Nasze rozwazania dotyczace usprawnienia dzialania systemu Windows 98 zacznijmy od zabezpieczen.
Backup waznych zbiorow jest bardzo czesto lekcewazony przez uzytkownikow komputerow. Niestety, w dobie wszechobecnych wirusow nie jest trudno o utrate danych z naszego dysku. Windows 98 zawiera program Microsoft Backup, ktory ma nam ulatwic wykonywanie kopii bezpieczenstwa naszych najwazniejszych danych. Program ten zostal zakupiony przez Microsoft od firmy Seagete Software, ktora nalezy do czolowki firm piszacych programy archiwizacyjne. Jezeli standardowo nie mamy tego programu zainstalowanego, musimy go doinstalowac. Nalezy otworzyc "Control Panel", kliknac na ikone "Add/Remove Programs", nastepnie na zakladke "Windows Setup", po czym wybieramy opcje "System Tools" i po nacisnieciu guzika Details zaznaczamy kwadracik z lewej strony napisu Backup. Kolejnosc czynnosci jest taka sama przy doinstalowaniu dowolnego komponentu do Windows 98. Nastepnie restartujemy system i mamy nowa ikone "Backup" w grupie "System Tools". Po wybraniu tej ikony uruchamia sie nam program "Microsoft Backup". Zaraz po uruchomieniu program sprawdza zasoby naszego systemu poszukujac urzadzen archiwizacyjnych ( streamers, zip drive, jazz drive…). Nastepnie pojawia sie okno dajace nam trzy mozliwosci:
1. utworzenie nowej kopii zapasowej;
2. otworzenie istniejacej;
3. odtworzenie danych z kopii zapasowej.
Po wybraniu pierwszej opcji pojawia nam sie okno dajace dwie mozliwosci:
1. tworzenie kopii zapasowej calej zawartosci twardego dysku;
2. kopia zapasowa wybranych plikow.
Po wybraniu pierwszej opcji inicjujemy stworzenie calosciowej kopii wszystkich programow i danych na naszym komputerze. Natomiast przy uzyciu drugiej opcji wybieramy tylko wazne katalogi jedynie je zabezpieczajac. Najczesciej uzywamy opcji drugiej, poniewaz pierwsza zajmuje zbyt wiele miejsca i zwykle wymagany jest tape backup lub niezalezny dysk twardy. Warto pamietac o zabezpieczeniu najwazniejszego zbioru konfiguracyjnego w Windows, mam tu na mysli Windows Registry. Bez jego kopii zapasowej nie bedzie mozliwe odtworzenie pelnego systemu. Opcja ta (nie wiem dlaczego?) jest domyslnie wylaczona. Aby ja wlaczyc wybieramy z menu opcje Job, nastepnie O ptions i wreszcie zakladke Advanced, po czym zaznaczamy kwadrat obok napisu "Back up Windows Registry". Po wykonaniu kopii zapasowych mozemy spac spokojniej. Pamietajmy o tym, ze zaden producent czy serwis nie odpowiada za nasze dane i programy. My jako uzytkownicy jestesmy za nie odpowiedzialni i sami musimy tworzyc kopie bezpieczenstwa jezeli nie chcemy wykonywac tej samej pracy kilkakrotnie. Wszyscy producenci jak i serwisy naprawcze w wypadku awarii komputera po prostu zainstaluja nam "czyste" Windows nie zwracajac uwagii na nasze dane. Z drugiej strony odzyskiwanie danych z uszkodzonych dyskow moze kosztowac grube tysiace dolarow. Reasumujac NIE ZAPOMINAJMY O TWORZENIU KOPII ZAPASOWYCH!
Tworcy Windows 98 wyciagneli wnioski z bledow w Windows 95 i zdecydowali wzmocnic ochrone rejestru i witalnych plikow systemu. Kopie zapasowe tych plikow sa automatycznie tworzone (z ostatnich 5 dni) i przechowywane w katalogu SYSBCKUP. Folder ten ze wzgledow bezpieczenstwa jest ukryty i aby go zobaczyc w eksploratorze Windows, klikamy na View/ Folder Options, po czym na zakladke View i wybieramy opcje "Show all files". Foder SYSBCKUP umieszczony jest w katalogu Windows na dysku c:. Rozwiazanie to nie chroni nas jednak w momencie ataku wirusowego lub awarii dysku. Po prostu kopia zapasowa znajduje sie na tym samym dysku co system. Dobrze jest wiec wykonywac kopie tych zbiorow na dyskietke przy uzyciu programow takich jak WinRescue98 lub Registry Backup. Programy te mozemy bezplatnie sprowadzic z Internetu na przyklad ze strony www.schareware.com lub www.download.com Na koniec uwaga dotyczaca programu MS Backup: przy jego pomocy mozemy przeniesc na dyskietki zbiory, ktorych pojemnosc przekracza 1.44MB. Po prostu MS Backup szatkuje taki zbior na kilka dyskietek, a nastepnie na drugim komputerze przy uzyciu tego samego programu odtwarza go na dysk twardy. Jest to bardzo przydatna funkcja.
