Coraz wieksza popularnoscia, nie tylko wsrod spolecznosci polonijnej, cieszy sie zawod fryzjerki. Nie przynosi on, co prawda, takich kroci jak prowadzenie firmy budowlanej, sklepu spozywczego czy serwisu sprzatajacego, ale daje dosc godziwe zarobki. Zawod ten wymaga zmudnej pracy, ale stanowi awans spoleczny w stosunku do sprzataczek, nianiek czy opiekunek schorowanych staruszek, i poza tym, co nie jest bez znaczenia, uzyskanie licencji czyli pozwolenia na uprawianie zawodu w stanie Illinois nie stanowi wiekszego problemu. Wystarczy miec ukonczona zawodowa szkole fryzjerska w Polsce, posiadac swiadectwo czeladnicze i trzy lata praktyki w zawodzie, aby je otrzymac. Nie bez znaczenia jest rowniez to, ze niepotrzebna jest bardzo dobra znajomosc jezyka angielskiego. Trudniejsze jest zostanie fryzjerem lub fryzjerka bez posiadania kwalifikacji z Polski. Wymaga to bowiem ukonczenia dosc czasochlonnych i kosztownych kursow, poza tym konieczna jest znajomosc jezyka, jako ze zarowno kursy jak i egzaminy prowadzone sa w jezyku angielskim.
Licencje na wykonywanie zawodu fryzjerskiego i uslug kosmetycznych wymagane sa ze wzgledu na to, ze dzialalnosc w tych dziedzinach ma do czynienia bezposrednio z cialem czlowieka, a wiec traktowana jest jako mogaca zagrazac jego zdrowiu. Licencjonowanie umozliwia spoleczna kontrole nad dzialalnoscia fryzjerow i kosmetyczek i stanowi ochrone konsumenta. Licencje moga otrzymac tylko kompetentne i odpowiednio przygotowane zawodowo osoby. Nadzor nad dzialalnoscia zawodowa, nie tylko zreszta fryzjerek lecz calego szeregu innych profesji, sprawuje Illinois Department of Professional Regulation mieszczacy sie w stolicy stanu - Springfield.
Aktem prawnym regulujacym sprawy zwiazane z wykonywaniem uslug kosmetycznych i fryzjerskich jest uchwalona w 1985 roku przez Kongres Stanu Illinois ustawa "The Barber, Cosmetology, Esthetics, and Nail Technology Act of 1985" (w dalszym ciagu bede ja nazywal w skrocie "Ustawa"). Tekst tej ustawy mozna otrzymac listownie piszac do Illinois Department of Professional Regulation, 320 W. Washington, Springfield, IL 62786 lub osobiscie w Chicago, w budnku State of Illinois Center. Broszura jest bezplatna. Ustawa dotyczy czterech zawodow i podaje definicje z dokladnym opisem dzialalnosci poszczegolnych z nich. Sa to barber, cosmetologist, esthetician oraz nail technician.
Barber
To po angielsku zarowno fryzjer jak i fryzjerka. Ustawa nie rozroznia zawodu fryzjera meskiego od damskiego. Stad, zarowno fryzjer meski, ktory ogranicza sie do strzyzenia meskich czupryn i golenia brody, jak i fryzjerka damska tworzaca wspaniale fryzury okreslani sa w ustawie jako barber. Inaczej jest w zyciu: " Barber"s Shop" w wiekszosci przypadkow oznacza zaklad meski, podczas gdy dla zakladow damskich wybiera sie takie nazwy jak Hairdressing, Hair Studio, Hairstyling czy Beauty Salon. Jak widzimy, ustawa dosc niezgrabnie dobrala nazwe tego zawodu. Przytocze co na ten temat znajdujemy w slownikach.
Nazwa angielska barber pochodzi od lacinskiego slowa barba (franc.: une barbe), ktore oznacza brode. Kojarzy sie ona z "golibroda". Polskie slowo "fryzjer" jest zapozyczone z jezyka francuskiego, w ktorym "friser" [wym: frize] oznacza fryzowac, ondulowac lub ukladac wlosy, podkrecac wasy i trefic loki na brodzie.
Jeszcze nie tak dawno barber po angielsku oznaczal wylacznie fryzjera meskiego, a nieco dawniej "cyrulika", czy "balwierza", ktorzy oprocz golenia brod i strzyzenia wlosow umieli takze puszczac krew, przystawiac pijawki, nastawiac zlamania czy usuwac obolale zeby i kurzajki.
W slownikach jest roznie: Lerner"s Dictionary podaje jednoznacznie: barber = fryzjer meski; Oxford Dictionary i Webster"s ujmuja to inaczej : barber = osoba, ktora goli i strzyze brody i wlosy klientow; definicja nie jest jasna, ale wydaje sie, ze dotyczy to wylacznie mezczyzn; natomiast The Random House Dictionary, ktory jest autorytetem w zakresie amerykanskiego angielskiego, dodaje do powyzszej definicji uwage: "przewaznie mezczyzn".
