Jak zapewne wiekszosc Panstwa zdazyla sie zo rientowac administracja Busha dazy do obnizenia podatkow dochodowych i calkowitego zniesienia podatku od spadkow. Niemalym wiec zaskoczeniem dla rzadu Busha musiala byc petycja podpisana przez 120-tu najbogatszych Amerykanow i opublikowana w lutym tego roku w najwazniejszych gazetach kraju, protestujaca przeciwko planowanemu zniesieniu podatku od spadkow. Wsrod protestujacych osob znalezli sie mi liarder George Soros, drugi najbogatszy czlowiek Ameryki Warren Buffett i ojciec najbogatszego czlowieka w USA, Billa Gatesa. Petycja argumentowala, ze "zniesienie podatku spadkowego wzbogaci spadkobiercow amerykanskich miliarderow i milio nerow, jednoczesnie majac negatywne konsekwencje dla milionow rodzin, ktore z trudnoscia utrzymuja koniec z koncem". Warren Buffet podsumowal, ze zniesienie podatku spadkowego stworzy "arystokracje bogactwa, co znaczy, ze narod bedzie popieral zdolnosc do rzadzenia zasobami kraju oparta na urodzeniu raczej niz na zaslugach i umiejetnosciach".
Petycja ta stoi w szczegolnym kontrascie do dotychczasowej polityki republikanow, ktorzy starali sie przekonac przecietnego Amerykanina, ze podatek od spadkow jest jednym z najbardziej niesprawiedliwych haraczy fiskusa. Republikanie zorganizowali dziwne happeningi w rodzaju wjazdu traktorem do Kongresu majacego sugerowac, ze to wlasnie farmerzy i drobni biznesmeni cierpia najbardziej z tego powodu. Niektorzy nawet obrzucali przeciwnikow zniesienia podatku spadkowego mianem marksistow co rowniez jest raczej dziwne, jako ze podatek spadkowy zostal wprowadzony w USA w roku 1797, a wiec duzo wczesniej zanim Marks sie urodzil. Dla przypomnienia wspomne, ze podatek od dochodow zostal wprowadzony w USA dopiero w 1913 roku i w poczatkowych latach tylko 1% najbogatszych Amerykanow musialo sie rozliczac, gdyz reszta nie kwalifikowala sie do placenia podatku dochodowego.
Na czym polega podatek
od spadkow?
Przede wszystkim placa go tylko te majatki, ktorych wartosc przekracza $675,000 na osobe (limit ten ma wzrosnac do $1,000,000 w roku 2006). Jezeli majatek spadkowy obejmuje farme lub biznes rodzinny limit ten wynosi $1.3 miliona na osobe. W praktyce malzenstwo moze zostawic bez podatku spadek do $2.6 miliona jezeli posiadalo rodzinny biznes lub farmc. Wbrew powszechnemu przekonaniu tylko 2% majatkow podlega podatkowi spadkowemu po smierci dzieki miedzy innymi wysokim zwolnieniom. Podatek spadkowy jest powiazany z podatkiem od darowizn. Zwolnienie z podatku spadkowego jest zmniejszane o wszystkie darowizny zmarlego w ciagu jego zycia powyzej $10,000 na osobe obdarowana. Jezeli na przyklad obdarujemy kogos domem o wartosci $200,000, nie placimy od tego podatku od darowizn, ale wysylamy rozliczenie darowizny na formularzu 709. Nastepnie w przypadku smierci darczyncy jego zwolnienie spadkowe spadnie o $200,000 minus $10,000 czyli o $190,000.
Argumenty zwolennikow
zniesienia podatku spadkowego.
Zmniejszenie obciazen dokumentacyjnych zwiazanych z przygotowaniem rozliczenia.
Koszty administracyjne IRS zostalyby zredukowane.
Male biznesy i farmy moglyby funkcjonowac bez martwienia sie o sposoby zaplacenia podatku.
Zniesienie calego biznesu otaczajacego przygotowanie rozliczen tego typu, wlacznie z prawnikami i rzeczoznawcami specjalizujacymi sie w wycenie.