Wracajac do glownego tematu artykulu "Optymalizacja Windows" chcialem przyblizyc kolejne zmiany ustawien, ktore przyspiesza dzialanie naszego systemu.
Praktycznie wszystkie nowe komputery wyposazone sa w dyski twarde zgodne ze standardem przesylu danych UDMA 33. Oznacza to, ze procesor nie musi czekac na potwierdzenie przeslania danych z dysku twardego, a kontroler dysku ma bezposredni dostep do pamieci poprzez magistrale danych (czyli pomija procesor). Operacja ta w znaczny sposob przyspiesza prace systemu. Niestety, standardowo Microsoft wylaczyl opcje obslugi protokolu EIDE o nazwie UDMA33. Jezeli nasz komputer posiada chipset firmy Intel lub OPTI mozemy skorzystac ze standardowych sterownikow Windows obslugujacych UDMA33. Aby wlaczyc obsluge UDMA33 musimy wybrac ikone System z Control Panel, nastepnie zakladke "Device Manager", kliknac na znak + przy "Disk Drives", zaznaczyc nasz twardy dysk, wybrac guzik Properties i zakladke Settings, a nastepnie zaznaczyc kwadrat przy napisie DMA. Po ponownym starcie komputera system bedzie komunikowal sie z dyskiem twardym przy uzyciu protokolu UDMA. Jezeli system nie chce poprawnie wystartowac, oznacza to, ze nasz dysk lub kontroler nie obsluguje wyzej wymienionego protokolu. Musimy wtedy ponownie uruchomic komputer i naciskajac klawisz F7 wywolac menu startowe, a z niego opcje uruchomienia awaryjnego (Safe Mode), gdzie przywracamy oryginalne ustawienia. Podobna operacje mozemy przeprowadzic dla przyspieszenia pracy CDROM-u (oczywiscie jezeli nasz CD ROM obsluguje protokol UDMA)
Nastepna opcja standardowo wylaczona jest buforowanie dyskow wymiennych. Jezeli takowy posiadamy w systemie, warto zaznaczyc ja. Aby to zrobic uruchamiamy jak wyzej Device Manager. I tym razem wybieramy zakladke Performance i naciskamy guzik File System, nastepnie zakladke Removable Disk, po czym zaznaczamy kwadracik przy opisie Enable write. Operacja ta znacznie przyspiesza zapisywanie danych na dyski wymienne.
Wszyscy uzytkownicy urzadzen SCSI (mam tu na mysli CDROM, twardy dysk) powinni sprawdzic czy zaznaczona jest opcja synchronicznego przesylania danych przy danym urzadzeniu. W ten sposob mozemy przyspieszyc transfer nawet dwukrotnie.
Jezeli mamy wiecej niz 24MB pamieci RAM, mozemy przyspieszyc dzialanie systemu poprzez zmiane ustawienia roli komputera. Kolejno wybieramy Start > Settings > Control Panel > System, nastepnie zakladke Advanced Settings > Hard Disk i w oknie "typical role of this computer:" opcje "Network Server".
Uzytkownicy pakietu Microsoft Office powinni usunac z katalogu "Startup" ikonke "Find Fast". Jest to program, ktory automatycznie instaluje sie wraz z MS Office i jego zadaniem jest indeksowanie dokumentow pakietu MS Office. Jego dzialanie niepotrzebnie obciaza system.
