Prawnik domowy
Czy powinieneś spisać testament? Czy prawodawstwo stanowe nie zajmuje się wyznaczeniem spadkobierców twojego majątku po twojej śmierci? Jeżeli nie jesteś zbyt bogaty, czy posiadanie testamentu jest w ogóle opłacalne? Odpowiedź na każde z tych pytań brzmi "tak"; ale dlaczego?
Gdyby można było przewidzieć, gdzie i kiedy zakończymy życie, łatwiej byłoby zorganizować swoje sprawy i upewnić się, że nasz majątek zostanie rozdzielony zgodnie z naszym życzeniem. Istnieje jednakże kilka pozornie nieistotnych spraw, które mogą spowodować sporo problemów po twojej śmierci. Wspólne konto bankowe może wyczerpać się i zostać zamknięte przed twoim zgonem; majątek, który obecnie posiadasz może zostać sprzedany; być może kupisz dodatkowy majątek tuż przed śmiercią.
Prawa stanowe, które są zasadniczo identyczne, zapewniają rozdzielenie twojego majątku w razie śmierci bez wcześniejszego spisania ważnego testamentu (w sytuacji braku testamentu - intestate). Należy jednak pamiętać, że takie rozdzielenie majątku w razie braku ważnego testamentu może nie uwzględniać twoich rzeczywistych życzeń.
Jeżeli masz żonę i niepełnoletnie dzieci, prawo przeważnie wymaga, by to dzieci otrzymały lwią część twojego majątku oraz, by sądownie ustanowiono opiekuna, którym zwykle staje się twoja żona. Prawo wymaga, by twoja żona (lub inny opiekun) złożyła zobowiązanie prawne i postępowała zgodnie z wytycznymi prawnymi co do korzystania z części majątku należącej do dzieci. Twoja żona będzie mogła korzystać z części pozostawionego przez ciebie majątku należącej do dzieci wyłącznie z przeznaczeniem na ich opiekę. Od czasu do czasu konieczne będzie także uzyskanie zgody sądu nawet na wykorzystanie spadku na cele związane z opieką nad dziećmi. Ponadto twoja żona zobowiązana będzie do prowadzenia dokładnego wykazu środków przeznaczonych dla twoich dzieci.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych nie ogranicza prawodawstwa stanowego w żaden sposób pod kątem ograniczenia, uwarunkowania lub nawet usunięcia możliwości indywidualnego decydowania o majątku poprzez sporządzony testament w obrębie kontroli prawnej stanu. Prawo dziedziczenia majątku zmarłej osoby jest regulowane przez przepisy prawne. Jeśli nie masz żadnych spadkobierców - prawo uznaje taką możliwość - twój majątek przechodzi na własność państwa.
Z punktu widzenia prawa, żona nigdy nie staje się spadkobiercą męża. W tradycyjnym znaczeniu prawa wyłącznie osoby spokrewnione stają się spadkobiercami. Pozycja żony poprawiła się jednakże w stosunku do sytuacji z lat ubiegłych, dzięki nowym regulacjom prawnym, wprowadzonym zgodnie z nowoczesnym spojrzeniem na równe prawa obojga małżonków, obejmujące także prawo własnościowe.
Prawa wdowy
Uprzednio, w sytuacji gdy posiadanie nieruchomości oznaczało posiadanie większej części majątku męża, żona otrzymywała udziały oprocentowane dożywotnio w jednej trzeciej posiadłości męża. Dziś takie zabezpieczenie uznawane jest za niewystarczające i niesprawiedliwe, ponieważ mąż może posiadać wielki majątek w papierach wartościowych i gotówce, za to może nie posiadać żadnych nieruchomości. Zgodnie ze starymi przepisami prawnymi, w takiej sytuacji mężczyzna mógł zostawić żonę bez środków do życia poprzez prosty zabieg wyznaczenia w testamencie spadkobieracami innych, wybranych przez siebie osób.
Obecnie, na przykład w Nowym Jorku, wdowa uprawniona jest do części majątku męża ustalonej odgórnie przez prawo. Jeżeli mąż wyznaczy spadek dla żony w testamencie, może ona wybrać - spadek regulowany przez prawo lub część wyznaczoną przez męża. W sytuacji kiedy mąż zostawia po śmierci żonę i dzieci bez spisania testamentu, prawodawstwo wielu stanów przewiduje wydzielenie dla niej jednej trzeciej lub połowy osobistego majątku męża, zależnie od wartości majątku, w dodatku do oprocentowania wkładu we wszystkie nieruchomości posiadane przez męża w trakcie trwania małżeństwa lub w momencie zgonu. Druga połowa lub dwie trzecie majątku osobistego męża wraz z nieruchomościami, bez oprocentowania należącego do żony, rozdzielona zostaje równo między dziećmi.
