22 maja 1898 roku polskie emigrantki w Chicago organizację Związek Polek w Ameryce mającą na celu pomoc kobietom. W ostatnich latach XIX wieku pozycja prawna i społeczna kobiet nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale i na całym świecie była jeszcze znacznie ograniczona.
Obecnie trudno nam sobie wyobrazić, że kobiecie nie przysługiwało prawo wyborcze, czynne ani bierne. Kobieta nie mogła wykupić sobie polisy ubezpieczeniowej, a pewne dziedziny studiów: prawo czy medycyna były dla niej niedostępne. W przypadku nowo przybyłych emigrantek z Polski dochodziła bariera językowa, nostalgia za starym krajem, spotęgowana obcością środowiska.
Pragnąc pełniejszego udziału w życiu społecznym i politycznym kobiety rozpoczęły słuszną walkę o prawa dla siebie. Środowisko polskie rozumiało dobrze wagę tej sprawy. Charakteryzując się dużą energią działania emigrantki z Polski włączyły się do ruchów emancypacyjnych i wkrótce dzielne i ambitne kobiety podały sobie dłonie aby stawić czoła przeciwnościom. 20 listopada 1899 roku w Sali Pułaskiego w Chicago, przy polskiej parafii Św. Wojciecha w Chicago doszło do założenia Związku Polek w Ameryce. Celem założenia związku była chęć ubezpieczania się w organizacji nie zarządzanej przez mężczyzn, jak również wzajemna pomoc, opieka, kultywowanie polskiego języka oraz przekazywanie polskiej kultury i tradycji dalszym pokoleniom.
W skład wybranego przez komitet założycielski zarządu wchodziły:
Stefania Chmielińska - prezeska, Anastazja Borecka - wiceprezeska, Łucja Wołowska - sekretarka i Maria Rokosz - kasjerka.
Majątek organizacji wynosił wtedy jedynie 188 dolarów. Pierwszy Sejm Związku Polek w Ameryce miał miejsce już w 1900 w Chicago.
Stefania Chmielińska, która stanęła na czele organizacji urodziła się 16 marca 1866 roku w Warszawie. Do USA przyjechała w roku 1891. Już w siedem lat po przyjeździe do Stanów ta młoda - 32 letnia osoba założyła organizację kobiecą. Za jej kadencji został powołany do życia Wydział Oświaty, skupiający wiele wybitnych kobiet, stworzono bibliotekę oraz pojawiło się czasopismo organizacji - Głos Polek. Źródłem niespożytej energii Stefanii Chmielińskiej była miłość do opuszczonego i nowego kraju. Dążyła do zorganizowania rzesz kobiet na ziemi amerykańskiej i własnym zapałem, poświęceniem potrafiła je wciągnąć do współpracy. Za jej zasługi Rząd Polski odznaczył ją pośmiertnie Złotym Krzyżem, a XVI Sejm ZPwA mianował ją: Pierwszą Honorową Prezeską Związku Polek w Ameryce, a dzień 22 maja wyznaczył, jako Dzień Założycielki.
Pionierki nasze, które założyły ZPwA nie przypuszczały, że ta początkowo skromna organizacja obejmie tyle stanów, zdobędzie milionowe zasoby finansowe, piękny, reprezentacyjny budynek, własne pismo, a co najważniejsze - tysiące członkiń. Na przestrzeni ponad stu lat nasza organizacja zrzeszała kilka milionów kobiet polskich można powiedzieć 4-5 pokoleń. Powodem do dumy jest fakt, że nasze pracowite, pełne poświęcenia dla spraw społecznych i patriotycznych Polki, nie zrażone istniejącymi trudnościami, mając skromne możliwości, podjęły się tak poważnego zadania.
To pragnienie zachowania tradycji, polskości i wiary w obcym dla imigrantek świecie było silniejsze niż trudy i przeciwności. Przypomnijmy nazwiska i postacie najbardziej zasłużonych. Zapoczątkowane przez Stefanię Chmielińską dzieło prowadziła dalej Anna Neuman, która w czasie swej długoletniej kadencji ugruntowała znaczenie i wpływy Związku. Okres jej kierownictwa przypada na trudne czasy, bo lata poprzedzające i lata trwania pierwszej wojny światowej. Wtedy to Związek Polek przejawiał wzmożoną działalność w ramach Polskiego Centralnego Komitetu Ratunkowego wystosowywając na forum międzynarodowej dyplomacji odezwy lub protesty mające na celu odzyskanie niepodległości Polski.