Niemalze wszyscy uzytkownicy komputerow korzystaja z zasobow sieci Internet. Wiekszosc z nas do komunikacji z Internetem uzywa modemow o szybkosci 56,600 bps. Jednakze szybkosc polaczenia nie zawsze nas zadowala. Sprobujmy wiec wykonac kilka zmian w systemie, ktore moga przyspieszyc nasze polaczenie:
1. Wybieramy kolejno Start > Programs > Accessories > Communication > Dial-UP Networking. Prawym guzikiem myszy klikamy na ikone polaczenia z naszym ISP i wybieramy opcje Properties, nastepnie zakladke "Server Types". Pojawi sie nam ekran na ktorym mamy miec zaznaczone tylko dwie opcje "Enable software compresion" i "TCP/IP". Reszta kwadracikow powinna byc nie zaznaczona.
2. Windows 98 znacznie lepiej radzi sobie z ustawieniem wielkosci pakietow przesylanych przez internet niz Windows 95. Niemniej mozemy sprawdzic czy zmiana z ustawienia automatycznego MaxMTU na reczne nie spowoduje przyspieszenia transmisji. Aby tego dokonac otwieramy kolejno Start > Settings > Control Panel > Network zaznaczamy "Dial-UP Adapter" i naciskamy guzik Properties, nastepnie wybieramy zakladke Advanced i w lewym oknie podswietlamy: IP Packet Size. Nastepnie w prawym zmieniamy ustawienie z Automatic na Large. Operacja ta moze znacznie przyspieszyc szybkosc transferu z Internetu. Niemniej jezeli nie osiagniemy zwiekszenia szybkosci, powinnismy przywrocic oryginalne ustawienia.
3. Jezeli mamy problemy z otwieraniem konkretnej strony WWW mozemy uzyc narzedzia diagnostycznego "tracert". Narzedzie to skanuje poszczegolne wezly i czas ich reakcji po drodze do danej strony. Przy jego pomocy mozemy zobaczyc w czym tkwi problem. Jezeli na ostatnim wezle otrzymamy komunikat "Time Out" oznacza to, ze serwer obslugujacy dana strone nie dziala i problem tkwi tam, a nie w naszej przegladarce. Jezeli laczymy sie z lokalna strona i widzimy, ze przechodzimy przez kilkanascie wezlow na calym swiecie, oznacza to, ze nasz ISP ma wolne polaczenia (nalezy zmienic ISP) lub strona jest umieszczona na wolnym serwerze (nie mozemy z tym nic zrobic). Komende "tracert" uruchamiamy w poleceniu RUN wpisujac : tracert www.nazwastrony.com.
4. Czesto jest spotykany przypadek czestego rozlaczania z Internetu. Aby temu zapobiec mozemy zwiekszyc czas oczekiwania modemu na sygnal nosny. Wybieramy kolejno Start > Settings > Control Panel > Modems > Properties, nastepnie zakladke Connection i guzik Advanced. W okienku "Extra Settings" wpisujemy S10=50
Bardzo czesto podczas proby polaczenia z ISP otrzymujemy roznego rodzaju bledy. Ponizej przedstawiam niektore z nich i sposoby ich usuwania:
1. Error 629 - wystepuje w Windows 98 SE. Oznacza, ze 128-bitowa encrypcja danych nie dziala. Uzywamy jej miedzy innymi do transakcji bankowych. Aby usunac ten rodzaj bledu musimy zainstalowac "Patch" ze strony Microsoftu.
2. Error 630 - brak odpowiedzi ze strony modemu. Blad ten moze byc spowodowany przez:
- bledna detekcje przez Windows 98 portu modemu. Nalezy wtedy przeinstalowac sterowniki do modemu lub zmienic ustawienia modemu w polaczeniu z naszym ISP w grupie "Dial-up Networking",
- jakis program, ktory uruchamia sie podczas startu komputera. Mozemy to sprawdzic wylaczajac kolejno programy poprzez Msconfig z zakladki StartUp (wpisujemy ja w komendzie RUN) i restartujac komputer. Nie nalezy wylaczac opcji : ScanRegistry, TaskMonitor, SystemTray, LoadPowerProfile.
- uzytkownicy modemow USB firmy 3Com moga potrzebowac zmienic z USB Port na Serial Port.
3. Error 633 - Modem nie jest zainstalowany lub skonfigurowany. Sytuacja ta moze wystapic jezeli plik Telephon.ini jest uszkodzony. Rozwiazania problemu mozemy znalezc na stronie Microsoftu w "Knowladge Database", artykuly Q189388 lub Q120221.
