Wartość odszkodowania
Kiedy wartość odszkodowania, którego domaga się inwestor nie przekroczy 25 tysięcy dolarów wszczynanie postępowania nazywa się "uproszczony arbitraż" (simplified arbitration). W tym przypadku spór inwestora z brokerami rozstrzyga tylko jeden wyznaczony przez NASDR arbiter. Jeden arbiter rozstrzyga rownież spór, którego przedmiotem jest kwota od 25 do 50 tysięcy dolarów - chyba, że skarżący się inwestor będzie wnosił od wysłuchanie jego zarzutów przez trzyosobowe kolegium.
W sporach, w których przedmiotem sporu jest kwota powyżej 50 tysięcy dolarów decyduje wyłącznie wyznaczone przez NASDR trzyosobowe kolegium arbitrów.
Przykład:
Jeśli inwestor wnioskuje o odszkodowanie finansowe w wysokości 40 tysięcy dolarów, opłata za wniesienie wniosku wynosi 175 dolarów. Jeżeli godzi się, by jego sprawa została rozpatrywana przez jednego arbitra - przesyła do NASDR czek na kwotę 625 dolarów. Jeżeli będzie chciał, by jego roszczenia rozpatrzyło trzyosobowe kolegium, wyśle 775 dolarów.
Uwaga!
Wszczynając procedurę arbitrażu inwestor powinien przesłać tyle kompletów dokumentów, ilu specjalistów będzie orzekać w jego sprawie - dodając do tego kopię dla każdej oskarżanej osoby lub instytucji. Po wypełnieniu wymienione dokumenty należy przesłać na adres:
NASD Dispute Resolution
125 Broad Street, 36th Floor,
New York, NY 10004
Dowodem na przyjęcie i nadanie formalnego biegu dokumentom będzie przesłane inwestorowi powia-domienia o zajęciu się jego sprawą wraz z nadanym jej numerem porządkowym.
Uwaga!
W szczególnych przypadkach NASDR zgodzi się zawiesić pobranie opłaty za przeprowadzenie arbitrażu, jeżeli inwestor znajduje się w opłakanej sytuacji finansowej. Do prośby o zawieszenie opłat inwestor powinien dołączyć kopię ostatniego zeznania podatkowego, kopie dwóch ostatnich czeków od pracodawcy oraz inne dokumenty, które mogą potwierdzić fakt znajdowania się inwestora w trudnej sytuacji materialnej. Odpowiedź na tak sformułowaną prośbę nadejdzie zanim rozpocznie się procedura arbitrażu.
Dokumenty umożliwiające rozpoczęcie arbitrażu, jak również różne publikacje dokładniej opisujące tę procedurę można uzyskać w biurze głównym i regionalnych biurach NASDR, których adresy podane są w ramce.
Kto jeszcze może pomóc ?
Arbitraż między inwestorem i maklerem przepro-wadzają również inne instytucje - takie jak New York Stock Exchange oraz American Arbitration Association. Podaję adres odpowiedniego działu NYSE:
New York Stock Exchange, Inc.,
Arbitration Department, 20 Broad Street, 5th Floor,
New York, NY 10005,
tel. 212-656-2772.
Jak znaleźć
odpowiedniego prawnika ?
Inwestor może samodzielnie wszcząć procedurę arbitrażu, ale rozsądek nakazuje - zwłaszcza gdy w grę wchodzą duże pieniądze - by w mniejszym lub większym zakresie, skorzystał z pomocy prawnika.
Gdzie szukać adwokata ?
Odpowiedniego prawnika specjalizującego się w prawie o papierach wartościowych pomoże znaleźć stowarzyszenie amerykańskich adwokatów - American Bar Association.
Z ABA można skomunikować się wykręcając numer gorącej linii: 800-285-2221.
Podaję adres głównego biura stowarzyszenia: American Bar Association, 541 N. Fairbanks Ct., Chicago, IL 60611, Attn: Correspondence Unit,
tel. 800-285-2221, faks 312- 988-3284.
Lista adwokatów specjalizujących się w różnych zagadnieniach prawa opublikowana jest również na stronie pod adresem: www.abanet.org/legalservices/.
