy FM. Bardziej zawansowany AWE 32 buduje dzwiek na podstawie probek dzwieku zapisanych w jego ukladach (Wave Table). Dla normalnego ucha roznice pomiedzy tymi kartami sa nie zauwazalne. Przestrzegam natomiast przed wszelkiego radzaju tanimi kartami muzycznymi, ktore emuluja prace Sound Blastera. Pierwsza sprawa to jakosc dzwieku, a druga to problemy z konfiguracja wiekszosci gier.
