Spotykam sie czasami z ogromna niewiedza na temat higieny zdrowego przyzebia. Wszelkie proby przekonywania niektorych pacjentow do regularnych wizyt co szesc miesiecy lub czesciej majacych na celu czyszczenie koncza sie z reguly niepowodzeniem. Nie nalezy do rzadkosci przekonanie, ze dentysci w ten oto sposob narazaja pacjentow na dodatkowe i niepotrzebne koszty.
Taki brak zaufania zdaza sie rowniez wsrod osob wyksztalconych, co jest tym bardziej niepokojace. Tego typu nawyki swiadcza o tym, ze mimo tego ze zyjemy w kraju o wysokim poziomie higieny, nie jestesmy jeszcze przyzwyczajeni i nie potrafimy z tego prawidlowo korzystac.
W przypadku gdy przyzebie jest zdrowe, wystarczaja tylko dwie wizyty kontrolne w roku aby utrzymac jego prawidlowy stan. W czasie tych wizyt badany jest stan zebow i dziasel, oraz wykonuje sie ich czyszczenie. Niektorzy pacjenci wymagaja duzo czestszych wizyt, inni - moga pojawiac sie na badanie rzadziej, gdyz idealnie potrafia utrzymac higiene zebow w domu. Czestotliwosc wizyt jest dostosowywana indywidualnie do potrzeb kazdego pacjenta. Niekiedy radykalne zmiany chorobowe jamy ustnej moga nastapic w bardzo krotkim czasie jesli sa niekontrolowane rutynowo co 6 miesiecy.
Nieco inaczej przedstawia sie sprawa higieny w przypadku choroby przyzebia. Nie mozemy w takim przypadku mowic o zapobieganiu (higienie), tylko rozpoczyna sie wowczas proces leczenia juz istniejacej choroby.
Doktor jest odpowiedzialny za zdiagnozowanie choroby przyzebia u pacjenta przez dokladne przeprowadzenie badania. Leczenie parodontozy powinno rozpoczac sie jeszcze przed leczeniem zebow. Zasady leczenia parodontozy sa zawsze takie same i kazdy dentysta je stosuje zgodnie z tym jak byl uczony. Gdziekolwiek Panstwo byscie nie poszli, wszyscy dentysci uzywaja tych samych metod leczenia zaleconego przez organizacje amerykanskich specjalistow. Takie sa zasady i tego dentysta musi sie trzymac aby efektywnie leczyc i zapobiegac dalszemu postepowi choroby.
Zdrowe przyzebie charakteryzuje sie tym, ze dziasla sa sprezyste, rozowe, bez kieszonek patologicznych glebszych niz 3 milimetry. Lekarz odczytujac wyniki badania zglebnikiem periodontologicznym stwierdza 1, 2 lub 3 milimetrowe kieszonki. Nie stanowia one objawow chorobowych. Sa to bardziej normalne fizjologiczne bruzdy miedzy dziaslem a szkliwem zeba.
Ponizej zamieszczam klasyfikacje chorob przyzebia (wedlug periodontologow amerykanskich).
Rodzaj 1
Gingivitis
Charakteryzuje sie zapaleniem dziasla spowodowanym odkladaniem sie plytki nazebnej i kamienia. Nie nastepuje jeszcze utrata kosci.
Rodzaj 2
Mild Periodontitis
Jest stanem wczesnej parodontozy. Postepujace zapalenie dziasla dociera do glebszych warstw przyzebia i nastepuje juz utrata kosci. Glebokosc kieszonek siega do 4 mm.
Rodzaj 3
Moderate Periodontitis
To zaawansowana parodontoza. Charakteryzuje ja destrukcja kosci i tkanki przyzebia. Do objawow nalezy utrata kosci utrzymujacej zab, ktory zaczyna sie chwiac. Glebokosc kieszonek wynosi okolo 6 mm.
Rodzaj 4
Advanced Periodontitis
Ten stan chorobowy oznacza ciezka parodontoze z utrata kosci doprowadzajaca do powstania bardzo glebokich kieszonek powyzej 7 mm
Rodzaj 5
Refractory Periodontitis
To odporna na leczenie postepujaca parodontoza. Glebokosc kieszonek jest rozna. Choroba postepuje bez wzgledu na leczenie. Ruchomosc zebow jest wyrazna. Pacjent powinien byc wyslany na leczenie do specjalisty.
Leczenie chorej tkanki przyzebnej u pacjenta wymaga zawsze czyszczenia glebokich kieszonek patologicznych pod znieczuleniem. Warunkiem powodzenia jest edukacja pacjenta na temat tej choroby i wzmozenie prawidlowej higieny w domu. Pacjenci u ktorych stwierdzono odporna na leczenie parodontoze lub ci, ktorzy nie chca byc poddawani zabiegom chirurgicznym musza miec regularnie przeprowadzane czyszczenie glebokie. Powoduje ono usuniecie chorej, nasaczonej bakteriami zebiny i cementu korzeniowego, a jednoczesnie wygladza powierzchnie, ktore po dokladnym czyszczeniu przylegaja do siebie i goja sie powodujac obkurczenie kieszonek patologicznych zazwyczaj o 1 mm. Prawidlowo przeprowadzony zabieg jest najczesciej bolesny i wymaga prawie zawsze znieczulenia dziasel. Pacjenci, ktorzy mimo wszystko maja nadal problem z utrzymaniem czystosci jamy ustnej sa zawsze wzywani na czestsze wizyty kontrolne w gabinecie i przepisywane maja srodki powodujace zmniejszenie formowania sie plytki bakteryjnej.
