Zwierze trafiajace do kliniki weterynaryjnej, ktore wymaga interwencji chirurgicznej, kosmetycznej, czasami bardziej zaawansowanego badania (np. zdjecie rentgenowskie u podejrzanego o dysplazje stawow biodrowych zwierzecia) zawsze jest i powinno byc poddawane mniejszemu badz wiekszemu znieczuleniu ogolnemu badz miejscowemu ze wzgledu na bezpieczenstwo jego samego oraz personelu.
Nierzadko dochodzi do sytuacji, w ktorej najprostsze badanie kliniczne czy pobranie probek krwi do badania laboratoryjnego (np. u zbyt agresywnego kota) wymaga zastosowania anestezji wziewnej.
Niezaleznie od wieku zwierzecia czy jego kondycji powinno byc przeprowadzone badanie kliniczne oraz badania laboratoryjne krwi i moczu w celu oceny kondycji poszczegolnych narzadow wewnetrznych takich jak serce, nerki czy watroba.
Promocja
Najprostszym przykladem dowodzacym jak wazne jest zachowanie calej procedury znieczulenia sa psy w wieku geriatrycznym, ktore trafiaja do kliniki tylko na zabieg czyszczenia zebow. Zwykle po wstepnych ogledzinach okazuje sie, ze miewaja one powazne problemy z praca serca czy nerek, o ktorych wczesniej nie wiedzielismy, bo komfortowe warunki zycia naszych czworonogow nigdy nie powodowaly zadnych kryzysow czy zalaman w ich zdrowiu. Czesto wstepne badanie kliniczne (poprzez tradycyjne osluchiwanie serca), pelny wywiad i najprostsze testy krwi sa wystarczajace, aby wykryc ukryty problem kardiologiczny. Dodatkowe wykonanie elektrokardiogramu czy echokardiogramu moze jedynie potwierdzic istnienie tego problemu i pozwolic na ocene zaawansowania zmian u naszego czworonoga. Sytuacja czesto komplikuje sie, gdy zabieg czyszczenia zebow czy potrzeba ekstrakcji kilku zebow staje sie, ze wzgledow zdrowotnych, zyciowa koniecznoscia (calkowity brak apetytu ze wzgledu na problemy z uzebieniem i niewiarygodny bol).
Problemow zwiazanych z tym, wbrew pozorom, prostym zabiegiem, czesto okreslanym jako kosmetyczny, jest znacznie wiecej niz to sobie wszyscy wyobrazamy. Pacjenci z najmniejszymi problemami sercowymi zawsze wymagaja nadzwyczajnej opieki lekarskiej: wlasciwej oceny stopnia zaawansowania choroby serca, oceny momentu, w ktorym decydujemy sie na anestezje oraz analizy ktore srodki farmakologiczne nalezy zastosowac aby zapobiec arytmii serca.
Weterynarz musi takze okreslic procedury, ktore nalezy zastosowac w przypadku zwierzecia z charakterystyczna kondycja, jakie niezbedne dodatkowe badania przeprowadzic (rozpoznanie niedyspozycji edokrynologicznych) oraz jaka tymczasowa terapie podjac. Decyduje on takze o zaaplikowaniu srodkow przeciwbolowych przed i po zabiegu, a takze wypowiada sie na temat konsekwencji anestezji, o ktorych zawsze powinien wiedziec wlasciciel zwierzecia (niekiedy moga byc one dramatyczne w skutkach).
Do najpowazniejszych zwierzecych problemow zdrowotnych ograniczajach i komplikujacych zabiegi chirurgiczne naleza:
- kondycje kardiologiczne, ktore opisuje sie jako kardiomipatie,
- problemy nerkowe,
- problemy watrobowe.
Ocena stopnia zaawansowania zmian patologicznych serca jest najistotniejsza przy podejmowaniu i przeprowadzaniu anestezji u zwierzat, u ktorych trzeba ja zastosowac.
Kompletna ocena profilu biochemicznego krwi pacjenta powinna byc dokonana bezposrednio przed zabiegiem. Ocena ta powinna byc kompletna i nie ograniczac sie tylko do oceny poziomu kilku charakterystycznych dla kondycji serca i organow wewnetrznych enzymow we krwi tzw. aminotransferaz i fosfatazy alkalicznej, poziomu kreatyniny i tzw. BUN charakterystycznych dla pracy nerek, poziomu tzw. T-4 wskazujacego na istnienie hypo- badz hypertyroidyzmu.
Szczegolnie psy u ktorych stwierdza sie zaawansowane zmiany okolozebowe (paradontoza, zapalenie dziasel itd.) maja predyspozycje do wystepowania bakteriemii podczas czyszczenia zebow badz ich ekstrakcji. Bardzo zroznicowana flora bakteryjna czesto przyczynia sie do wystepowania tzw. systemowych bakreriemii, dlatego nie jest rzadkoscia sytuacja, w ktorej zwierzeta po niewinnym zabiegu czyszczenia zebow wymagaja 7-dniowej terapii antybiotykowej.
Z cala pewnoscia potwierdza sie, ze pacjenci z problemami kardiologicznymi sa bardziej podatni na wystepowanie roznych problemow okoloanestezyjnych i infekcji niz pacjenci bez tychze.
Bezpieczne przeprowadzenie zabiegu znieczulenia zwierzecia z problemami kardiologicznymi wymaga scislego trzymania sie protokolow postepowania dla tego rodzaju pacjentow.
Procedury w tych przypadkach zawsze wymagaja:
- pelnego badania klinicznego, lacznie z badaniem kardiologicznym,
- pelnego wywiadu i opisu historii choroby,
- testow diagnostycznych,
- zdecydowania o srodkach anestezyjnych,
- podawania srodkow inotropowych,
- kontrolowania bolu przed- i po zabiegu,
- kontrolowania arytmii,
- sprawdzania cisnienia krwi.
Poniewaz w wielu przypadkach zabiegi dentystyczne sa minimalnie inwazyjne i wymagaja tylko lekkiej anestezji, immobilizacje i uwalnianie od bolu, szczegolnie u pacjentow kardiologiczych probuje sie osiagnac poprzez stosowanie najlepszych srodkow wziewnych.
Praktycznie cele te osiaga sie stosujac nastepujace czynnosci:
- badanie kliniczne oraz badania laboratoryjne krwi i moczu,
- minimalizacje stresu zwiazanego z premedykacja (farmakologicznym przygotowaniem do narkozy),
podawanie tlenu przed indukcja,
- ochrone zwierzecia przed hypotermia (wychlodzeniem).
Uwalnianie od bolu wymaga niekiedy rowniez dozylnego podania srodow farmakologicznych, dodatkowego znieczulenia krtani lidokaina oraz wspomagania wentylacji. Konieczne jest takze monitorowanie pracy serca poprzez:
- EKG,
- kontrole pulsu,
- wzymetrie,
- badanie cisnienia krwi,
- kontynuowanie terapii elektrolitowej poprzez staly dozylny wlew,
- podawanie inotropowych srodkow nasercowych,
- utrzymywanie podawania tlenu przez okres powrotu do przytomnosci.
Pacjenci posiadajacy problemy kardiologiczne zwykle wymagaja wiecej troski, jezeli chodzi o rekonwalescencje. Odpowiednia dieta, podawanie srodkow przeciwbolowych z grupy NSAID"s, antybiotykow i nasercowych srodkow inotropwych sprzyjaja szybkiemu powrotowi do zdrowia.
