Według badań przeprowadzonych przez Office of National Drug Control Policy dzieci, ktore usłyszą od rodzicow lub opiekunow o niebezpieczeństwach związanych z nadużywaniem alkoholu, tytoniu i narkotykow około 40% rzadziej probują marihuany, o połowę rzadziej będą odurzać się klejami lub innymi inhalantami, przeciętnie o ponad 60% spada w ich przypadku prawdopodobieństwo zażywania heroiny, kokainy czy LSD.
W wydaniu styczniowym "Monitora" - w części pierwszej artykułu pod tym samym tytułem - mogliście Państwo zapoznać się z sugestiami oraz prostymi ćwiczeniami pomagającymi małemu dziecku zrozumieć niebezpieczeństwa, jakie niosą za sobą rożne substancje chemiczne. Ucząc ostrożności w przyjmowaniu lekow, wprowadzając pierwsze reguły dotyczące - na przykład - środkow chemicznych używanych w domu, kształtujemy w dziecku nawyki bezpieczeństwa.
Jest to dopiero początek naszej wspolnej drogi wolnej w przyszłości od środkow odurzających.
Kluczowym etapem życia jest przedział wieku 10 - 12-tu lat. Przeciętnie w tym okresie rozwoj fizyczny dziecka ulega spowolnieniu, natomiast ogromna część energii jest poświęcona uczeniu się i poznawaniu świata. Uczniowie klas 4-6 uwielbiają poszukiwać informacji, zwłaszcza tych dziwnych, szokujących i tajemniczych. Bywają niezmordowani w doszukiwaniu się przyczyn zjawisk i rzeczy. W tym wieku rownież nasila się znaczny wpływ na nasze dziecko jego przyjacioł. Bywa, że jego zainteresowania i dążenia w znacznym stopniu zależą od tego, co właśnie teraz jest modne wśrod "małolatow". Jest to też czas, w ktorym nasza corka lub syn buduje własny pogląd o sobie. Ogromną rolę odgrywa tu stopień akceptacji przez rowieśnikow, zwłaszcza tych najpopularniejszych.
Rezultatem może być często rysujące się w tym wieku, a nasilające się w poźniejszych latach - zjawisko naśladowania innych (podążania). Dzieci naśladujące rowieśnikow, po to aby być lubianym czy przyjętym do zabawy, mogą wkrotce mieć ogromne problemy z podejmowaniem własnych wiadomych decyzji.
Co mogą zrobić rodzice?
Pomiędzy 10-12 rokiem życia dziecka jest niezbędne rozpoczęcie przez rodzicow świadomej i intensywnej prewencji narkotykowej (jeżeli nie rozpoczęliśmy jej wcześniej). Badania naukowe i obserwacje wskazują, że największe ryzyko pierwszych prob dzieci z papierosami i alkoholem (wstępem do narkotykow) pojawia się na przełomie 6-7 klasy.
Im wcześniej dziecko zetknie się z substancjami odurzającymi tym bardziej prawdopodobne mogą być jego poźniejsze komplikacje życiowe i zdrowotne, włączając w to postępujące uzależnienia.
Wiek 10-12 lat jest też kluczowym momentem dla dziecka, jeżeli chodzi o wykształcenie odpowiedniej postawy wobec narkotykow. Aby pomoc naszej pociesze w wyrobieniu sobie jasnego i jednoznacznego poglądu na temat substancji odurzających powinniśmy przekazać mu prawdziwe informacje, jeszcze zanim usłyszy "frazesy" z ust kolegow lub narkotykowych dealerow.
Ogromną role odgrywa tu zjawisko tak zwanych pierwszych skojarzeń. Jeżeli dziecko - dzięki naszym wcześniejszym wyjaśnieniom - będzie odruchowo kojarzyć narkotyk z czymś przykrym, niebezpiecznym i zdradzieckim, to nawet wymyślne argumenty i naciski otoczenia będą miały silny mur do pokonania.
Niestety, o tej dość prostej zależności pierwszych skojarzeń dowiadujemy się często zbyt poźno i bardzo boleśnie wtedy, gdy ktoś ubiegnie nas i "nauczy" nasze dziecko o złudnej nieszkodliwości marihuany, czy też "korzyści" pochodzących z zażywania amfetamin. Mimo wszystko, znacznie prościej jest wykształcić w jakiejś kwestii postawę niż ją poźniej korygować i zmieniać. Dlatego to my - rodzice musimy być pierwszymi, ktorzy otwarcie porozmawiają z dzieckiem o narkotykach.
