W czasie zblizajacego sie sezonu swiatecznego z pewnoscia nie zabraknie okazji do spotkan i celebrowania. Zyczeniom i toastom nie bedzie konca, a najczesciej bedzie wznoszony ten tradycyjny staropolski toast: " Na zdrowie".
Zyczac Panstwu duzo zdrowia w nowym, nadchodzacym roku dwutysiecznym mam nadzieje, ze Boze Narodzenie i Nowy Rok uplyna w milej atmosferze i bedzie co wspominac przez najblizsze lata.
Artykul niniejszy poswiecilem tematowi scisle zwiazanemu ze swiatecznym fetowaniem, a mianowicie problematyce spozywania alkoholu.
Na poczatek - garsc informacji statystycznych. Okolo dziewiecdziesiat procent ludzi spozywa alkohol, z tej grupy 40-50% mezczyzn miewa okresowe problemy z piciem, a 10% mezczyzn i 3-5% kobiet cierpi na alkoholizm.
Na okreslenie patologicznch nawykow zwiazanych ze spozywaniem alkoholu wprowadzono dwa terminy. Rozroznia sie mianowicie pojecia "naduzywanie alkoholu" definiowane jako uposledzenie funkcjonowania w zyciu codziennym oraz "zaleznosc alkoholowa" gdy do naduzywania dolaczy sie niekontrolowany ciag do picia polaczony ze zwiekszona tolerancja na alkohol i fizycznymi objawami zwiazanymi z zaprzestaniem picia. Sa silne dowody na to ze alkoholizm jest choroba dziedziczna i stanowi problem calych rodzin. Osoby ktore nie moga lub nie umieja pic powinny powstrzymac sie od spozywania alkoholu nawet z powodu "wielkich okazji".
Ale to nie nalog bedzie tematem ponizszych refleksji; chcialbym sie bowiem tutaj skupic na pozytywnych skutkach spozywania alkoholu.
Gdy w marcu 1992 roku "Lancet" opublikowal artykul o tym, ze polifenole zawarte w czerwonym winie maja duzo wyzsze wlasciwosci antyutleniajace anizeli witamina E, spozycie win czerwonych, jak rowniez akcje gieldowe winnic poszly do gory. Pito czerwone wino nie zastanawiajac sie za bardzo nad tym, ze nikt nie zna jak i czy w ogole te polifenole sie wchlaniaja z przewodu pokarmowego, a jezeli juz sie wchlaniaja, jak sa transportowane i jak sie wydzielaja z naszego organizmu. Wkrotce tez zdano sobie sprawe, ze sok z czerwonych winogron zawiera duzo wiecej polifenoli anizeli wino z nich otrzymywane i euforia na tle czerwonego wina powoli opadla. Wlasciwosci antyutleniajace witamin i innych zwiazkow zawartych w pozywieniu sa o tyle wazne, ze zapobiegaja przechodzeniu cholesterolu w estry cholesterolu. Estry cholesterolu sa jednym z glownych czynnikow powstawania miazdzycy i takich jej powiklan jak zawaly serca, zatory krwi do mozgu, zaburzenia krazenia w konczynach. Zwiazki antyutleniajace (antioxidants) sa dzisiaj szeroko stosowane do zapobiegania rozwojowi miazdzycy naczyn wiencowych.
Od dawna sa dostepne badania o pozytywnym wplywie umiarkowanego spozywania alkoholu na rozwoj miazdzycy. Ludzie ktorzy spozywaja do trzech drinkow na dzien maja o 20-40% mniejsze szanse zgonu z powodu zawalow serca. Kilka tygodni temu zostala opublikowana kolejna praca naukowa udowadniajaca, ze najmniejsze ryzyko zatorow (ischemic stroke) krwi do mozgu wystepowalo w grupie pacjetow (badania przeprowadzano na lekarzach) pijacych do czterech drinkow na dzien, przy czym nie wystepowalo podniesione ryzyko wylewow (hemorrhagic stroke). W tym miejscu musze nadmienic, ze niektorzy definiuja alkoholizm jako spozywanie wiecej jak trzy drinki na dzien.
Alkohol oslania serce poprzez podwyzszenie poziomu dobrego cholesterolu ( HDL) oraz poprzez zmniejszanie krzepliwosci krwi. Do dzisiaj nie wiadomo w jaki sposob alkohol wplywa na te zmiany i przyjmuje sie, ze nie wiecej jak jeden drink na dzien dla kobiet lub dwa drinki na dzien dla mezczyzn daje najwieksze korzysci. Nie zaleca sie tez spozywania alkoholu osobom niepijacym jako sposobu zapobiegania miazdzycy. Nadmierne spozywanie alkoholu podnosi cisnienie krwi, moze powodowac zwyrodnienie miesnia sercowego (cardiomyopathy), powodowac zaburzenia rytmu serca. Wszyscy ci, ktorzy maja bardzo wysokie cisnienie krwi, choroby watroby, podniesione trojglycerydy lub sa uzaleznieni od alkoholu nie powinni pic zadnych napojow alkoholowych. Spozywanie alkoholu z niektorymi lekami moze rowniez doprowadzic do powaznych problemow zdrowotnych. Kobiety w ciazy, dzieci i nastolatki tez nie powinny pic alkoholu.