Zawsze po uplywie 6 lub 8 tygodni odbywa sie ewaluacja stanu przyzebia po leczeniu. Tyle czasu wymaga wygojenie tkanki. Wykonuje sie wowczas ponowne badanie stanu przyzebia. Sprawdza sie glebokosc, miejsca krwawienia z dziasel i ruchomosc zebow. W zaleznosci od wynikow badania przechodzi sie do nastepnej fazy leczenia. Moze to byc potrzeba chirurgicznego leczenia lub potrzeba dodatkowego leczenia, ale niechirurgicznego.
Rodzaj 2 chorob przyzebia powinien byc leczony w ciagu dwoch trwajacych godzine wizyt. Na pierwszej wizycie usuwa sie kamien pod znieczuleniem z dwoch cwiartek (polowa jamy ustnej); na drugiej wizycie czysci sie pozostale dwie cwiartki. Trzecia wizyte przeznacza sie na ewaluacje stanu przyzebia po czyszczeniu.
Rodzaj 3 i 4 wymagaja czterech wizyt jednogodzinnych na leczenie kazdej cwiartki oddzielnie i jednej trzydziestominutowej wizyty kontrolnej po leczeniu.
Jezeli po przeprowadzeniu ewaluacji, mimo leczenia nie nastapila poprawa, pacjent jest odsylany do specjalisty na dalsze leczenie najczesciej chirurgiczne. Jest to bardzo wazny etap leczenia. Badania potwierdzaja, ze bardzo ciezko jest wygladzic powierzchnie korzenia za pomoca tylko czyszczenia glebokiego w kieszonkach glebszych niz 5 mm. Prawidlowe wygladzenie i oczyszczenie nastepuje dopiero pod kontrola wzroku po odslonieciu chirurgicznym calej zawartosci kieszonki. Mozna wowczas po uprzednim oczyszczeniu dolozyc kosci (przeszczep kostny) w miejsca brakujace lub przeprowadzic regeneracje (odtworzenie) tkanki przyzebnej.
Mimo ze zabieg chirurgiczny moze zrekonstruowac brakujaca kosc i jest zabiegiem korzystnym, nie u wszystkich on moze byc wykonany. W przypadku gdy pacjent nadal nie potrafi prawidlowo dbac o higiene, (nadal na kazdej wizycie stwierdza sie poklady plytki bakteryjnej i krwawienie z dziasel), gdy pali papierosy lub cierpi na cukrzyce nie nalezy sie spodziewac bardzo dobrych rezultatow po zabiegu chirurgicznym. W tych przypadkach preferuje sie czyszczenie niechirurgiczne; wymagane sa jedynie czestsze wizyty kontrolne i lecznicze. Choroba przyzebia musi byc pod ciagla kontrola, o czym niektorzy pacjenci zapominaja. Wiadomo, ze parodontoza w swym przebiegu nie przypomina linii prostej. Jest to wykres o linii bardziej lub mniej falistej z roznymi zalamaniami. Im wiecej jest okresow stabilizacji, tym lepsze rokowanie dla dluzszego utrzymania zebow, o co walczymy w trakcie leczenia.
Najwazniejszym, najbardziej korzystnym, jedynym podstawowym sposobem leczenia parodontozy jest czyszczenie glebokie. Zadne plyny, plukanki, antybiotyki nie zastapia mechanicznego usuniecia kamienia i bakterii, ktore sa odpowiedzialne za powstanie choroby. W fazie stabilizacji choroby moga one jedynie wspomoc dzialanie obronne organizmu. Znane sa juz Panstwu nazwy takie jak plukanki z chlorheksydyny majace silne dzialanie przeciwbakteryjne; sa one przepisywane po czyszczeniu ( Periogard, Peridex). Periochip lub Atridox sluza do leczenia szczegolnie opornych miejscowo kieszonek. Zaklada sie je do kieszonek jako srodki wspomagajace na pare dni. Lekarstwa te pozwalaja na dostarczenie miejscowo duzego stezenia terapeutyku, ktory moze wspomoc leczenie niechirurgiczne. Znane sa rowniez tabletki Periostat, ktore mozna uzywac doustnie codziennie jako srodek wspomagajacy w szczegolnie ciezkich, opornych na leczenie przypadkach. Antybiotyk ten podawany jest w bardzo malych dawkach, co powoduje, ze wlokna kolagenowe podtrzymujace zab nie ulegaja szybkiej destrukcji i wydluzaja czas utrzymania zebow w zebodolach.
Sposoby leczenia parodontozy moga byc bardzo rozne. Najczesciej przeprowadza sie niechirurgiczne metody leczenia, ale w ciezszych przypadkach konieczna jest wspolpraca ze specjalista. Wizyty kontrolne odbywaja sie wowczas na zmiane w gabinecie lekarza prowadzacego i specjalisty co 3 miesiace. Kontrola parodontozy musi byc prowadzona regularnie, jezeli pacjent powaznie mysli o zachowaniu swoich zebow jak najdluzej. Lekcewazenie badan kontrolnych i regularnego czyszczenia uniemozliwia uzyskanie sukcesu w leczeniu paradontozy.