4. Error 650 - modem nie odpowiada. A oto rozwiazania problemu:
- uruchomienie Post Terminal. Kolejno wybieramy Start > Programs > Accessories > Communication > Dial-Up Networking, prawym guzikiem myszy klikamy na ikone polaczenia z naszym ISP, wybieramy Properties, zakladke General, guzik Configure, zakladke Options i zaznaczamy kwadracik "Bring up terminal window after dialing",
- twoj ISP nie ma wolnego adresu IP do przydzielenia dla twojego polaczenia. Jezeli wystepuje to czesto, nalezy zmienic dostawce Internetu.
5. Error 745 - zagubiona biblioteka dynamiczna DLL - Oznacza, ze biblioteka dynamiczna jest uszkodzona lub zniszczona. Rozwiazaniem problemu jest przeinstalowanie Dial-Up Networking przez usuniecie i ponowne jego zainstalowanie w grupie "Add/Remove Programs" w zakladce Windows Setup w grupie Communication. Inne rozwiazania problemu mozemy znalezc na stronie Microsoftu w Knowledge Database, dokument Q174579.
6. Inne komunikaty bledow i mozliwosci rozwiazania ich znajdziemy w Microsoft Knowledge Database, dokument Q174579
7. Jezeli mamy problemy z przegladarka Internet Explorer 5.0, w Windows 98 znajdziemy program diagnostyczny dla tej aplikacji. Mozemy go uruchomic z grupy Add/Remove Programs zaznaczajac Microsoft Internet Explorer i naciskajac guzik Add/Remove. Nastepnie wybieramy opcje Repair Internet Explorer. Narzedzie to nie jest dostepne w Windows 98 SE.
Sprobujmy teraz przyjrzec sie blizej kilkunastu narzedziom (programom diagnostycznym), ktore umieszczone na instalacyjnym CD Windows nie instaluja sie razem z systemem. Umieszczone one sa na CD instalacyjnym w katalogu \tools\reskit\. Aby zainstalowac wiekszosc z nich wybieramy z tego katalogu opcje Setup i okolo 12MB programow zostaje instalowanych w naszym systemie. Nie sa to jednak wszystkie narzedzia. Czesc z nich musimy zainstalowac recznie. Ponizej opisze w skrocie do czego niektore z nich sluza:
FAT32 Conversion Utility- program umozliwiajacy konwersje starego systemu plikow z FAT16 na nowy system plikow FAT32. Program oprocz samej konwersji podaje nam ile miejsca na dysku zaoszczedzimy konwertujac stary system plikow na nowy. Proces konwersji jest nieodwracalny.
USBView.exe - pogram diagnostyczny dla urzadzen USB w naszym systemie.
Chklinks.exe - program skanuje wszystkie foldery na naszym dysku w poszukiwaniu nieistniejacych skrotow do programow, ktore wykasowalismy w systemie. Program umozliwia wykasowanie nie potrzebnych skrotow ( shortcuts).
Twaakui.inf - bardzo przydatne narzedzie do zmiany wygladu naszego pulpitu. Pozwala nam zmienic dowolnie wyglad pulpitu bez potrzeby recznych poprawek w rejestrze. Przykladem uzycia programu moze byc schowanie ikony Control Panel tak aby nikt nie zmienial nam ustawien systemowych. Program musimy zainstalowac recznie klikajac w eksplorerze Windows prawym guzikiem myszki na zbior tweakui.inf w katalogu \Tools\RseKit\PowerToy i wybierajac lewym guzkiem opcje install. Skroty do ostatnich 15 dokumentow, ktore otwieralismy na naszym komputerze umieszczane sa w folderze Documents. Niektorzy uzytkownicy nie chca aby one sie tam pokazywaly. Mozemy je usunac uzywajac wlasnie tej aplikacji. Po jej uruchomieniu wybieramy zakladke "Paranoia" i zaznaczamy opcje Clear Document history at logon.
Innym bardzo przydatnym narzedziem jest program Dr. Watson. Program ten mozemy uruchomic z katalogu glownego Windows lub wpisujac komende drwatson w poleceniu RUN. Program sprawdza czy nasz system jest w porzadku i ewentualnie wyswietla jego bledy.
Na CD instalacyjnym w katalogu Tools znajduja sie takze narzedzia DOS-owe takie jak DelTree do usuwania calych katalogow, czy tez MSD - program diagnostyczny. Szkoda, ze Microsoft nie dolaczyl pelnej dokumentacji do tych przydatnych narzedzi.
