Tradycyjnie juz, wrzesien jest obchodzony jako miesiac trzezwosci i abstynencji. Publikacja ponizszego poradnika na temat rozpoznania uzaleznien narkotykowych rozpoczyna w naszym pismie poswiecony temu nowy cykl artykulow. Powstana one w oparciu o doswiadczenia konsultantow Zrzeszenia Amerykansko-Polskiego i rodzicow borykajacych sie z problemami narkomanii.
Rodzice od pierwszego dnia zycia dziecka ucza sie rozpoznawac sygnaly zblizajacej sie grypy, infekcji ucha czy anginy. W wielu sytuacjach nasza wczesna interwencja i kontakt z odpowiednim specjalista jest waznym elementem w opanowaniu choroby dziecka w jej poczatkowym stadium. Oszczedza to nam jednoczesnie wielu stresow i kosztow oplaty za skomplikowane uslugi medyczne. Przede wszystkim jednak, dobro i zdrowie naszego dziecka jest zasadniczym powodem, dla ktorego zdobywamy wiedze na temat roznych chorob i zagrozen, nawet wtedy gdy nasze dziecko jest obecnie "okazem zdrowia".
Narkomania, lub bardziej precyzyjnie - uzaleznienie od srodkow odurzajacych takich jak alkohol, narkotyki, papierosy jest tez choroba posiadajaca swoje specyficzne symptomy i fazy rozwoju. Niestety, specyfika uzaleznienia narkotykowego polega na tym, ze wymaga od nas, rodzicow duzej znajomosci tematu, przy czym nasze eksperymentujace z narkotykami dziecko bedzie robilo wszystko bysmy sie o tym nie dowiedzieli.
Ponadto, wiele wczesnych objawow moze byc z latwoscia zakwalifikowanych do tak zwanych trudnosci wieku dojrzewania. Pamietajmy, ze nie uzaleznione nastolatki nie wykazuja stalych sklonnosci do lamania regul szkolnych, rodzinnych czy spolecznych.
Beda one oczywiscie poszukiwaly wlasnych drog do niezaleznosci, poddajac probie nasza wytrzymalosc i tolerancje. Generalnie jednak nie stana sie innymi ludzmi - obcymi dla nas rodzicow tylko dlatego, ze sa nastolatkami.
Postepujace uzaleznienie od srodkow odurzajacych wywoluje u mlodego czlowieka zmiany zachowan, osobowosci, a nawet wygladu, powodujac jego stopniowa degradacje.
Pierwszymi symptomami eksperymentowania dziecka z narkotykami sa nagle zmiany nastroju. Dziecko bez widocznej przyczyny staje sie bardzo wesole lub smutne. Bywa coraz bardzej agresywne w slowach i zachowaniu. Moze tez coraz bardziej pograzac sie w stan przygnebienia, uwazajac sie za "przegrane" i "nic nie warte".
Kazdy srodek odurzajacy - wlaczajac w to alkohol i marihuane produkuje tak zwana hustawke nastrojow. Po poczatkowej euforii, radosci i podnieceniu pojawia sie smutek, przygnebienie i poczucie winy. Narkotyki rowniez same w sobie prowadza do poglebienia istniejacych juz stanow depresyjnych.
Fizycznymi symptomami wczesnego eksperymentowania ze srodkami odurzajacymi sa: rozszerzone lub zmniejszone zrenice, przekrwione lub zaczerwienione oczy, opadajace powieki, trudnosc w skupieniu uwagi i koncentracji, drastyczne zmiany w wadze ciala, kaszel lub nieustanne, suche pokaslywania, niekonczacy sie katar lub dolegliwosci drog oddechowych, zmeczenie, oslabienie, brak energii zyciowej. W przypadku zaobserwowania takich symptomow u dziecka, warto na wstepie skonsultowac sie z lekarzem w celu wykluczenia obecnosci wielu innych schorzen o podobnych objawach.
Nastolatek, ktory "bierze" narkotyki najczesciej przylacza sie do grupy mlodziezy "trudnej", trzymajac ich jednoczesnie z daleka od rodzicow. W poczatkowych fazach uzaleznienia dziecko odurza sie najczesciej w towarzystwie. Przyslowie - pokaz mi swoich przyjaciol, a powiem ci kim jestes - jest w tym wypadku dobra ilustracja.
Mlody czlowiek zaczyna wymykac sie z domu, coraz trudniej jest mu dotrzymac wyznaczonych godzin. Pozne powroty moga miec na celu "doprowadzenie sie" do normalnego wygladu po bezposrednim zazyciu narkotyku. Dlatego tak wazne jest zaobserwowanie wygladu i zachowania syna czy corki w pierwszych minutach po ich powrocie do domu.
Narastajaca potrzeba narkotycznego "uniesienia" stopniowo zastepuje dotychczasowe zainteresowania, marzenia. Jest rowniez przyczyna coraz czestszego lamania zasad obowiazujacych w rodzinie, gdyz dziecko traci kontrole nad wlasnym zachowaniem. Drastycznemu pogorszeniu moga tez ulec oceny i frekwencja w szkole.
Wazne sa rowniez tak zwane zewnetrzne oznaki uzywania alkoholu i narkotykow. Wymienmy chociazby ubytki alkoholu z barku lub lekow z domowej apteczki, male celafonowe torebki z substancja przypominajaca suszone ziola lub z bialym badz kolorowym proszkiem, fajki lub bibulki do papierosow, ginace w domu zyletki, lyzeczki, strzykawki niewiadomego pochodzenia. Ponadto wszelkie dziwnie przykre zapachy wydzielajace sie z ubran, wlosow, pokoju dziecka, uzywanie przez nie odswiezaczy oddechu, kropli do oczu, kadzidelek nie powinny byc przez nas ignorowane.