Calkowite zniesienie podatku od spadkow moze utrudnic wprowadzenie go ponownie w przyszlosci.
Podwojne opodatkowanie, spadkobiercy placa podatek za majatek na ktory w przeszlosci byly placone podatki. Podatek od spadkow jest niemoralny i niesprawiedliwy, bo jest to przede wszystkim podatek od przedsiebiorczosci.
Kontrargumenty przeciwnikow
zniesienia podatku spadkowego.
Podatek spadkowy nie jest podwojnym opodatkowaniem. Wieksza czesc spadkow nigdy nie byla przedmiotem podatku dochodowego. Jezeli zmarly kupil dzialke w dobrej okolicy 20 lat temu za $100,000 i w chwili jego smierci jest ona warta $1 milion, w razie zniesienia podatku spadkowego spadkobiercy nigdy by nie zaplacili jakiegokolwiek podatku od wzbogacenia. Porownajmy to z sytuacja kogos kto kupil dzialke za $50,000 i sprzedal za $100,000 piec lat pozniej za swojego zycia. Oczywiscie musi placic podatek od zyskow kapitalowych przy duzo mniejszej sumie zarobku. Przy tym nalezy pamietac, ze podatek spadkowy nie jest wlasciwie podatkiem od osob, ktore zmarly, obowiazek jego uiszczenia lezy na spadkobiercach, ktorzy najczesciej nie wniesli zadnego wysilku w rozbudowanie majatku. Czestym argumentem zwolennikow zniesienia podatku jest to, ze majatki zostaly zbudowane duzym nakladem pracy przy czesto wysokich obciazeniach podatkowych (tzn. podatkow od dochodow). Niestety, praktyka zaprzecza temu stwierdzeniu. To wlasnie osoby bogate maja duzo wieksze pole manewru w obnizaniu podatkow dochodowych niz na przyklad srednia klasa, ktora ma podatki odciagane juz przez pracodawce. Wystarczy przypomniec slynne stwierdzenie Leony Helmsley, zony potentata hotelowego, ze "podatki placa tylko mali ludzie". Osoby majetniejsze maja duzo wiekszy dostep do roznych technik obnizania podatkow czy to legalnych czy nielegalnych. Sam George Soros podaje, ze nie placil podatkow do roku 1986, miedzy innymi dzieki umiejetnemu (legalnemu!) wykorzystywaniu zagranicznych firm, ktore zakladal w rajach podatkowych, glownie na Antylach Holen derskich. W wyniku reformy podatkowej z roku 1986 takie manewry zostaly utrudnione, chociaz nie calkowicie wyeliminowane.
Podatek od spadkow dziala podobnie do slynnej amerykanskiej ustawy antymonopolowej z konca 19go wieku (i obowiazujacej do dzisiaj), zapobiega nadmiernej koncentracji kapitalu w rekach nielicznych i sprzyja przedsiebiorczosci. USA zostaly zbudowane dzieki ciezkiej pracy emigrantow, ktorzy mieli nadzieje ze wlasnie tu (w przeciwienstwie do skostnialych struktur panstw europejskich) ich wysilki zaowocuja. Nadmierna koncentracja kapitalu (a co za tym idzie wladzy) moze oslabic ducha przedsiebiorczosci poprzez przekonanie, ze nie oplaca sie ciezko pracowac, bo owoce i tak zbiora najbogatsi. Wystarczy przypomniec wczesny okres feudalny w Europie, charakteryzyjacy sie cofnieciem rozwoju gospodarczemu. Sztywne stosunki feudalne zapobiegajace mobilnosci spolecznej spowodawaly katastrofalne zacofanie gospodarcze w wielu krajach europejskich na poczatku drugiego tysiaclecia naszej ery.
Instytucje charytatywne prawdopodobnie straca wiele miliardow dolarow w darowiznach na skutek zniesienia podatku spadkowego. W chwili obecnej podatek spadkowy mozna obnizyc poprzez darowizne na rzecz zarejestrowanej instytucji charytatywnej. Zniesienie tego odciagniecia pogorszy sytuacje wielu instytucji spolecznych.