Oczywiście aby moc rzeczowo porozmawiać z dzieckiem o narkotykach, my sami musimy dosyć dobrze znać ten temat. Na szczęście, w celu pogłębienie wiedzy o narkotykach możemy skorzystać z ogromnej ilości materiałow w języku angielskim, włączając w to źrodła internetowe (www.health.org).
Wiele pozycji przetłumaczono rownież na język polski. Polecałabym tutaj trzy z nich, dostępne w księgarniach polonijnych:
1. R.Maxwell - Dzieci, alkohol, narkotyki.
2. Dimoff / Carper - Jak poznać, że dziecko bierze narkotyki.
3. Arterburn/ Burns - Byc albo brac.
Podczas wakacyjnych wizyt w Polsce radziłabym każdemu z rodzicow zaopatrzyć się w publikacje i opracowania dotyczące zjawiska narkomanii wśrod młodzieży.
W ramach programu "Młodzieżowy Punkt Wyjścia" działającego przy Zrzeszeniu Amerykańsko Polskim udzielimy Państwu wnikliwych konsultacji i przekażemy szereg bezpłatnych materiałow, ktore przygotują was do rozmow z dzieckiem o narkotykach.
Abyśmy to my, rodzice stali się dla dziecka bardziej wiarygodnym źrodłem informacji niż "kumpel na highu", następujące wiadomości są niezbędne.
q Znać środki odurzające popularne wśrod młodzieży.
q Znać ich nazwy żargonowe (slangowe).
q Umieć rozpoznać rekwizyty i przyrządy służące dzieciom do zażywania i produkcji narkotykow.
q Wiedzeć jak wyglądają poszczegolne narkotyki.
q Znać podstawowe fakty dotyczące wpływu każdego z narkotykow na psychikę i organizm.
q Znać podstawowe zagadnienia prawne związane z posiadaniem i używaniem substancji odurzających.
Pamiętajmy rownież, że jednym z naszych rodzicielskich obowiązkow jest pytanie gdzie i z kim nasze dziecko wychodzi oraz ustalenie z nim konkretnej godziny powrotu. Reguła ta jest łatwiej akceptowana przez dziecko jeżeli obowiązuje wszystkich członkow rodziny.
Zastanowmy się rownież nad obecnością przynajmniej jednej dorosłej osoby w czasie, gdy dziecko wraca ze szkoły do domu. Z licznych obserwacji wynika, że dla 10-12 latka najniebezpieczniejszą porą dnia z uwagi na nadużywanie narkotykow, alkoholu czy papierosow są godziny pomiędzy 4 a 6 po południu. Bardzo ważne jest abyśmy poznali najbliższych przyjacioł dziecka i ich rodziny. Ponieważ chodzi tu o szeroko pojęte bezpieczeństwo, nie obawiajmy się nawiązać bliższych kontaktow z innymi rodzicami, nawet jeżeli barierą jest nasz język angielski. Często krotka rozmowa, wygląd osoby lub mieszkania może dać nam wiele cennych informacji.
Dzieci w wieku pomiędzy 10-12 rokiem życia probują już stawać się coraz bardziej samodzielne i niezależne. Jednak mimo szeregu protestow ich psychika domaga się jeszcze jasnej struktury i nadzoru. Dziewczynki i chłopcy w tym wieku są już na tyle dojrzali, że z powodzeniem mogą uczestniczyć w życiu rodzinnym. Zaproście wasze dzieci do wspolnego opracowania zasad, ktore będą obowiązywały w domu. Z wyprzedzeniem przedyskutujcie konsekwencje jakie będą wprowadzone w przypadku ich naruszenia. Niech zasady i konsekwencje będą jasno i konkretnie sformułowane. Nigdy nie "straszmy" dzieci pustymi groźbami, czy też nie "patrzmy przez palce" na to jak przestrzegają obowiązujących zasad. Już w tym wieku dobrze jest szczerze i poważnie porozmawiać na temat godzin powrotu do domu. Tak zwana curfew ustalona wspolne z dzieckiem godzina musi być konsekwentnie przestrzegana, jakkolwiek bądźmy gotowi na negocjacje w przypadku wyjątkowych okazji.
Pamiętajmy, że przez całe życie dziecka my - rodzice jesteśmy najważniejszymi wzorami do naśladowania. Zastanowmy się nad własnymi zachowaniami związanymi z alkoholem, papierosami, lekami uspokajającymi lub nasennymi.
Nie łudźmy się rownież, że nawet gdy sami nie palimy czy pijemy to nasze dziecko automatycznie będzie tej reguły przestrzegało. Zanim nastąpi ten "pierwszy raz" trzeba jasno i wyraźnie dziecku powiedzieć i przypominać:
W naszej rodzinie nie ma miejsca
na alkohol, narkotyki czy papierosy !!!