W kazdym razie barber w zasadzie oznacza fryzjera meskiego, podczas gdy dla damskiego uzywa sie takich nazw jak "hairdresser", "hairstylist" lub "beautician". Wynika to prawdopodobnie z tego, ze zaklady fryzjerskie dla pan powstaly stosunkowo niedawno, i nie tak dawno temu ubozsze niewiasty przycinaly sobie wlosy same albo krecily warkocze, a bogatsze mialy nadworne fryzjerki do trefienia lokow. W Egipcie na przyklad, kraju muzulmanskim, nie ma, damskich zakladow fryzjerskich. Panie strzyga sie we wlasnych domach same albo za pomoca zawodowych fryzjerek (nigdy fryzjerow).
W przytoczonej powyzej ustawie barbering obejmuje:
golenie lub strzyzenie brody lub wlosow;
ukladanie, czesanie, fryzowanie, trefienie, krecenie, prostowanie, mycie, usuwanie wlosow z ciala (epilacja, depilacja), szamponowanie, ondulowanie, ondulowanie na goraco, utlenianie, rozjasnianie, barwienie oraz farbowanie wlosow dowolnym osobom, a wiec zarowno kobietom, mezczyznom jak i dzieciom;
masowanie twarzy lub glowy lub stosowanie olejkow, kremow lub innych preparatow zarowno reczne jak i za pomoca aparatow mechanicznych lub elektrycznych.
Cosmetologist
Slowo "kosmetolog" nie istnieje w jezyku polskim, jest za bardzo napuszone jak na nasz gust. Nie istnieje takze "kosmetyczka" rodzaju meskiego. Zawod ten jest uprawiany w naszej ojczyznie wylacznie przez kobiety, a jezeli ktos z panow chcialby sie zajmowac delikatnym wcieraniem kremow w policzki pieknych pan to musialby to chyba robic pod nazwa "kosmetyczki". A wiec cosmetologist to po polsku kosmetyczka, z tym ze wedlug ustawy regulujacej przyznawanie licencji na wykonywanie tego zawodu obejmuje on znacznie wiekszy zakres uslug, a mianowicie oprocz tego co zwykle uwazamy za zabiegi kosmetyczne moze i powinna ona wykonywac caly zakres przypisany fryzjerom, manikiurzystkom oraz przyprawianie sztucznych rzes, ich przycinanie, formowanie i barwienie.
Esthetician
Istnieja slowa "esteta" i "estetyk" w jezyku polskim, ale oznaczaja cos zupelnie innego niz "upiekszaczka" ciala niewiesciego, jak definiowane jest to w ustawie. Najblizszym znaczeniowo bedzie tu slowo "kosmetyczka", z tym ze esthetician ma inny, znacznie ograniczony w stosunku do kosmetyczki zakres uslug.
W ustawie zawod ten jest definiowany jako
upiekszanie, oczyszczanie, masowanie, lub stymulowanie ciala ludzkiego z wylaczeniem glowy przy uzyciu preparatow kosmetycznych, srodkow antyseptycznych (odkazajacych), plynow, tonikow, plynow kosmetycznych, kremow, olejkow, itp., w celu pielegnacji skory - recznie lub przy pomocy aparatow elektrycznych lub innych;
wykonywanie makijazu lub przyprawianie rzes, barwienie rzes, brwi i rozjasnianie wlosow na ciele za wyjatkiem wlosow na glowie,
usuwanie nadmiaru wlosow z ciala przy uzyciu depilatorow, wosku lub pincety.
Jak widzimy zakres uslug esthetician jest stosunkowo niewielki, znacznie mniejszy od kosmetyczki, nie obejmuje bowiem fryzjerstwa ani manicure i pedicure.
Nail Technician
Nie ma wspolnej nazwy dla manicure i pedicure, wobec tego ustawa uzywa nazwy nail technician (technik do paznokci). W jezyku angielskim istnieja takie same jak i polskim okreslenia manicure/pedicure do opisania tych zawodow. Dzialalnosc nail technician zdefiniowana jest w ustawie jako wykonywane recznie lub za pomoca urzadzen elektrycznych manicure, pedicure, malowanie, zdobienie oraz przyklejanie sztucznych paznokci. Pokrywa sie to z polskim odpowiednikiem tego zawodu.
Wszystkie czynnosci opisane w ustawie musza byc wykowane w celach zarobkowych i w odniesieniu do innych osob aby mogly byc uznane za dzialalnosc zawodowa. Inaczej mowiac: pani, ktora sama sobie przycina paznokcie, onduluje wlosy lub przykleja rzesy nie jest w mysl prawa manicurzystka, fryzjerka czy kosmetyczka. Osobie wykonujacej zabiegi fryzjerskie i kosmetyczne nie wolno udzielac zadnych porad lekarskich ani dokonywac zabiegow leczniczych. Klientki z problemami zdrowotnymi nalezy kierowac do dermatologa lub innego lekarza specjalisty.