Jeżeli mąż próbuje
pozbawić żonę spadku
Prawodawstwo i sądy w oczywisty sposób oferuje żonie materialną ochronę. Jako przykład posłużyć może wyrok w sprawie mężczyzny, który starał się tak zaaranżować swoje sprawy, by nie było majątku, w którym żona mogłaby prawnie uzyskać udział. Mężczyzna miał czworo dzieci z poprzedniego małżeństwa. Przed śmiercią przeniósł na nie prawa do swojego majątku zachowując jednocześnie kontrolę nad całością mienia.
Decyzja sądu uderzyła bezpośrednio w próbę ominięcia praw żony. Zgodnie z postanowieniem sądu, prawa żony nie mogą zostać skasowane poprzez tego typu przeniesienia własności, w ramach których osoba udzielająca własności pozbawia wdowę jej praw. Próby ominięcia praw wdowy uznawane są za oszustwo prawne. W rezultacie mąż, w momencie zgonu, musi zostać uznany za właściciela majątku do rozporządzenia. Gdyby mąż przed śmiercią rozdał majątek bez zachowania nad nim kontroli, decyzja sądu byłaby inna.
Prawa wdowca
Prawa wdowca do udziału w majątku żony są z grubsza podobne do praw wdowy do udziału w majątku męża. Szczegóły tych uprawnień wymienione są w prawodawstwie stanów, gdzie zamieszkują małżonkowie.
Mąż nie jest "spadkobiercą" żony, podobnie jak żona nie jest "spadkobiercą" męża, z wyjątkiem sytuacji, gdy wyznacza ich prawodawstwo stanów gdzie mieszkają. Ogólnie, w większości stanów, o ile nie spisano testamentu i osoba zmarła nie pozostawia dzieci ani rodziców, mąż przejmuje całość majątku żony. Jeżeli spisano testament, mąż może wybrać między częścią majątku żony wyznaczoną mu przez testament lub prawodawstwo stanowe.
Udziały męża w sytuacji
gdy są inni spadkobiercy
W niektórych stanach prawo, w sytuacji, gdy są inni spadkobiercy, wyznacza dożywotnio dla męża jedną trzecią majątku posiadanego przez żonę w momencie zgonu. Kiedy umiera mąż, posiadłość, w której miał udziały przechodzi na spadkobierców zmarłej żony zgodnie z jej życzeniami spisanymi w testamencie. Jeżeli testament nie został sporządzony, majątek przechodzi na spadkobierców wyznaczonych ustawowo. Prawo męża przypomina stare "prawo grzecznościowe", zgodnie z którym mąż otrzymywał dożywotnie udziały w majątku posiadanym przez żonę w momencie jej zgonu.
Udziały dzieci
Kiedy umiera rodzic nie pozostawiwszy testamentu, połowa lub jedna trzecia majątku (dokładna ilość zależna jest od prawa w poszczególnych stanach) zostaje rozdzielona równo pomiędzy dzieci. Pozostała część majątku zostaje rozdzielona między współmałżonka i rodziców zmarłego, co wyjaśnimy w dalszej części dokumentu.
Dzieci urodzone po śmierci ojca
Przepisy prawne dotyczące sytuacji dziecka urodzonego po śmierci ojca uznają dziecko za potomka i spadkobiercę zmarłego ojca. Prawa dziecka nienarodzonego widoczne są na przykładzie sprawy, która miała miejsce w Montanie. Charles Normandin zmarł pozostawiwszy żonę i nienarodzone dziecko. Natychmiast po zgonie brata Peter Normandin przejął na własność majątek Charlesa. Osiem miesięcy po śmierci Charlesa urodziła się jego córka Agnes. Dwadzieścia lat później zmarł Peter. Dwa miesiące po śmierci Petera, Agnes wniosła roszczenie do zarządcy majątku Petera domagając się przynależnej jej połowy majątku ojca, co zatwierdził Peter. Agnes, oznajmił sąd, żyła w chwili śmierci ojca, choć urodziła się dopiero osiem miesięcy później. Należą jej się wszystkie prawa spadkowe, tak jak osobom żywym. Zgodnie z tym postanowieniem, Agnes otrzymała przynależną jej połowę majątku zmarłego ojca.
Czy nienarodzone dzieci
mogą mieć spadkobierców?
Niezwykły przypadek miał miejsce w Alabamie. Dwa miesiące po śmierci Franka Pinkstona urodziło się jego dziecko, które zmarło w ciągu kilku godzin. Matka dziecka także wkrótce zmarła. Pinkston posiadał połowę udziałów w gruntach. Po jego śmierci własność ta, zgodnie z prawem, przekazana została jego spadkobiercom. Roszczenie wniesione zostało przez spadkobierców żony Pinkstona, którzy uzasadnili to tym, iż matka dziecka otrzymała majątek poprzez dziecko, będąc spadkobierczynią dziecka nienarodzonego w chwili śmierci Pinkstona.
