We wtorek 22 wrzeonia odby3o siê oficjalne otwarcie ogródka zabaw rehabilitacyjnych dla dzieci w chicagowskim szpitalu Shriners(1). Ceremonia by3a dooæ skromna, aczkolwiek uowietnili j1 sw1 obecnooci1 przedstawiciele miasta Chicago. Uroczystooæ by3a przy tym otoczona pewn1 aur1 tajemniczooci, jako ?e uczestniczyli w niej przedstawiciele Sekretnego Bractwa Shriners(1), panowie w orednim wieku, bardzo dostojni i godnie siê nosz1cy, poubierani w barwne stroje, z nakryciem g3owy w kszta3cie fezu(2), takim jakie nosz1 do dzio dostojnicy w królestwie Maroka.
Ogródek zosta3 wybudowany z dotacji Shriners i innych filantropijnych organizacji, w celu dalszego usprawnienia procesu leczenia. Ma on g3ównie za zadanie umo?liwiæ szpitalowi, który specjalizuje siê w ortopedii dzieciêcej, rozszerzenie rehabilitacji ruchowej dzieci o zajêcia na owie?ym powietrzu. Szpitale dzieciêce Shriners, a jest ich w Ameryce Pó3nocnej 22 (z czego 20 w USA) specjalizuj1 siê w szeroko rozumianej ortopedii w31czaj1c w to deformacje i uszkodzenia krêgos3upa. Tylko cztery z nich specjalizuj1 siê w leczeniu oparzeñ ogniem lub orodkami chemicznymi.
Pomimo ?e wyszczególniê w dalszym ci1gu dok3adniej zakres dzia3alnooci szpitala, tych którzy chcieliby otrzymaæ pisemn1 lub ustn1 informacjê, proszê o zwrócenie siê bezpoorednio do szpitala.
Pe3na nazwa szpitala chicagowskiego brzmi po angielsku: Shriners Hospital for Crippled Children(3). Mieoci siê on przy ulicy 2211 North Oak Park Avenue (pomiêdzy Armitage Avenue i Fulerton Street) w Chicago (kod pocztowy: IL 60707), telefon 773-622-5400 (centrala) lub 773-385-5420 dzia3 Public Relations(4) (pani Elise Wachspress). Na temat wszystkich szpitali na terenie Stanów Zjednoczonych mo?na otrzymaæ informacjê pod telefonem: 1-800-237-5055.
Szpitale Shriners maj1 jedn1 cechê wspóln1 i jednoczeonie wyró?niaj1c1 je ze wszystkich innych placówek s3u?by zdrowia w tym kraju. Cech1 t1 jest bezp3atnooæ leczenia. Leczenie odbywa siê za darmo. -adne op3aty nie s1 pobierane od pacjentów, ich rodziców, opiekunów prawnych, osób trzecich ani te? od ?adnych prywatnych lub rz1dowych instytucji, agencji czy przedstawicielstw. Dotyczy to zarówno pobytu w szpitalu, operacji i zabiegów, lekarstw i opieki lekarskiej, jak i dzia3alnooci przychodni przyszpitalnych. Opieka ta udzielana jest bez wzglêdu na p3eæ dziecka, rasê, kolor skóry, religiê czy te? kraj pochodzenia. Oczywiocie je?eli ktoo ma ubezpieczenie zdrowotne, to szpital nie odmówi zwrotu kosztów przez ni1, ale ubezpieczenie nie ma nic wspólnego z przyjêciem do szpitala lub udzieleniem pomocy w przychodni.
Warunkiem uzyskania pomocy jest nieprzekroczenie wieku 18 lat oraz sytuacja, w której treatment at another facility would place a financial burden on the family(5). Warunek ten ma zastosowanie szczególnie do ludzi z krajów biednych, takich jak Polska, którzy nie maj1 ubezpieczeñ zdrowotnych i dla których kwota kilkudziesiêciu tysiêcy dolarów, jak1 trzeba by zap3aciæ za leczenie jest niewyobra?alnie wielka i niemo?liwa do zdobycia.
