Artykul ten porusza rozne tematy, ktore dotycza dzieci i moga one interesowac Panstwa w bardzo roznym stopniu. Daje on tylko krotki zarys najczesciej poruszanych tematow. Po wiecej informacji prosze kierowac sie do rodzinnego dentysty.
Wybity zab
Moze to spotkac kazdego bez wzgledu na wiek. Dlatego wazne jest by wiedziec jak zachowac sie w takiej sytuacji i nie stracic zimnej krwi. Najnowsze badania naukowe donosza, ze najbardziej istotny jest czas jaki uplywa od wybicia zeba do jego replantacji (ponowne wlozenie zeba do zebodolu). Gdy zab ma calkowicie uksztaltowany wierzcholek nalezy go delikatnie przemyc w specjalnie przygotowanym do tego celu plynie "Save-The-Tooth" (firmy 3M) i jak najszybciej ponownie wlozyc go do zebodolu. System ten jest powszechnie dostepny w kazdej aptece i na pogotowiu. Warto wiedziec, ze plyn ten jest specjalnie przygotowany do transportu i nawet dlugoterminowego przechowywania zebow. W przypadku gdy nie zaopatrzylismy sie w ten plyn wczesniej, wybity zab mozemy przyniesc do gabinetu przechowujac go w mleku lub w soli fizjologiczej. Przewoz zeba w slinie, wodzie lub bez zadnej wilgotnosci (sucha serwetka) powinien byc unikany. Wybity zab mozna chwycic tylko za korone, nigdy nie wolno dotykac powierzchni korzenia. Po odpowiednim opatrzeniu zeba trzeba jak najszybciej udac sie do najblizszego dentysty. Prosze pamietac - liczy sie czas.
Zywotnosc tkanki miekkiej na powierzchni jest podstawa do prawidlowego zrostu zeba z koscia zebodolu i unikniecia jego resorbcji w przyszlosci. Obecnie okolo 70% replantowanych zebow daje sie zachowac przez dlugi okres czasu, dawniej - mniej niz 50%. Przyczyna niepowodzen po transplantacji jest resorbcja zewnetrzna korzenia, ktora powoduje jego wypadniecie.
Leczenie zebow u dzieci
Badania przeprowadzane wsrod specjalistow z pedodoncji (dentysci zajmujacy sie tylko leczeniem dzieci) wskazuja, ze gabinety te w coraz wiekszym procencie staraja sie zapewnic dzieciom srodowisko komfortowe bez uzycia igly. Coraz wiecej praktyk uzywa "air abrasion technic". W przypadku stosowania tej techniki leczenia w plytkie ubytki prochnicowe uderzaja z ogromna predkoscia drobne ziarenka piasku wykruszajac slabe, zdemineralizowane, chore czesci zeba, a pozostawiajac nie tkniete zdrowe. Ta metoda leczenia nie nadaje sie do glebokich ubytkow, w ktorych nadal niezbedne jest uzycie znieczulenia i konwencjonalnej metody czyszczenia za pomoca wiertarki elektrycznej. Metoda ta nie u wszystkich pacjentow moze byc stosowana.
Laki zebowe
Wiecej niz 90% dentystow dzieciecych uzywa laki zebowe. Material ten wplywa w glebokie, zdrowe bruzdy na powierzchni zujacej zebow trzonowych i calkowicie izoluje je od bakterii powodujacych prochnice. Niestety, mimo ogromnych korzysci jakie przynosi ten zabieg, tylko 19% dzieci amerykanskich z niego skorzystalo. Zabieg ten prawie zawsze w 100% jest pokrywany przez ubezpieczenia. Koszt minimalny zalakowania jednego zeba wynosi $25, podczas gdy koszt wypelnienia w tym samym zebie, ale juz z prochnica wynosi $65. Mozna latwo policzyc korzysci ekonomiczne jakie ich stosowanie przynosi. Trwalosc laku wynosi okolo 2 lat lub dluzej, ale nawet po ich wykruszeniu pozostaja drobne wypustki w szkliwie, ktore rowniez chronia przed prochnica.
Wypelnienia w zebach mlecznych
Nadal podstawowym materialem wypelniajacym pozostaje amalgamat (ciemne wypelnienie). Obok niego dostepne sa wypelnienia biale na bazie compomeru (polaczenie cementow szklanoionomerowych z materialem kompozytowym) oraz normalne kompozyty. Wypelnienia zawierajace cement szklano - ionomerowy zawieraja fluor, ktory dodatkowo korzystnie wplywa na zapobieganie prochnicy wokol tych wypelnien.
Fluor
Specjalne pasty z fluorem przeznaczone dla dzieci w wieku przedszkolnym o zmniejszonym stezeniu fluoru beda prawdopodobnie powszechnie dostepne juz niedlugo. Takie pasty sa juz dostepne w innych krajach, ale w Ameryce wymagaja one dlugiego i niezbednego przetestowania przed ich wprowadzeniem na rynek.
Bardzo duzo dentystow ostrzega przed nadmiernym stosowaniem fluoru, gdyz jego nadmiar powoduje fluoroze zebow. Na zebach pojawiaja sie biale mleczne plamy. Obecnie badania naukowe stwierdzily, ze bardzo czesto za ten problem odpowiedzialni sa rodzice, ktorzy nieswiadomie nakladaja na dziecieca szczotke za duza ilosc pasty. Dziecko w wieku przedszkolnym nie umie prawidlowo wypluwac nadmiaru pasty i ja polyka zamiast wypluc. Wedlug zalecen dentystow amerykanskich na szczotke dziecieca mozna nalozyc paste wielkosci grochu, nie wiecej. Czyszczenie zawsze powinno byc nadzorowane.
