Bardzo wyrazna cecha pontyfikatu obecnego papieza jest wielokrotnie kierowana przez Ojca Swietego zacheta do dowartosciowania intelektualnego wymiaru wiary. Zaden inny papiez nie kladl takiego nacisku na dialog z kultura. Ci, ktorzy pamietaja Karola Wojtyle jako biskupa, arcybiskupa czy kardynala Metropolii Krakowskiej, wiedza zapewne o organizowanych przez niego konserwatoriach dla matematykow, fizykow, botanikow i biologow oraz artystow. Spotkania te kontynuowane sa do dzis w Castel Gandolfo. Niestety to swiadectwo Ojca Swietego nie przez wszystkich ludzi Kosciola jest wystarczajaco rozumiane. Z okazji Wielkiego Jubileuszu papiez wystosowal listy do szeregu grup zawodowych, m.in. do artystow. Pozniej, bo w lutym tego roku, spotkal sie w bazylice sw. Piotra z tworcami z calego swiata. W czasie tego spotkania papiez powiedzial ,, jesli czlowiek jest zdolny w wielorakich przejawach piekna dostrzec promien najwyzszego piekna, wowczas sztuka staje sie droga prowadzaca do Boga". Po mszy w bazylice sw. Piotra odbylo sie sympozjum na temat relacji Kosciola i sztuki. Glowne referaty wyglosili: znany wloski kompozytor Ennio Marricone oraz polski rezyser Krzysztof Zanussi, ktory jest konsultorem Papieskiej Rady Kultury.
Rok Wielkiego Jubileuszu przynosi wiele okazji do zastanowienia sie nad tym, jak przez wieki religia chrzescijanska ksztaltowala kulture, ktora stala sie naszym wspolnym dobrem. Jak Ewangelia, ukazujaca nam swiat wielkich wartosci istotnych dla naszego duchowego dziedzictwa, zaznacza swoja obecnosc w sztuce.
Marzylem abysmy i my tu w Chicago mogli sie nad tym zastanowic i o tym mowic.
Mozliwosci do obcowania z wielka sztuka mamy w Chicago sporo. Tu swoja siedzibe ma znakomita orkiestra symfoniczna, tu w Rawinii przez cale lato trwa festiwal muzyczny, ktorego nam zazdroszcza. Dodajmy do tego bogate muzea, festiwale filmowe, teatry. Bogactwo to uzupelniaja czeste przyjazdy teatrow z Polski, najczesciej z dobrymi spektaklami, organizowane sa wystawy i koncerty. Nie korzystajaca z tych dobr czesc Polonii, traci wiele.
Prawda jest, ze obok tej kultury wysokiej funkcjonuje i ma sie zupelnie dobrze kultura mala, zwana takze kultura masowa. Jest ona wszechobecna w telewizji, ale takze w literaturze, dziesiatkach magazynow i w wiekszosci filmow. Nie wymaga ona od odbiorcy zadnego wysilku myslowego i obcowanie z nia, bez wzgledu czy widz lub czytelnik zdaje sobie z tego sprawe, w konsekwencji - zubaza nas. Najtanszy w produkcji nihilistyczny kicz, ktorego jest tak wiele i ktory znajduje nabywcow, niewatpliwie swiadczy o kryzysie wartosci. Ignorowane zostaja zwiazki piekna z innymi wartosciami, z dobrem i prawda.
Raz jeszcze przywolam slowa Papieza, ktore powiedzial w przemowieniu w UNESCO, 2 czerwca 1980 roku. ,,Kultura jest tym, poprzez co czlowiek jako czlowiek staje sie bardziej czlowiekiem: bardziej <jest>. Na tym takze opiera sie owo kapitalne rozroznienie pomiedzy tym, czym czlowiek jest, a tym, co posiada, pomiedzy <byc> a <posiadac>. Kultura pozostaje zawsze w istotnym i koniecznym zwiazku z tym, czym (raczej: kim) czlowiek <jest>, natomiast zwiazek jej z tym, co czlowiek <ma> (posiada) jest nie tylko wtorny, ale i calkowicie wzgledny".
Powyzsza mysl Ojca Swietego umiejscowiona w kontekscie obchodow 2000. lat chrzescijanstwa, ktorym towarzysza refleksje nad kultura spowodowaly, ze chicagowski oddzial Fundacji Jana Pawla II podjal sie przygotowania jednodniowego sympozjum.
Nie jest ono adresowane tylko do katolikow. Zapraszamy na nie wszystkich, ktorzy czuja sie wspolodpowiedzialni za obecnosc chrzescijanstwa w kulturze, takze tych, ktorzy sami nie bedac chrzescijanami, doceniaja znaczenie chrzescijanstwa dla kultury.