Nale?y tu równie? zaznaczyæ, co szpital wyraYnie stwierdza, ?e opieka nad pacjentem nie jest w ?aden sposób uzale?niona od jakichkolwiek powi1zañ z ?adnymi organizacjami, osobami, grupami, stowarzyszeniami dobroczynnymi, prywatnymi przedsiêbiorstwami lub sponsorami. Nikt nie mo?e siê powo3ywaæ na takie powi1zania ani te? reprezentowaæ Shriners ani Shriners Hospitals. Nikt nie mo?e "za3atwiæ" przyjêcia dziecka lub "utrudniæ" takie za3atwienie. Ja pisz1c niniejsze tak?e muszê wyraYnie oowiadczyæ, ?e nie mam ?adnych powi1zañ ze szpitalem i wszystkie us3ugi owiadczê za darmo (za wyj1tkiem t3umaczenia dokumentów, w przypadku kiedy rodzice s1 w stanie zap3aciæ). Nie jestem upowa?niony do reprezentowania szpitala, a wszystko co mogê zrobiæ, to pomóc w jêzyku angielskim, poinformowaæ jak i do kogo trafiæ w szpitalu lub pomóc zamówiæ formularze dla dziecka.
Je?eli ktoo chcia3by z3o?yæ jakio datek na szpital lub stowarzyszenie Shriners mo?e to zrobiæ osobiocie w recepcji lub po prostu wys3aæ czek czy money order na wskazany powy?ej adres. Mo?na te? do mnie zadzwoniæ, a ja powiem dok3adnie jak to zrobiæ. Szpital nie umieszcza ?adnych skarbonek w sklepach, w biurach podró?y ani w innych miejscach z przeznaczeniem na datki dla kalekich dzieci. Pieni1dze zbierane w ten sposób trafiaj1 do kogoo innego.
Tylko pobyt dziecka w szpitalu i jego leczenie jest bezp3atne. Rodzice lub opiekunowie musz1 na w3asn1 rêkê za3atwiæ szereg spraw zwi1zanych z podró?1 oraz pobytem dziecka i swoim w Chicago. Dotyczy to szczególnie dzieci przywo?onych z zagranicy, a wiêc i z Polski.
Do obowi1zku rodziców lub opiekunów nale?y:
- za3atwienie paszportów i wiz (mo?na otrzymaæ list ze szpitala u3atwiaj1cy otrzymanie wizy USA);
- op3acenie kosztów podró?y;
- zapewnienie mieszkania oraz pokrycie wydatków na ?ycie i mieszkanie podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych zarówno dla dziecka (poza okresem pobytu w szpitalu) jak i dla osób towarzysz1cych; leczenie dziecka mo?e wymagaæ kilkakrotnych operacji. Na czas pomiêdzy kolejnymi zabiegami szpital nie zapewnia utrzymania ani noclegu dziecka. Matka mo?e spêdziæ jedn1 lub wiêcej nocy z dzieckiem w szpitalu po operacji, ale musi go zabraæ ze szpitala w okreolonym czasie;
- zapewnienie t3umacza dla dziecka w szpitalu (mo?e byæ przez telefon).
W wypadku polskich t3umaczy sprawa jest uproszczona, bo jest kilka osób (miêdzy innymi autor niniejszego) które ochotniczo, bez ?adnych op3at, wspó3pracuj1 ze szpitalem. Poza tym jestem w trakcie t3umaczenia na jêzyk polski wszystkich formularzy, które trzeba wype3niæ w sprawie przyjêcia dziecka. Bêd1 one ju? wkrótce dostêpne dla Polaków w Szpitalu.