Stwierdzono rowniez, ze suplement fluoru wypisywany przez pediatrow powinien pozostawac pod scisla konsultacja dentystyczna aby nie dochodzilo do nadmiernego zazywania fluoru przez dziecko.
Zdjecia rentgenowskie
Zdjecia panoramiczne sa bardzo czesto wykonywane przez specjalistow w stomatologii dzieciecej. Nadal jednak podstawa sa male zdjecia wewnatrzustne, ktorych u dziecka wykonuje sie szesc. Zdjecia panoramiczne sa wykonywane bez wkladania kliszy do jamy ustnej, moga byc wiec wykonane u dzieci trudnych, bez kooperacji. Widocznych jest na nim wiecej elementow anatomicznych i ogolny rozwoj uzebienia. Zdjecia wewnatrzustne (zgryzowe) sa niezbedne do wykrycia prochnicy na powierzchniach stycznych zebow bocznych. Sa one rutynowo wykonywane dwa razy w roku przy kazdej profilaktyce.
Pierwsza wizyta dentystyczna
Okolo 40% pedodontow uwaza, ze pierwsza wizyta dentystyczna powinna sie odbyc miedzy pierwszym a drugim rokiem zycia z chwila wyrzniecia sie pierwszych zebow mlecznych. Tylko 16% uwaza, ze nieco pozniej bo okolo 3 roku zycia. Male dziecko szybko przyzwyczaja sie do otoczenia gabinetu, wie ze jest rowniez lekarz od zebow do ktorego tez trzeba chodzic regularnie tak jak do lekarza pediatry. Pierwsza wizyta jest duzym przezyciem dla dziecka i im wczesniej to nastepuje tym lepszym i bardziej swiadomym staje sie potem pacjentem. Dziecko do trzeciego roku zycia powinno przebywac w gabinecie z rodzicem (tylko dla komfortu psychicznego dziecka), ale starsze dzieci powyzej czwartego roku zycia powinny juz zostawac same w gabinecie, o czym rodzice nie zawsze lubia pamietac. Na drzwiach wejsciowych do kazdego gabinetu dzieciecego wisi informacja wypisana duzymi literami "Tutaj dzieci wchodza same". Lekarz zawsze poprosi rodzicow o wspolne wejscie do gabinetu gdy zajdzie taka potrzeba. Stwierdzono bowiem, ze dziecko zachowuje sie bardziej dojrzale i poprawnie jezeli rodzica nie ma przy nim. Pomozmy wiec dentyscie w jego i tak trudnej pracy z dziecmi i nie wchodzmy do gabinetu gdy nie jestesmy o to proszeni.
Ekstrakcje zebow mlecznych
Wlasciwie kazdy zab mleczny, ktory zostal usuniety powinien byc zastapiony przez tzw. utrzymywacz przestrzeni lub czasami przez specjalne protezki dzieciece (w zaleznosci od diagnozy). Dotyczy to zwlaszcza zebow bocznych, w ktorych utrata (zmniejszenie) przestrzeni powoduje ogromne zmiany w polozeniu pozostalych zebow (przesuwaja sie one przez caly czas) i zamkniecie przestrzeni dla zebow stalych. Wymaga to potem uzywania specjalnych stalych aparatow ortodontycznych (koszt od $3.000 minimum), podczas gdy utrzymywacz przestrzeni kosztuje co najmniej $140. Czasami jedynym i najbardziej drastycznym wyjsciem staje sie usuwanie zebow stalych wyrastajacych poza lukiem gdy brakuje dla nich miejsca. Dlatego im wczesniej po usunieciu zeba zostanie zalozony utrzymywacz przestrzeni, tym lepsza prognoza dla zachowania wszystkich zebow stalych i prawidlowego uzebienia.
Czyszczenie zebow u dzieci
Jest ono mozliwe nawet u bardzo malych dzieci, jak tylko pojawi sie pierwszy zab mleczny. Zasada prawidlowego czyszczenia zebow u dzieci jest czynny udzial rodzicow. Rodzice powinni czynnie pomagac dziecku w czyszczeniu az do 7 roku zycia, czasami nawet dluzej. Uwarunkowane to jest tym, ze dziecko ma slabo rozwinieta koordynacje ruchowa i nawet gdy bardzo chce, nie jest mozliwe aby wyczyscilo ono zeby prawidlowo. Szczoteczki elektryczne sa w tym wieku bardzo pomocne. Szczegolnie dla dzieci noszacych aparaty ortodontyczne lub protetyczne. Jak rowniez dla dzieci opoznionych w rozwoju, z problemami ruchowymi. U dzieci zaleca sie rowniez uzywanie nitki miedzyzebowej. Oczywiscie zabieg wykonywany jest przez rodzicow raz dziennie, zwlaszcza przed snem. Mozna uzywac nitki woskowane lub niewoskowane, w zaleznosci od preferencji. W badaniach nie stwierdzono by ktoras z nich byla lepsza.
Artykul ten nie wyczerpuje ogromnego tematu jakim jest leczenie dzieci. Mam nadzieje, ze udalo mi sie w bardzo krotkim zarysie przedstawic najnowsze informacje jakie posiadamy na ten temat.
Z uwagi na zblizajace sie Swieta Bozego Narodzenia zycze wszystkim moim pacjentom i czytelnikom milych, pogodnych swiat, a w Nowym Roku duzo zdrowia i mniej stresow.