Do udzialu w sympozjum i wygloszenia specjalnie na te okazje przygotowanych referatow zapraszamy z Polski Krzysztofa Zanussiego i Krzysztofa Piesiewicza, z Nowego Jorku przyjedzie Janusz Kapusta. Czwartym gosciem bedzie prof. Marta Ptaszynska.
Poczatkowo proponowalem zaproszonym tworcom aby w oparciu o wlasne doswiadczenia i prace, podjeli sie proby przedstawienia jak kazdy z nich sam realizuje wielokrotnie powtarzane przez papieza wezwanie ,,Bedziecie moimi swiadkami az po krance ziemi" . Samo to wezwanie pochodzi z Dziejow Apostolskich, a wypowiedzial je Jezus Chrystus rozstajac sie ze Swoim uczniami. Sugerowalem takze, aby kazdy z gosci zechcial zastanowic sie jak owa zachete do swiadczenia pojmuje. Czy jest to nakaz (obowiazek), czy moze przywilej? A moze fakt, ze tworca jest katolikiem, stwarza pewne ograniczenia w procesie tworczym.
Zdalem sobie sprawe, ze tak postawione pytanie, powodowac musi najbardziej osobista odpowiedz, ktora kazdy czlowiek ,,uklada w sobie" przez lata az do ostatnich dni. Odpowiedz taka, jesli ja mamy, bardziej nadaje sie do konfesjonalu niz do przedstawienia na forum publicznym.
Spodziewamy sie jednak bardzo osobistych refleksji, ktore wypowiadane beda jednak w bardziej ogolnym aspekcie. Zaproszeni goscie gwarantuja wysoki poziom wystapien i dyskusji.
Krzysztof Zanussi, wybitny rezyser, scenarzysta, pisarz i nauczyciel; laureat wielu nagrod m. in. za : Strukture krysztalu (MFF w Mar Del Plata 1970r.), Barwy ochronne (Grand Prix na FPFF Gdansk-Gdynia 1977r. i MFF w Teheranie 1977r.), Constans (najlepsza rezyseria na MFF w Cannes 1980r. i najlepszy scenariusz na MFF w Kartagenie 1981r.), Imperatyw (Nagroda Specjalna Jury na MFF w Wenecji 1982r.), Brat naszego Boga (najlepszy scenariusz na MFF w Teheranie 1999r.) i Zycie jako smiertelna choroba przenoszona droga plciowa (Grand Prix i nagroda dziennikarzy na FPFF Gdansk-Gdynia 2000r., Nagroda Glowna na MFF w Moskwie 2000r.).
Krzysztof Piesiewicz, wspolautor scenariuszy do 17. filmow Krzysztofa Kieslowskiego, m. in. Bez konca, Dekalog, Podwojne zycie Weroniki, Trzy kolory. Scenariusze te wielokrotnie nagradzano, m. in. europejska nagroda filmowa Felix, na festiwalach w Cannes, Wenecji, San Sebastian, Berlinie i Gdansku. Byl laureatem glownej nagrody na festiwalu Praw Czlowieka w Strasburgu i nagrody Swiatowego Jury Ekumenicznego. Scenariusz filmu Trzy kolory - czerwony otrzymal nominacje do Oskara w 1994r. Krzysztof Piesiewicz jest czlonkiem Amerykanskiej Akademii Filmowej i Rady Programowej Studium Generale Europa przy Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.
Krzysztof Piesiewicz przyjezdza do nas jako scenarzysta, godzi sie jednak pamietac, ze jest on wybitnym prawnikiem i senatorem II kadencji Senatu RP (AWS). W okresie stanu wojennego byl obronca w licznych procesach politycznych Solidarnosci i KPN. Wystepowal jako oskarzyciel posilkowy w procesach o uprowadzenie i zabojstwo ks. Jerzego Popieluszki, byl tez obronca w sprawie pulkownika Kuklinskiego.
Marta Ptaszynska, kompozytorka i perkusistka, od wielu lat jest wykladowca kompozycji na uczelniach amerykanskich m. in. na Northwestern University, University of California w Berkeley, w College Conservatory of Music w Cincinnati i w Bennington College. W 1997r. otrzymala stanowisko profesora kompozycji w Indiana School of Music w Bloomington, a w lipcu 1998r. zostala mianowana profesorem zwyczajnym w University of Chicago.