Koniec podatku spadkowego spowoduje rozwoj przemyslu w unikaniu innych rodzajow podatku. Oczywiscie wraz ze zniesieniem podatku od spadkow musi zniknac podatek od darowizn. Niezliczone mozliwosci planowania podat kowego, teraz nie istniejace, otworza sie przed najbogatszymi. Na przyklad bogaty rodzic przetransferuje czesc swojego majatku na dzieci, ktore sa w nizszej stopie podatkowej obnizajac w ten sposob podatek dochodowy. Inny przyklad podaje David Cay Johnston w New York Times. Bogaty inwestor robi darowizne akcji, ktore chce sprzedac bogatemu przyjacielowi. Ten dzieki odpisom pokazuje negatywny dochod (w roku 1998 bylo 995,000 podatnikow, ktorzy razem pokazali negatywny dochod w wysokosci $53 miliardow). Nastepnie sprzedaje akcje, lecz dzieki negatywnemu dochodowi nie placi podatku od zyskow kapitalowych. Po sprzedazy przyjaciel robi darowizne oryginalnemu inwestorowi. Tak wiec kolo sie zamyka, traci na tym wuj Sam. Jeszcze inne mozliwosci beda otwarte dla bogatych podatnikow, ktorzy maja rodziny lub "przyjaciol" w rajach podatkowych lub w krajach, gdzie podatki sa nizsze niz w Stanach Zjednoczonych. Ogolne straty dla budzetu amerykanskiego prawdopodobnie beda wiec duzo wyzsze niz wynika to z uproszczenia, ze znikna tylko podatki spadkowe. Predzej czy pozniej budzet amerykanski bedzie zmuszony podniesc podatki dochodowe (!) zeby zamknac luke powstala na wskutek wycofania podatkow spadkowych. Tak wiec pracujaca wiekszosc bedzie musiala zaplacic za zniesienie podatkow spadkowych dla najbogatszych 2% spoleczenstwa.
Wycofanie podatku od spadkow doprowadzi do duzo wiekszego rozwarstwienia spolecznego. Potega USA jest oparta na protestanckiej etyce pracy. Mozna podac przyklad wielu krajow Nowego Swiata (np. Brazylia), ktore pomimo wielkich zasobow naturalnych ciagle tkwia w zacofaniu. Krytycy wskazuja, ze istnienie ogromnych rozpietosci majatkowych spowoduje zanik protestanckiej etyki pracy (po co pracowac skoro owoce i tak zbierze obibok, ktory dostal majatek w spadku). Brazylijska latyfundyzacja gospodarki ma byc tego przykladem. To jest to o czym mowil Warren Buffett, jezeli polozymy nacisk na urodzenie zamiast na umiejetnosci i zaslugi, na efekty nie trzeba bedzie dlugo czekac. Ameryka tak stanowczo sprzeciwiajaca sie starym europejskim strukturom arystokratycznym stworzy nowa "arystokracje bogactwa", zdaniem Buffetta. Calkiem prawdopodobnie doprowadzi to do obnizenia ducha przedsiebiorczosci z ktorego slyna Amerykanie. Gospodarka USA moze stracic przewodnictwo swiatowe w wielu dziedzinach nowej gospodarki. Zwiekszenie roznic materialnych prawdopodobnie doprowadzi rowniez do uaktywnienia socjalistycznych ugrupowan w USA.
To nie male biznesy i farmy sa obecnie glownym platnikiem podatku spadkowego lecz glownie majatki przekraczajace $5 milionow. Innymi slowy, na podstawie ostatnich danych z 1997 roku prawie polowa podatku spadkowego byla placona przez zaledwie 2,400 spadkow, czyli 1 na 1,000 ludzi, ktorzy zmarli. Oczywiscie wiekszosc Amerykanow (98%) nigdy nie zaplaci podatku spadkowego.
Decyzje, ktore argumenty sa sluszne zostawiam do rozwazenia Czytelnikom.