Chicagowski Shriners Hospital specjalizuje siê i posiada odpowiednie wyposa?enie w sprzêt medyczny oraz specjalistów dla leczenia praktycznie wszystkich schorzeñ dzieciêcych z zakresu ortopedii, chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej oraz problemów zwi1zanych z uszkodzeniem krêgos3upa.
Ortopedia jest ga3êzi1 chirurgii zajmuj1c1 siê korygowaniem zniekszta3ceñ i przywracaniem funkcji w przypadku zmian w uk3adzie kostnym, wiêzad3ach, miêoniach czy ociêgnach, powsta3ych wskutek urazu, choroby lub jako nieprawid3owooci wrodzone. Termin "ortopedic" pochodzi z greckiego i oznacza "proste dziecko" a nie "prosta stopa" jak czêsto mylnie siê t3umaczy. Ortopedia zajmuje siê, miêdzy innymi, leczeniem z3amañ, zwichniêæ, chorób stawów wszelkiego typu, schorzeñ krêgos3upa, wad wrodzonych uk3adu kostnego. Szpital reprezentuje szeroko rozumiane wielodyscyplinarne podejocie do leczonych chorób celem zapewnienia pe3nej opieki pacjentom. W sk3ad zespo3u lekarskiego wchodz1 pediatrzy(7), ortopedzi(8), chirurdzy plastyczni, chirurdzy szczêkowo-zêbowi, specjalioci w zakresie rekonstrukcji uk3adów kostnych, psychologowie, genetycy, neurolodzy(9), urolodzy(10), reumatolodzy(11), i wielu innych.
Szpital leczy w szczególnooci:
W zakresie ortopedii:
- wrodzone i nabyte deformacje stóp (clubfoot);
- wrodzone i nabyte deformacje nóg, takie jak przodowanie udowe (femoral anteversion), ró?nice w d3ugooci koñczyn i tym podobne;
- wrodzone i nabyte deformacje biodra (Legg-Perthes, slipped capital femoral epiphyses);
- ogólne pediadryczne schorzenia ortopedyczne;
- krêgos3up, skrzywienia boczne (scoliosis), wygiêcie tylne (kyphosis), krêgozmyk (spondylolisthesis), uszkodzenia krêgos3upa;
- dzieciêce urazy ortopedyczne;
- zniekszta3cenia d3oni takie jak zrooniêcie palców (syndactyly) i inne;
- schorzenia i deformacje koñczyn górnych;
- amputacje i wady koñczyn;
- reumatyzm i artretyzm dzieciêcy;
- choroby metaboliczne (zwi1zane z przemian1 materii), takie jak krzywica lub przykurcze stawów (arthrogryposis);
- anomalie rozwojowe rdzenia pacierzowego (myelodysplasia) i inne zaburzenia rozwojowe jak rozszczepienie krêgos3upa (spina bifida), rozszczepienie krêgos3upa z przepuklin1 oponowo-rdzeniow1 (melyomeningocele);
- dystrofia miêoni (muscular dystrophy) i inne komplikacje nerwowo-miêoniowe;
- niew3aociwe tworzenie siê kooci (osteogenesis imperfecta);
- powik3ania kostne w wyniku choroby Heinego i Medina (poliomyelitis);
- anomalia klatki piersiowej takie jak "kurza" klatka piersiowa (pectus carinatum) czy "lejkowata" klatka piersiowa (pectus excavatum);
- nieprawid3owa budowa tkanki kostnej (bone dysplasias);
- pora?enie mózgowe (cerebral palsy);
W zakresie chirurgii szczêkowo-twarzowej i plastycznej:
- zajêcza warga (cleft lip) lub rozszczepione podniebienie;
- wrodzone anomalia piersi;
- wrodzone anomalia powiek i oczodo3ów;
- wrodzone szpec1ce znamiona na skórze (nevi);
- deformacje twarzowo-zêbowe;
- guzy nowotworowe (facial skeletal tumors);
- skar3owacenie po3owy twarzy (hemifacial microsomia);
- blizny oparzeniowe;
- ma3e uszy (microtia) lub inne anomalia uszne;
- zniekszta3cenia pourazowe;
- wady rozwojowe limfatyczne i naczyniowe (vascular & lymphatic malformations);
W zakresie uszkodzeñ krêgos3upa
- rehabilitacja;
- ostre z3amania krêgos3upa i koñczyn;
- wykrzywienia i inne komplikacje ortopedyczne krêgos3upa;
- operacje odtwarzaj1ce r1k;
- postêpowanie urologiczne;
- postêpowanie neuro-chirurgiczne;
- uwrzodzenie cionieniowe (pressure ulcers).