Musimy tez pamietac o tym, ze kazde z wymienionych wczesniej zachowan, gdy wystepuje pojedynczo i nie nasila sie, nie powinno byc jeszcze powodem do alarmu. Natomiast pojawienie sie ich kilku w krotkim czasie i wzrost trudnosci ich opanowania stanowia najprawdopodobniej sygnaly naduzywania narkotykow.
Gdy do swiadomosci rodzicow dociera fakt, ze ich dziecko eksperymentuje lub naduzywa srodkow odurzajacych, wielokrotnie sa oni przekonani, ze ten problem dotyczy tylko ich rodziny. Czasami nawet wszelkimi dostepnymi metodami staraja sie utrzymac ten fakt w tajemnicy przed wspolmalzonkiem, rodzenstwem, krewnymi. Uzaleznione dziecko szuka takich osob, ktore zadowalajac sie "pustymi" obietnicami beda jego wspolnikami. Kazdorazowe zapewnienia typu - to juz byl naprawde ostatni raz, juz nigdy wiecej i tym podobne stwierdzenia sa zaplanowana przez dziecko gra na zwloke.
Zdarza sie tez, ze rodzice (badz rodzic) za wszelka cene staraja sie zachowac pozory normalnosci w obawie przed reakcja otoczenia. To, ze nasze dziecko narkotyzuje sie jest niewatpliwie problemem - ale czy naprawde takim wyjatkowym, dywaguja.
Mozemy z duzym prawdopodobienstwem powiedziec, ze ponad trzy czwarte nastolatkow w Stanach Zjednoczonych ma kontakt w jakims momencie swojego zycia z narkotykami. Wzrastajaca liczba mlodziezowych osrodkow terapeutycznych: otwartych i ambulatoryjnych jest reakcja na zasieg tego problemu. Nie szukajac daleko - Program Poradnictwa Narkotykowego przy Zrzeszeniu Amerykansko Polskim z kazdym tygodniem rozszerza swoja dzialalnosc o nowych podopiecznych. Przeswiadczenie, ze mlodziezowa narkomania jest zjawiskiem wyjatkowym poteguje tylko w rodzicach poczucie bezsilnosci, zagubienia, wstydu i poczucia winy. Zwlaszcza te dwa ostatnie sa nieodlacznym towarzyszem niejednego ojca czy matki.
Czujemy sie odpowiedzialni lub obwiniamy siebie za decyzje podejmowane przez nasze dziecko. Musimy pamietac, ze z kazdym dniem staje sie ono odrebna od nas istota. My natomiast coraz bardziej przejmujemy role doradcow. Natomiast ostateczna decyzja (nie zawsze ta pozadana) nalezy do mlodego czlowieka. Rodzina moze pomoc zrozumiec popelniony blad, ale tylko corka/syn jest odpowiedzialny za swoje zachowanie.
Wielokrotnie wydaje nam sie, ze to nasze "bledy rodzicielskie" przyczynily sie do narkotyzowania sie naszego dziecka. Bywa tez, ze ono samo zarzuca nam pewne nasze zachowania. Jedno jest pewne - gdyby przyczyna narkomanii byly niedociagniecia rodzicow, to prawdopodobnie choroba ta bylaby marginesowym zjawiskiem. Jest tak wiele przyczyn dla ktorych dzieci siegaja po narkotyki, ze powiedzenie - to przez ciebie - nie ma najmniejszego sensu. Nawet jezeli mamy jakiekolwiek obiekcje co do naszego systemu wychowywania, to pamietajmy, ze mamy prawo do popelniania bledow. Nikt z nas nie jest doskonaly pod tym wzgledem. Zamiast obwiniac sie zadajmy sobie pytanie - co mozemy zrobic w tej chwili aby wiecej taki problem nie zaistnial lub tez nie poglebial sie.
Niestety, narkomania, jak kazde inne uzaleznienie nie da sie opanowac domowymi sposobami. W tym wypadku potrzebna jest natychmiastowa konsultacja i postawienie diagnozy przez specjaliste od uzaleznien. Dopiero po ustaleniu stopnia zaawansowania choroby mozna okreslic plan leczenia dla dziecka i jego rodziny. Dzialajacy przy Zrzeszeniu Amerykansko Polskim program dla rodzicow i mlodziezy - "Mlodziezowy Punkt Wyjscia" oferuje Panstwu pomoc w rozpoznaniu wczesnych symptomow uzaleznienia oraz w doborze najwlasciwszego programu terapii. Nasze uslugi sa anonimowe i bezplatne. Zapraszamy rowniez Panstwa do wziecia udzialu w Grupie Wsparcia dla Rodzicow Dzieci Uzaleznionych spotykajacej sie w kazdy piatek o godzinie 7 wieczorem w siedzibie PAA przy 3834 N. Cicero Ave. Blizsze informacje na temat naszego programu otrzymacie dzwoniac pod numer tel. (773) 282-8206, wewnetrzny 345.
Uzaleznienie od srodkow odurzajacych jest choroba postepujaca szybko - zwlaszcza u dzieci i mlodziezy. Wczesnie wykryta daje wysokie szanse zatrzymania jej rozwoju, natomiast nie leczona prowadzi do przedwczesnej smierci.