Definicja jednego drinku to ilosc napoju alkoholowego, ktora zawiera okolo 10 gramow etanolu. Odpowiada to mniej wiecej 340 mililitrom (12 oz) piwa, 115 mililitrom (4oz) wina, 43 mililitrom (1.5 oz) 40% likieru, wodki (80-proof). Alkohol bardzo dobrze rozpuszcza sie w wodzie, natomiast nie rozpuszcza sie w tluszczach. Kobiety maja wieksza procentowa zawartosc tluszczu w ciele, a co za tym idzie wolniejszy metabolizm alkoholu. Z tego tez wzgledu ta sama dawka alkoholu wywiera wiekszy efekt na kobiety anizeli na mezczyzn.
Poziom alkoholu we krwi zalezy od wieku, plci, ogolnego stanu zdrowia, jedzenia spozywanego z alkoholem. Alkohol wchlania sie przez blone sluzowa jamy ustnej, przelyku, zoladka, jelit. Szybkosc wchlaniania wzrasta z przyspieszonym oproznianiem zoladka (alkohol wchlania sie najszybciej w jelicie cienkim), brakiem jedzenia. Najszybciej wchlaniaja sie napoje alkoholowe o zawartosci okolo 20% alkoholu (mieszane drinki) i alkohole gazowane (szampany, wina gazowane). Okolo 2 do 10% alkoholu jest wydalana w stanie nie zmienionym przez pluca, nerki, gruczoly potowe. Wiekszosc alkoholu jest metabolizowana w watrobie do aldehydu octowego.
Jezeli wybieracie sie Panstwo na bale noworoczne wlasnym pojazdem powinniscie ustalic kto bedzie kierowac samochodem w drodze powrotnej. Kierowca powinien byc trzezwy. Kierowanie samochodem po wypiciu jest bardzo ryzykowne. W stanie Illinois karze sie tych, ktorzy prowadza pojazd ze stezeniem alkoholu we krwi wiekszym anizeli 0.08 procenta (0.8 promila), (Driving Under Influence-DUI). Dla kierowcow zawodowych poziom ten jest nizszy i wynosi 0.04 procenta na terenie calych stanow. Nie ma bezpiecznego poziomu alkoholu we krwi. Uposledzenie reakcji ruchowych nastepuje juz przy stezeniu alkoholu 0.02 procenta, a smierc moze nastapic juz przy 0.3 procenta.
Nie sa w pelni poznane mechanizmy dzialania alkoholu na centralny uklad nerwowy. Wiadomo, ze dziala on poprzez wplyw na rozne neuroprzekazniki (neurotransmitters) w mozgu i zmienia przepuszczalnosc blon komorek nerwowych. Organizm dostosowuje sie do regularnych dawek alkoholu poprzez zwiekszenie predkosci metabolizmu (nawet o 30%), zmiany na poziomie stezenia chemicznych przekaznikow i przepuszczalnosci blon komorkowych neuronow. Nadmierne picie alkoholu moze doprowadzac do niedoborow witamin i zachwiania rownowagi elektrolitowej.
Osoby, ktore duzo pija pochlaniaja duza ilosc tak zwanych pustych kalorii. Sa to kalorie nie zwiazane z dostarczaniem jakichkolwiek mineralow, bialek, witamin. Jeden gram alkoholu ma okolo 7.1 kilokalorii (kcal). Jeden drink to okolo 70 kcal pochodzacych tylko z alkoholu. Piwa, drinki mieszane ze slodkimi napojami maja znacznie wyzsza zawartosc kaloryczna. Pite w duzej ilosci sa zrodlem znacznej czesci dziennego zaopatrzenia energetycznego. Dieta zawiera wtedy mniej innych produktow spozywczych. Dochodzic moze do niedoborow kwasu foliowego, witamin B6, B1, B3, A, potasu, wapnia, magnezu, cynku, fosforu. U osob pijacych bez jedzenia (dosyc czesty problem nastolatkow) dochodzic moze do obnizenia poziomu cukru we krwi, czasami z bardzo groznymi konsekwencjami do spiaczki wlacznie.
Nadmiar alkoholu ma bardzo niekorzystny wplyw na wszystkie systemy organizmy ludzkiego. Umiarkowane spozywanie alkoholu moze przedluzyc zycie i poprawic zdrowie. Problem kaca (hangover) jest pomijany milczeniem w medycynie. Rozne recepty barmanow zalecaja leczenie objawowe: duzo plynow i tabletki przeciwbolowe. Trzeba tylko pamietac, ze przy marskosci watroby jedna tabletka aspiryny jest w stanie doprowadzic do bardzo powaznego krwawienia z przewodu pokarmowego. Tylenol nie zwieksza ryzyka krwawienia.
Zycze Panstwu milych, wesolych i spokojnych Swiat Bozego Narodzenia i duzo zdrowia w Nowym Roku.