Innych schorzeñ, jak na przyk3ad chorób serca, nerek, oczu, czy gruYlicy p3uc szpitale Shriners, a wiêc i szpital chcagowski nie lecz1. Wymienione powy?ej choroby przedstawione s1 wy31cznie dla celów informacyjnych. Lista schorzeñ nie wyczerpuje wszystkich mo?liwooci i nie mo?na na jej podstawie wnosiæ ?adnych roszczeñ ani do szpitala ani do autora niniejszego artyku3u. Pe3n1 informacjê na temat zakresu dzia3alnooci szpitali Shriners mo?na uzyskaæ pod bezp3atnym numerem telefonu 1-800-237-5055 w USA a 1-800-361-7256 w Kanadzie.
Komplet podañ o przyjêcie mo?na otrzymaæ osobiocie w szpitalu albo poprosiæ telefonicznie czy listownie o wys3anie na podany adres. Trzeba prosiæ o admission applications for a child(6). Mo?ecie te? pañstwo do mnie zadzwoniæ a ja przeka?ê do szpitala proobê o wys3anie (847-318-0223). Oczywiocie podania s1 te? bezp3atne i nie ma ?adnych processing fees(12) z tym zwi1zanych, ani nie nale?y nic p3aciæ za poorednictwo.
Nale?y wype3niæ wszystkie czêoci dwustronnego formularza.
- potrzebny jest mo?liwie dok3adny opis dolegliwooci dziecka - diagnoza lekarska,
- do podania nale?y poza tym za31czyæ: "odpis zupe3ny aktu urodzenia" dziecka,
- zdjêcia (zbli?enia) pokazuj1ce zniekszta3cenia cia3a; zdjêcia nie mog1 byæ nago - mog1 byæ natomiast w kostiumie k1pielowym,
- wymagane jest owiadectwo szczepieñ ochronnych; je?eli dziecko ma ponad 15 miesiêcy, szczepienia powinny obejmowaæ odrê, owinkê, i ró?yczkê;
- wymagane jest zaowiadczenie lekarskie, ?e dziecko jest wolne od chorób zakaYnych.
- w przypadku przyje?d?aj1cych z zagranicy, a wiêc i z Polski, konieczne jest przedstawienie podpisanego przez sponsora (osoby lub instytucji wspieraj1cej finansowo pacjenta) z okolic Chicago oowiadczenia, ?e zapewni on dziecku oraz rodzicom lub opiekunom dziecka mieszkanie, transport i t3umacza. Na oowiadczeniu musi byæ adres i telefon osoby lub instytucji sponsoruj1cej oraz nazwisko i wiek dziecka,
- wszystkie dokumenty musz1 byæ przet3umaczone na angielski.
Szpital powiadamia o zakwalifikowaniu do leczenia pisemnie wyznaczaj1c pierwsz1 wizytê za 6 do 8 tygodni od zatwierdzenia podania.
Celem bli?szego spojrzenia na bractwo Shriners, a szczególnie celem uchylenia r1bka tajemnicy na temat ich "sekretnej dzia3alnooci" podam parê liczb z aktualnej dzia3alnooci ruchu i parê faktów z jego historii. Na temat stowarzyszenia Shriners mo?na siê wiêcej dowiedzieæ odwiedzaj1c ich web site: http://www.shrinershq.org, pisz1c pod adres: International Shrine Headquarters, 2900 Rocky Point Drive, Tampa, FL 33631-1460 (albo P.O. Box 31356, Tampa FL 3361-3356), lub telefonuj1c (813) 281-0300.