Dzieci urodzone po śmierci rodziców mają te same prawa dziedziczenia majątku jak rodzice. Prawo dziedziczenia przechodzi także na ich spadkobierców. W opisywanym przypadku, nienarodzone dziecko było, zdaniem sądu, osobą żywą dla celów ustalenia własności.
Prawa dzieci zaadoptowanych
Prawo zna przypadki skomplikowanych sytuacji, związanych z dziedziczeniem przez dzieci zaadoptowane. Dzieci takie często mają czworo rodziców - rodziców adopcyjnych i rodziców naturalnych. Prawo dobrze dba o dzieci zaadoptowane.
Zgodnie z nowoczesnymi trendami prawnymi, dziecko zaadoptowane traktowane jest jako członek rodziny, która je zaadoptowała. Kasuje się tym samym wszystkie prawa dziedziczenia przez naturalnych członków rodziny, z wyjątkiem sytuacji, kiedy dziecko zostaje zaadoptowane przez męża lub żonę jednego z rodziców naturalnych. Więcej informacji na temat prawa dziedziczenia od innych znajduje się w rozdziale 4 dotyczącym Dzieci.
Udziały dzieci w majątku dziadków
Kiedy dzieci umierają wcześniej niż rodzice, prawo na ogół przekazuje część majątku rodziców ewentualnym dzieciom dzieci lub ich wnukom. Ta część majątku zostałaby prawnie przyznana dzieciom gdyby przeżyły swoich rodziców.
Prawodawstwo Iowa w odniesieniu do udziału wnuków w majątku dziadków umierających bez spisania testamentu jest typowym przykładem prawodawstwa stanowego w całym kraju. Zgodnie z przepisami, w sytuacji, gdy rodzice wnuków umierają wcześniej niż dziadkowie, część majątku przynależna wnukom jest częścią, którą otrzymaliby ich rodzice gdyby przeżyli dziadków. Dodatkowo, jeżeli nie ma dzieci, spadek przechodzi "wstecz" na rodziców lub innych spadkobierców zmarłych, potem zaś na dalszych spadkobierców.
Kto otrzymuje majątek
dziecka nieślubnego?
Co dzieje się z majątkiem dziecka nieślubnego, które umiera nie pozostawiwszy testamentu? Następujący przypadek stanowi dobrą ilustrację spraw tego typu:
Nieślubny syn zmarł w Minnesocie, nie pozostawiwszy żony, rodziców, braci ani sióstr. Po śmierci matki odziedziczył on całość jej majątku. Bracia i siostry matki, a także ich dzieci przeżyli go. Prawo stanu Minnesota jest zasadniczo takie samo jak prawodawstwo stanowego w całym kraju. Zgodnie z przepisami, jeżeli nieślubne dziecko umrze bez spisania testamentu (intestate) i nie pozostawiwszy małżonka/ki lub potomka, którzy dziedziczą zgodnie z prawem, jego/jej majątek przechodzi na jego/jej matkę, lub, jeśli nie żyje ona, na jej spadkobierców.
Słowo "spadkobiercy", stosowane w ustawie zatwierdzającej iż majątek dziecka nieślubnego przechodzi na spadkobierców matki w razie jej zgonu, obejmuje ogólnie osoby, które zgodnie z prawem otrzymałyby część majątku matki w ramach spadku, gdyby zmarła ona bez pozostawienia testamentu. Podobnie w opisywanej sytuacji, spadkobiercy matki odziedziczyli majątek dziecka nieślubnego.
Zgodnie z przepisami starego prawa, nieślubny syn lub córka nie mieli żadnych spadkobierców oprócz własnych dzieci. W celu usunięcia tej niesprawiedliwości, wprowadzono ustawy takie, jak podana wyżej. Nadal jednak zgodnie z prawem, o ile ojciec nie pozostawi testamentu, nieślubne dziecko nie ma prawa dziedziczenia jego majątku. W wielu stanach formalne uznanie dziecka przez ojca daje mu prawa dziedziczenia.
Linia dziedziczenia
Linia dziedziczenia, zgodnie z którą majątek przekazywany jest różnym krewnym po śmierci właściciela bez testamentu wymaga, by w każdym przypadku zastosowane zostały prawa i ustawodawstwo każdego stanu. Istnieje jednakże ogólnie przyjęty system uznawany przez wszystkie stany. Co ciekawe, jest zbieżny z historyczną linią dziedziczenia przez angielskich władców.