Trudno pisac o optymalizacji Windows bez zahaczenia o zmiany w Rejestrze Windows. Ponizsze informacje przeznaczone sa dla doswiadczonych uzytkownikow komputerow i nalezy korzystac z nich z duza rozwaga. Bledne poprawianie wpisu w rejestrze moze spowodowac zawieszenie systemu lub potrzebe ponownego zainstalowania Windows.
Pierwsza i podstawowa rzecza zanim zabierzemy sie do zmian w rejestrze jest wykonanie dodatkowej jego kopii. W komendzie RUN wpisujemy polecenie MSINFO32 z menu Tools wybieramy opcje Registry Checker. System po sprawdzeniu Rejestru pyta nas czy chcemy wykonac zapasowa kopie rejestru. Po wykonaniu tej czynnosci jestesmy przynajmniej czesciowo przygotowani do zmian w rejestrze. W momencie problemow mozemy przywrocic stary rejestr z kopii zapasowej (katalog Sysbackup). Ponizej podaje kilka przykladow usuniecia najczesciej spotykanych bledow poprzez ingerencje w Registry System.
Zagubiony zbior z rozszerzeniem VXD - to czesto spotykany problem po przerwaniu instalacji urzadzenia (czasami programu np. MSN) lub deinstalacji urzadzenia z systemu. Winny temu zamieszaniu jest niedoskonaly mechanizm oczyszczania rejestru po usunieciu jakiegos urzadzenia. Teoretycznie Windows powinno usunac wszystkie wpisy do rejestru dotyczace danego urzadzenia, ale praktycznie bardzo czesto pomija je i przy ponownym uruchomieniu komputera pojawiaja sie irytujace komunikaty o braku wirtualnych sterownikow VXD. Nalezy spisac dokladnie nazwe zgubionego sterownika i przeszukac rejestr w celu odnalezienia blednego wpisu i usuniecia go. Jezeli zagubiony zbior ma rozszerzenie 386 nalezy szukac go w zbiorze system.ini, jezeli vxd - w rejestrze, System.ini mozemy wyedytowac wpisujac w polu RUN komende Sysedit, natomiast do edycji rejestru uzywamy polecenia Regedit. Nastepnie wybieramy opcje RUN/ Find i wpisujemy dokladna nazwe sterownika VXD. Po znalezieniu odpowiedniego klucza usuwamy wpis dotyczacy sterownika. Mozemy spotkac sie z sytuacja, iz sterownik VXD jest wpisany do rejestru w wiecej niz jednym miejscu wiec musimy zakonczyc przeszukiwania naciskajac przycisk FIND NEXT.
Rejestr sytemu Windows 98 sklada sie z szesciu glownych obszarow. W grupie HKEY_LOCAL_MACHINE w katalogu Software znajdziemy informacje o wszystkich programach zainstalowanych obecnie w systemie. Jezeli widzimy foldery programow, ktore juz wykasowalismy z systemu, powinismy je usunac (prawy przycisk myszy i komenda Delete). Bledne wpisy po usunietych programach (np. recznie wyrzucilismy program) bardzo zwalniaja prace systemu i zmniejszaja jego stabilnosc.
Zabezpieczenie przed zmianami na pulpicie. Wyszukujemy klucz HKEY_CURRENT_USER\software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\Explorer; z menu Edit wybieramy NEW / DWORD Value i wpisujemy NoSaveSettings, a nastepnie nadajemy mu wartosc "1". Po wykonaniu tej operacji nie ma mozliwosci zmiany pulpitu. Jezeli nie chcemy miec zadnych ikon na desktopie w poleceniu NEW/ DWORD Value wpisujemy NoDesktop i nadajemy mu wartosc "1"
Jezeli chcemy zmienic zarejestrowanego uzytkownika lub odczytac numer seryjny Windows mozemy tego dokonac w kluczu HKEY_CURRENT_USER\software\Microsoft\Windows\CurrentVersion
Aby usunac pozostalosci po odinstalowanym programie poprzez "Add/Remove programs" z grupy "Control Panel" wchodzimy do klucza HKEY_CURRENT_USER\software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Uninstall I tam mozemy wyinstalowac do konca program.
Mam nadzieje, ze powyzej przedstawione informacje i sugestie beda mogli Panstwo wykorzystac do poprawienia komfortu i przyspieszenia pracy z Windows 98.