Wykonywanie zawodow, oferowanie uslug w ich zakresie i przedstawianie sie (na przyklad w ogloszeniach) jako fryzjerka, kosmetyczka, manicurzystka lub pedicurzystka, bez posiadania odpowiedniej licencji grozi kara grzywny do 5,000 dolarow, wymierzana niezaleznie od innych sankcji wynikajacych z przepisow prawa. Dozwolone jest mycie wlosow szamponem (shampooing) przez pracowniczki nie posiadajace zadnej licencji, jezeli jest to wykonywane pod "bezposrednim nadzorem" licensed barber.
Podsumowujac powyzsze informacje widzimy, ze prawo w Stanie Illinois przewiduje cztery rodzaje licencji zwiazanych z uslugami kosmetycznymi: fryzjerstwo (barbering), kosmetyczke, estetician, i manicurzystke-pedicurzystke. Najwiekszy zakres uprawnien ma kosmetyczka. Moze ona wykonywac wszystkie zabiegi fryzjerskie, pielegnacyjne, upiekszajace, manicure, pedicure oraz przyprawiac sztuczne rzesy. Nie rozroznia sie zawodu fryzjera meskiego od damskiego. Najmniejszy zakres dozwolonych zabiegow ma esthetician. Moze on (ona) wykonywac tylko masaz, aplikowac srodki kosmetyczne, upiekszac, stosowac makijaz i depilacje. Zakres uslug manicurzystki i pedicurzystki pokrywa sie z zakresem ich dzialalnosci w Polsce. Wynika z powyzszego, ze najlepsza i stosunkowo prosta do uzyskania jest licencja fryzjerki (barber) albo kosmetyczki (cosmetologist), ale ta druga wymaga ukonczenia specjalnej szkoly (studia pomaturalne) albo college.
Licencje fryzjerki mozna uzyskac w dwojaki sposob, przez zlozenie odpowiedniego egzaminu albo przez endorsment, czyli jej nostryfikowanie.
Aby uzyskac licencje przez egzamin, nalezy miec ukonczone 16 lat, przeslac do Illinois Department of Professional Regulation odpowiednie podanie na oficjalnych drukach (mozna je otrzymac w ten sam sposob co ustawe - patrz wyzej) i oplacic wymagana oplate (aktualnie $91.63). Do podania nalezy zalaczyc swiadectwo ukonczenia szkoly sredniej (high school) albo byc osoba w wieku poza obowiazkiem szkolnym, oraz:
posiadac swiadectwo ukonczenia szkoly fryzjerskiej o programie spelniajacym wymogi i zatwierdzonym przez Illinois Department of Professional Regulation;
w razie gdy minelo wiecej niz 5 lat od ukonczenia szkoly, swiadectwo ukonczenia kursu (refreshing course);
akt malzenstwa, wyrok rozwodowy lub wyrok sadu w razie zmiany nazwiska;
zdac egzamin licencyjny przd upowazniona przez Department komisja.
Jezeli posiadamy wazna w innym stanie lub panstwie licencje, mozemy ja nostryfikowac . Nalezy w tym celu przeslac do Illinois Department of Professional Regulation podanie na odpowiednich drukach otrzymanych od tej instytucji zalaczajac nastepujace dokumenty:
zaswiadczenie z urzedu, ktory wydal licencje, zawierajace krotki opis egzaminu licencyjnego i otrzymane stopnie oraz stwierdzajace, ze w dossier skladajacego podanie nie jest zanotowane zadne postepowanie dyscyplinarne, a jezeli wystepuje to jakie;
oficjalny wykaz przedmiotow ze szkoly zawierajacy nazwe przedmiotow i ilosc godzin, opatrzony pieczecia szkoly;
aktualnie posiadana licencje;
zaswiadczenia (swiadectwa) pracy za caly okres od ukonczenia szkoly, co najmniej z trzech lat;
akt malzenstwa, wyrok rozwodowy lub wyrok sadu w razie zmiany nazwiska.
wymagana oplate (aktualnie $45.00 ).
Nalezy przeslac wraz z podaniem oryginaly wszystkich dokumentow i ich tlumaczenie na jezyk angielski. Oryginaly sa zwracane wraz z licencja. Tlumaczenie musi byc poprawnie wykonane przez zawodowego tlumacza, ktory orientuje sie w zawilosciach przepisow Stanu Illinois. W razie zakwestionowania podania przez Departament moga wystapic duze klopoty z pisaniem wyjasnien, a czesto wymagane sa uzupelniajace dokumenty z Polski. Zawsze powinnismy zrobic kopie wszystkiego co wysylamy.