Niech ta zasada będzie bardziej aktem głębokiej miłości i troski o siebie nawzajem, niż zakazem.
W przypadku okazyjnego toastu należy szczerze z dzieckiem porozmawiać o tym, co jest legalne dla dorosłych, a nielegalne dla dzieci. W żadnym wypadku dzieci nie powinny uczestniczyć w przygotowywaniu (miksowaniu) napojow alkoholowych czy przynoszeniu alkoholu. Niedopuszczalne jest też pozwalanie młodemu człowiekowi "sprobowania" jakiegokolwiek rodzaju alkoholu z kieliszka osoby dorosłej.
Elementem, ktorego absolutnie nie może zabraknąć naszemu dziecku jest poczucie bezpieczeństwa i miłości. Człowiek nie tylko chce wiedzieć, że jest akceptowany i kochany, ale chce to rownież czuć. Czas na bycie z dzieckiem, wspolną zabawę, pogawędkę, pieszczoty (niezależnie od wieku) są najtrwalszymi lekarstwami zapobiegającymi wielu chorobom. Zazwyczaj dzieci, ktore doświadczają miłości rodzicow, a co za tym idzie czują się dobrze same z sobą, nie odczuwają poźniej potrzeby ucieczki w narkotyki.
A oto kilka sugestii, ktore pozwolą nam nawiązać bliższy kontakt z naszym dzieckiem:
q Starajmy się inicjować czas w ktorym jesteśmy "dostępni" wyłącznie dla dziecka. W przypadku rodzin wielodzietnych każde z dzieci musi mieć swoj własny czas. Ważne jest aby wtedy rzeczywiście skupić się na tym, co dziecko do nas mowi, wysłuchać je. Spacer do pobliskiej lodziarni, wyprawa we dwojkę do lasu (niestety w grę wchodzi tu już wypad poza stan Illinoi) i tym podobne pomysły mogą ułatwić wzajemną rozmowę.
q Zachęcajmy dziecko do udziału w rożnych zajęciach pozaszkolnych, aby mogło zawierać nowe przyjaźnie i nawiązywać rożnorodne kontakty. Zajęcia sportowe, harcerstwo czy grupy religijne lub lokalne kluby są niezastąpionymi miejscami, gdzie dziecko może nawiązać kontakty z rowieśnikami.
q Rozmawiajmy z dzieckiem na temat sposobow w jakich - niestety - reklamowane są alkohol, papierosy i niekiedy, zwłaszcza przez internet, narkotyki. Przedstawmy dzieciom opinię o plakacie z grupą uśmiechających się "pięknozębnych" modeli reklamujących papierosy czy też szczęśliwie wyglądającą parą z puszką piwa. Nasze dzieci otoczone i wpatrzone w takie obrazki mają prawo być beztroskie wobec środkow odurzających.
q Ćwiczmy z dzieckiem konkretne sposoby powiedzenia NIE w przypadku jakichkolwiek propozycji alkoholu, papierosow czy narkotykow. Wielokrotnie już dziesięciolatkom może być oferowane kupno "magicznych tabletek".
q Zachęcajmy dziecko do udziału w akcjach antynarkotykowych czy też działania w tego typu klubach. Pokazujmy dziecku najrożniejsze sposoby spędzania czasu i zabawy bez jakichkolwiek środkow odurzających.
q Zaprośmy dziecko do wspolnego śledzenia wydarzeń (artykuły, gazetowe kroniki wypadkow, programy telewizyjne itp.) ktore mają związek z narkotykami, alkoholem. Rozmawiajmy o tych tragediach z dzieckiem, zwracając jego uwagę na niepotrzebny bol, kłopoty, życiowe straty spowodowane przez uzależnienia.
Oczywiście są to tylko wybrane przykłady wspolnych "ćwiczeń" przygotowujących dziecko do życia bez środkow odurzających. Są warte wyprobowania i gwarantują dobrą zabawę całej rodzinie. Wszystkich rodzicow zachęcam do śledzenia kolejnych artykułow w "Monitorze", słuchania audycji radiowych i czytania publikacji na ten temat. Przypominam rowież, że program "Młodzieżowy Punkt Zwrotny" działający przy Zrzeszeniu Amerykańsko Polskim oferuje konsultacje indiwidualne i rodzinne, w trakcie ktorych wiele z Państwa wątpliwości, pytań czy obaw znajdzie swoje konkretne wyjaśnienie.