Pe3na nazwa stowarzyszenia brzmi "Ancient Arabic Order Nobles of the Mystic Shrine" co mo?na w przybli?eniu przet3umaczyæ "Staro?ytne Arabskie Szlachetne Bractwo Mistycznej Owi1tyni". To t3umaczenie nie bardzo ma sens, bo s3owa u?yte maj1 znaczenie "mistyczne" i nie daj1 siê prosto prze3o?yæ ani na polski ani nawet na angielski. A oto parê faktów:
- stowarzyszenie Shriners zrzesza na terenie Ameryki Pó3nocnej (USA, Kanada, Meksyk i Panama) oko3o 575.000 cz3onków, w 191 tak zwanych Shrine Temples, czyli oddzia3ach organizacji,
- pierwsza Shrine Temple o nazwie Mecca Temple (od nazwy owiêtej muzu3mañskiej miejscowooci na Pó3wyspie Arabskim, gdzie znajduje siê grób Mahometa i owiêty kamieñ Kaaba) powsta3a w 1872 roku w Nowym Jorku,
- pierwszy szpital otwarto w 1922 roku w miejscowooci Shreveport, w Louisianie na granicy Teksasu,
- 31cznie czynne s1 22 szpitale Shriners, 20 w Stanach Zjednoczonych, 1 w Montrealu w Kanadzie i jeden w Mexico City w Meksyku,
- 4 z tych szpitali specjalizuj1 siê w poparzeniach i poparzeniach ogniem, s1 to Galveston w Teksasie; Cincinati w Ohio; Boston w Massachusetts i Sacramento w Kalifornii,
- pieni1dze na dzia3alnooæ szpitali pochodz1 z darów, zapisów, testamentów, przychodów z donacji, zbiórek organizowanych przez poszczególne szpitale i corocznych sk3adek ka?dego z 575 tysiêcy cz3onków,
- bud?et 22 szpitali, na rok 1998, wynosi 457 milionów dolarów,
- 95% z tego bud?etu wydawane jest na leczenie i badania naukowe a tylko 5% na administracjê,
- dotychczas wydano na szpitale (od 1922 r) 3 miliardy 760 milionów dolarów,
- pomocy udzielono 31cznie 375 tysi1com dzieci,
- w roku 1997 przyjêto 31cznie do szpitali ortopedycznych 20.559 dzieci, do szpitali lecz1cych oparzenia - 2.824, leczono w przychodniach przyszpitalnych - 239.337,
- przeciêtna d3ugooæ pobytu w szpitalu wynosi 8 dni, a w szpitalach na oparzenia - 9 dni,
- szpital w Chicago otwarto w 1926 roku, a przebudowano w 1983,
- od pocz1tku swej dzia3alnooci leczy3 45.300 dzieci,
- przeprowadza ponad 1400 operacji rocznie,
- przyjmuje 1570 dzieci rocznie,
- przyjmuje ambulatoryjnie (bez pobytu w szpitalu) 1570 dzieci rocznie,
- 510 dzieci jest na liocie oczekuj1cych,
- bud?et roczny wynosi 22 miliony dolarów.