Kiedy współmałżonek
i rodzice przeżywają
zmarłego właściciela majątku
Zgodnie z typowym dla kraju ustawodawstem Kalifornii, jeżeli osoba zmarła pozostawia współmałżonka lecz nie potomka, połowa majątku przechodzi na tegoż współmałżonka, a druga połowa na rodziców zmarłego w równych częściach. Jeżeli którykolwiek z rodziców nie żyje, część przynależna mu przechodzi na drugiego z rodziców, jeżeli zaś nie oboje rodzice nie żyją majątek przechodzi na ich potomka. W sytuacji kiedy nie ma dzieci ani współmałżonka, rodzice otrzymują całość majątku. Jeśli nie żyją, bracia i siostry zmarłego otrzymują spadek w równych częściach, jeżeli z kolei nie żyją oni, spadkobiercami stają się ich dzieci.
Wstecz do wcześniejszych pokoleń
Widać więc, że choć linia dziedziczenia i rozdziału majątku przechodzi zwykle "w dół", poprzez dzieci właściciela, może zdarzyć się, że linia ta cofnie się "w górę" by potem znów wrócić "w dół". W sytuacji gdy nie ma dzieci, wnuków, ani innych potomków, prawo dziedziczenia przechodzi na rodziców, a jeżeli nie żyją oni, prawo przechodzi "w dół" na braci i siostry lub ich potomków, i tak dalej. Jeżeli nie ma potomków dziadków, którzy mogliby zostać uznani za spadkobierców, prawo dziedziczenia przechodzi w górę na wcześniejsze pokolenia i w dół na ich potomków aż w końcu znajdzie się we właściwych rękach.
Przodkowie stają się spadkobiercami
Zasady dziedziczenia i dystrybycji majątku osób zmarłych, które nie pozostawiły testamentu, są podobne do ścisłych reguł matematycznych, podczas gdy z drugiej strony, warunki i sytuacje, w których mają one zastosowanie są bardzo rozmaite. W niektórych przypadkach są wręcz niewiarygodne.
W Pensylwanii, James Custer był właścicielem gruntu. Zmarł nie pozostawiwszy żony, dzieci, braci ani sióstr. Jego ojciec przeżył go, lecz majątek został wcześniej odziedziczony przez Jamesa od jego matki, a zgodnie z prawem Pensylwanii, "żadna osoba, która nie jest krewnym przodków lub innych krewnych którzy pozostawili majątek ziemski, z testamentem lub bez, nie ma prawa do przejęcia żadnej części tegoż majątku."
Zgodnie z tym przepisem, ojciec Jamesa nie miał prawa wnieść roszczenia o grunt. Zgodnie z historycznymi przepisami prawnymi, jak wykazał sąd, majątek wraca w takich sytuacjach do przodka zmarłej osoby. Później przekazywany jest w dół od tegoż przodka.
Według takich więc obliczeń najbliższym krewnym i uprawnionym do majątku Jamesa Custera był jego pradziadek James Davis, z kolei od niego dziedzictwo to przechodzi na jego spadkobierców.
Zasada ta została zniwelowana przez ustawę w Pensylwanii. Wiele starych przepisów angielskich, jak warunek pokrewieństwa przy dziedziczeniu majątku ziemskiego, lub zasada pierworództwa, czyli przejęcia przez najstarszego syna całości ziemi, zostało unieważnionych przez prawo Stanów Zjednoczonych.
Kiedy nie ma spadkobierców
Nasze dzisiejsze prawo nadal zawiera historyczny przepis mający zastosowanie w sytuacji gdy nie ma osoby, która mogłaby odziedziczyć majątek pozostawiony przez mężczyznę lub kobietę zmarłych bez testamentu; majątek ich przechodzi na własność państwa. W Anglii, dawno temu, majątek bez ewentualnych spadkobierców był przejmowany przez miejscowego lorda lub Koronę, w Stanach Zjednoczonych władze stanowe stają się ostatecznym właścicielem majątku bez spadkobierców.
Jeżeli nie spiszesz testamentu lub jeżeli zostanie on uznany za nieważny, sąd dla spraw spadkowych Probate Court, zwany czasem Surrogate Court, sądem dla spraw spadkowych i opiekuńczych, wyznaczy urzędnika, który rozporządzi twoim majątkiem zgodnie z prawem dziedziczenia bez pozostawionego testamentu, czyli zgodnie z przekonaniem prawodawstwa państwa o tym, jak obywatele pragną rozdzielić swoje własności. Urzędnik ten zostanie zobowiązany do wystawienia pisemnej gwarancji zapewniającej rzetelne wykonanie obowiązku, document gwarancyjny jest opłacany przez państwo.
Tylko starannie sporządzony testament daje ci pewność, że twój majątek zostanie rozdzielony zgodnie z twoimi życzeniami. Przy uwzględnianiu dystrybucji majątku, należy także pomyśleć o niezwykle istotnej kwestii podatkowej, sposobach zabezpieczenia aspektów podatkowych i, co się z tym wiąże, rzetelnym obliczeniu faktycznej wartości majątku po opłaceniu należnych podatków spadkowych.