Marta Ptaszynska jest autorka wielu znanych i czesto grywanych na swiecie kompozycji takich jak Koncert na marimbe i orkiestre, Opowiesc zimowa na orkiestre smyczkowa, Sonety do Orfeusza, Holocaust Memorial Cantata, Concerto Grosso na dwoje skrzypiec i orkiestre (utwor napisany dla Lorda Yehudi Menuhina), utwory na perkusje solo ( Siderals, Graffito, Spider Walk, Mobile, Dream Lands, Linear Construction in Space). Prof. Ptaszynska chetnie pisze dla dzieci i mlodziezy ( Podroze w Kosmos, Alfabet muzyczny, Srebrne nitki). Jej opera dziecieca Pan Marimba do libretta Agnieszki Osieckiej, wystawiona w Operze Narodowej w Warszawie w 1998r., ciagle cieszy sie nieslabnacym powodzeniem. Muzyka Ptaszynskiej byla wykonywana na wielu swiatowych festiwalach m. in. podczas Dni Muzyki Swiatowej ISCM, na Festiwalu Muzyki Wspolczesnej w Huddersfield, Heidelbergu, Meksyku, Lizbonie, Warszawie i Wroclawiu, na festiwalu Schleswig-Holstein oraz na Miedzynarodowych Sympozjach Perkusyjnych w USA.
Laureatka wielu nagrod m. in. Nagrody Alfreda Jurzykowskiego (1997), nagrody UNESCO na Miedzynarodowej Trybunie Kompozytorskiej w Paryzu (1986) oraz wielu nagrod Percussive Arts Society w USA.
Obecnie pracuje nad utworem symfonicznym zamowionym przez Chicagowska Orkiestre Symfoniczna, ktorego prawykonanie ma sie odbyc 19 marca 2001r.
Janusz Kapusta ukonczyl studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i Historie Filozofii na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.
Jego tworczosc obejmuje zarowno grafike, plakat, rysunek prasowy, opracowania graficzne, ilustracje ksiazkowa, jak i scenografie teatralna oraz malarstwo. Od 1981r. mieszka w Nowym Jorku. Od tego czasu jego prace ukazuja sie m. in. w The New York Times, The Wall Street Journal, The Washington Post, Graphis i Print. Prace Janusza Kapusty znajduja sie w zbiorach wielu muzeow i galerii. Mial wiele wystaw indywidualnych, jest autorem bibliofilskiego wydania Zniewolonego umyslu Czeslawa Milosza.
W 1985r. odkryl nowa figure geometryczna - jedenastoscienna bryle, ktora nazwal K-dron.
W 1995r. zaprojektowal w Heilbronn (Niemcy) scenografie do opery Roberta Wilsona Czarny jezdziec, a w warszawskim Teatrze Wielkim scenografie do Carmen Georga Bizeta. W 1998r., rowniez w Heilbronn, opracowal scenografie do Snu nocy letniej Szekspira. W tym samym roku otrzymal prestiziwa nagrode im. Alfreda Jurzykowskiego w dziedzinie sztuk pieknych. W listopadzie 1999r. nastapilo otwarcie wystawy K-dronu w Galerii Sztuki Nowoczesnej w Katowicach i tego samego dnia w Teatrze Aktora i Lalki Ateneum odbyla sie premiera sztuki dla dzieci Planeta K-dron, czyli tajemnica przerwanej podrozy. Kapusta jest autorem, scenografem i rezyserem spektaklu.
W 2000r. Janusz Kapusta odkryl nowe zasady dotyczace zlotego podzialu, najwazniejszej proporcji znanej w historii sztuki, matematyce i naturze. Swoje odkrycie prezentowal na trzech konferencjach matematycznych na uniwersytetach w USA oraz w ksiazce Bridges, Mathematical Connections in Art, Music, and Science.
Wspomnianemu sympozjum, ktore rozpoczyna sie w sobote 28 pazdziernika br. o godz.14:00 (2pm) w Copernicus Center, towarzyszyc bedzie pokaz czterech filmow Krzysztofa Zanussiego oraz projekcja dokumentalnej impresji Andrzeja Solki - Pietnascie tajemnic rozanca. O filmie tym pisze w innym miejscu Danuta Peszynska.
Nastepnego dnia w niedziele 29 pazdziernika, zapraszamy na koncert organowy wirtuoza tego instrumentu, Thomasa Weisfloga. Tom wielokrotnie wystepowa i nagrywal jako solista z Chicagowska Orkiestra Symfoniczna. Kazdej niedzieli mozna go sluchac i ogladac na kanale 11 telewizji WTTW. W programie koncertu znajda sie utwory mistrzow muzyki organowej m. in. J. S. Bacha, Marcela Dupre, Jeana Langlaisa.
Koncert rozpocznie sie o godz. 15:00 (3pm), po ktorym o godz. 16:00 (4pm) odprawiona zostanie msza sw. dziekczynna w intencji Ojca Swietego. Wszystko w kosciele sw. Stanislawa Kostki, najstarszym polonijnym kosciele w Chicago.
To spore przedsiewziecie wspolnie przygotowuje zarzad chicagowskiego oddzialu Fundacji Jana Pawla II.
Zapraszamy wszystkich do udzialu w tym, jak mi sie wydaje, niecodziennym wydarzeniu.
Informacje:
dr Michal Adamczyk
773-248-2338
Inz. Wladyslaw Rymsza
312-228-1120