-eby napisaæ najkrótsz1 historiê bractwa Shriners trzeba by poowiêciæ co najmniej cztery strony "Monitora". Do organizacji tej nale?1 ludzie ze wszystkich warstw spo3eczeñstwa. Liczy ona na dzieñ dzisiejszy 575 tysiêcy cz3onków, miêdzy innymi kierowców ciê?arówek, dentystów, kontraktorów, prezydentów pañstw, gwiazd filmowych, genera3ów, ksiê?y i ksiêgowych i wreszcie zwyk3ych robotników i farmerów. Bractwo to powsta3o w roku 1872. Wy3oni3o siê ze zwi1zku wolnomularzy (masonów), bardzo popularnego ruchu, który liczy3 w samym tylko Manhattanie (czêoæ Nowego Jorku) 900 tysiêcy cz3onków. Ju? w latach osiemdziesi1tych ubieg3ego stulecia rozpoczêto dzia3alnooæ filantropijn1 na wiêksz1 skalê, miêdzy innymi w roku 1888 wspomagano ofiary epidemii ?ó3tej febry (Jacksonville, Floryda), w 1898 ofiary powodzi w rejonie Johnstown. Prze3omowy by3 zjazd w roku 1920 w Oregonie (Washington). Ustalono wtedy roczn1 sk3adkê dla cz3onków ($2, co by3o spor1 sum1 w 1920 roku) i rozpoczêto najpierw finansowanie, a po tym budowê szpitali.
Co maj1 z tym wszystkim wspólnego Arabowie, owi1tynie i mistyka? Twórcy bractwa mieli na celu rozluYnienie dyscypliny obowi1zuj1cej masonów i stworzenie bardziej luYnej organizacji. Arabskie god3a i nazwy przywióz3 jeden z twórców zwi1zku, Billy Florence z podró?y do Maroka. God3em zwi1zku jest pó3ksiê?yc obejmuj1cy piêcioramienn1 gwiazdê, ozdobiony z jednej strony sfinksem, a z drugiej piramid1, zawieszony na azjatyckim mieczu. Oryginalnie by3 to klejnot wykonany z pazurów królewskiego tygrysa bengalskiego oprawionych w z3ocie i platynie. Rytualnym pozdrowieniem jest "Es Salamu Aleikum", co jest najczêociej u?ywanym przez Muzu3manów powitaniem i znaczy "pokój z tob1". Oficjalne nakrycie g3owy, wioniowy fez, pochodzi ze owiêtego miasta Fez w Maroku.
Poza ca31 t1 opraw1, robi1c1 wra?enie dziecinnej zabawy doros3ych mê?czyzn, stoi silna organizacja ludzi dobrej woli, która wbrew coraz wiêkszemu skomercjalizowaniu spo3eczeñstwa, niesie za darmo pomoc chorym, kalekim dzieciom z ca3ego owiata. Na otwarcie ogródka zabaw w Chicago Shriner zjecha3o z okolicznych stanów ponad stu Shrinerów. Wszyscy oni bez wyj1tku byli naturalnie pogodni, uomiechniêci i mili.
Przypisy:
1. Shriners [szrajnez] = nazwa stowarzyszenia finansuj1cego szpitale dzieciêce na terenie Ameryki Pó3nocnej.
2. Fez = tradycyjne nakrycie g3owy, wykonane z kolorowego (przewa?nie wioniwego) filcu, pochodz1ce i do dzio noszone w Maroku.
3. Szpital Shriners dla dzieci kalekich [szrajnyz hospytal fo: krypld czyldrn].
4. Public Relations Department - dzia3 kontaktów z klientem.
5. Wykazanie ?e "leczenie w innym szpitalu narazi3oby rodzinê na powa?ne trudnooci finansowe".
6. [admyszyn aplykejsznz for a czajld] = podanie o przyjêcie dziecka.
7. Lekarze dzieciêcy.
8. Specjalioci od koñczyn, krêgos3upa, kooci, stawów i.t.p.
9. Specjalioci od chorób uk3adu nerwowego.
10. Specjalioci od dróg moczowych, nerek, pêcherza i.t.p.
11. Specjalioci od stawów, reumatyzmu i.t.p.
12. Processing fee [prousesing fij] = bezzwrotna op3ata manipulacyjna pobierana czêsto przy sk3adaniu podañ (op3ata kancelaryjna).
13. Jest to bratnie stowarzyszenie mê?czyzn. Istnieje "towarzysz1ca" organizacja dla kobiet.