Członkinie pomagały poszkodowanym w czasie wojny wysyłając do Polski pieniądze, odzież i żywność. Anna Neuman za swoją pracę doczekała się szeregu wyróżnień. Rząd Niepodległej Polski udekorował ją między innymi Złotym Krzyżem Zasługi. Obie działaczki: Chmielińska i Neuman urodziły się i wyrosły w Polsce, natomiast kolejną prezeską Związku została urodzona już w Stanach Zjednoczonych A. Emilia Napieralska. Piastowała ona swój urząd aż 19 lat. Była ona najlepszym przykładem jakie wartości wniósł Związek Polek w życie Polaków amerykańskiego pochodzenia. Urodzona i wychowana w Chicago nie ustępowała jej poprzedniczkom w organizowaniu zbiórek pieniędzy i w pomocy wyniszczonej Polsce. Jako świetna mówczyni często przemawiała i reprezentowała Polonię.
Te trzy wybitne kobiety-prezeski Związku Polek w Ameryce potrafiły również nawiązać przyjacielskie kontakty z wybitnymi Polkami z zagranicy, z pisarkami: Marią Konopnicką, Elizą Orzeszkową i Marią Rodziewiczówną, uczoną - laureatką nagrody Nobla - Marią Skłodowską-Curie, aktorką - Heleną Modrzejewską oraz Heleną Paderewską, żoną sławnego pianisty i wielkiego patrioty. I choć te wybitne Polki nie należały bezpośrednio do naszej organizacji, jednak przez swą wybitną działalność naukową, kulturalną czy artystyczną, dając wspaniałe przykłady i wzorce postępowania otrzymały honorowe członkostwa i stały się częścią naszego związku.
Obecnie nasza organizacja, zrzeszająca ponad 50,000 członków, dalej realizuje idee i światłe cele założycielek.
Podsumowując historię działalności naszej organizacji wymieńmy kilka znamienitych poczynań:
poparcie wszelkiej działalności na rzecz przywrócenia suwerenności Polski po rozbiorach
·zebranie funduszy na zakup radu dla Polski przez podwójną laureatkę Nagrody Nobla, honorową członkinię Związku Polek w Ameryce - Marię Skłodowską-Curie
zebranie fuduszy na bombowiec dla sił powietrznych armii amerykańskiej w czasie drugiej wojny światowej
założenie i finansowe poparcie Kongresu Polonii Amerykańskiej w 1944 roku
zbiórka fuduszy na konserwację i odnowienie Statuy Wolności na Ellis Island
wieloletnie poparcie dla seminarium duchownego w Orchard Lake w Michigan oraz Bazyliki Patronki Związku Polek w Ameryce Matki Boskiej Częstochowskiej w Doylestown w stanie Pennsylwania.
poparcie dla Fundacji Jana Pawła II, Domu Pielgrzyma w Rzymie i Centrum Kulturalnego imienia Jana Pawła II w Waszyngtonie
Obecnie naczelną misją Związku Polek w Ameryce jest wychodzenie naprzeciw wszelkim potrzebom naszych członków, zapewnianie jak najlepszej finansowej przyszłości oraz kontynuacja działalności na rzecz utrzymania i dalszego szerzenia polskiej kultury, jak również pielęgnowanie tradycji aby przyszłe pokolenia mogły się cieszyć i czerpać dumę ze swojego dziedzictwa.
Celem ZPwA jest zabezpieczenie finansowej niezależności naszych członków, ich rodzin i bliskich. Związek Polek posiadający licencje ubezpieczeniowe aż w 17 stanach oferuje swoim członkom wielki wybór ubezpieczeń na życie i planów oszczędnościowych. Polisy ZPwA mogą być indiwidualnie modyfikowane aby spełnić każde potrzeby naszych klientów pracujących lub na emeryturze.
Związek Polek w Ameryce serdecznie zachęca kobiety, mężczyzn i dzieci do wstępowania w szeregi organizacji abyśmy wspólnie mogli dalej kultywować działalność na chwalę Polonii w Ameryce. Z dumą możemy powiedzieć, że z małego ziarna - wyrosło potężne drzewo, które mając takie żywotne soki - długo będzie trwało.
Zarząd Główny
Virginia Sikora - Prezeska
Sharon Zago - Wice Prezeska
Olga Kaszewicz - Skarbniczka
Grażyna Migała - Sekr. Generalna
Dyrektorki:
Helen Simmons, Antoinette Trela-Vander Noot, Carmen Czerwinski, Marcia Mackiewicz-Duffy, Jennie Starzyk Benton
Budynek Biura Głównego Związku Polek w Ameryce
205 S. Northwest Hwy.
Park Ridge, IL 60068
1-888-522-1898
www.pwaa.org
e-mail: pwaa@pwaa.org