Istnieje również organizacja skupiająca wyłącznie prawników specjalizujących się w prawie o obrocie papierami wartościowymi. Podaję adres jej głównego biura: Public Investors Arbitration Bar Association (PIABA), 2241 West Lindsey Street, Suite 500, Norman, OK 73069, tel. 888-621-7484, faks 405-360-2063, email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..
Pomoc pro bono
Niezamożny inwestor, zwłaszcza ten, który decyduje się wystąpić na drogę sądową przeciwko raczej nie narzekającym na brak środków finansowych biurom brokerskim, powinien zwrócić się o pomoc do tak zwanych klinik prawnych - zespołów studentów oraz profesorów prawa działających w niektórych uczelniach wyższych:
i Brooklyn Law School, Securities Arbitration Clinic, 1 Boerum Place, Room 300, Brooklyn, NY 11201, tel. 718-780-7994.
i State University of New York at Buffalo, School of Law, Legal Assistance Program, P.O. Box 9, Getzville, NY 14068-0009, tel. 716-645-2167 (żądane odszkodowanie nie może przekroczyć 25 tys. dolarów, a dochód rodziny inwestora 50 tysięcy dolarów rocznie).
i Fordham University, School of Law, Securities Arbitration Clinic, 33 West 60th Street, 3rd Floor, New York, NY 10023, tel. 212-636-7059.
i Pace University, School of Law John Jay Legal Services, Securities Arbitration Clinic, 78 North Broadway, White Plains, NY 10603, tel. 914/422-4333 (żądane odszkodowanie nie może przekroczyć 50 tys. dolarów, a dochód rodziny inwestora 75 tysięcy dolarów rocznie).
i Duquesne University, School of Law, Attn: Alice Stewart, Esq., 600 Forbes Ave., Pittsburgh, PA 15782, tel. 412/396-5877 (żądane odszkodowanie nie może przekroczyć 75 tys. dolarów, a dochód rodziny inwestora 120 tysięcy dolarów rocznie).
Adresy stron internetowych prowadzonych przez instytucje, które starają się publikować informacje o sposobach prowadzenia sporów z brokerami:
aNorth American Securities Administrators Association: www.nasaa.com ·
aSecurities Industry Association: www.siainvestor.org
aSecurities and Exchanges Commission: www.sec.gov.
Kiedy warto skarżyć maklera ?
Maklerzy dyskontowi (discount brokers) mają obowiązek tylko spełniać nasze instrukcje, natomiast maklerzy świadczący pełny zakres usług (full commission brokers) powinni oprócz tego służyć nam poradą, dzwonić z inwestycyjnymi sugestiami, a nawet, jeżeli wyrazimy na to pisemną zgodę, samodzielnie kupować i sprzedawać akcje w naszym imieniu. Makler, jak każdy człowiek, ma lepsze i gorsze dni, a czasem popełnia błędy. Co więcej zdarzają się maklerzy, którzy łamią przepisy prawa i zasady etyki, by zarobić kosztem klienta.
Warto skarżyć się na maklera w następujących okolicznościach:
1. Błędne przedstawienie faktów (misrepresentation) ma miejsce wtedy, gdy makler niewłaściwie przedstawił rekomendowany walor, jego ryzyko lub też jego cenę. Na przykład, makler obiecał Ci gwarantowany 15-procentowy roczny zarobek, ale nie wytłumaczył ryzyka i kupił akcje, których wartość zaraz znacznie spadła, lub też sprzedał Ci papier wartościowy z dużym komisowym, lecz powiedział, że nie zapłacisz nic i możesz zbyć walor w każdej chwili.
2. Nieodpowiednie lokaty. Powiedzmy, że emeryt chce zachowania kapitału (capital preservation) i regularnego dochodu. Makler tymczasem za wszystkie pieniądze nabywa udziały jednej spółki komandytowej (limited partnership), której odsetki wkrótce spadają, a wyzbycie się udziałów okazuje się niemożliwe. Niekorzystnie o maklerze świadczy kupowanie dla konserwatywnego klienta akcji spółek małych, internetowych, nowych emisji (IPO), limited partnerships, spółek na pograniczu bankructwa, gdyż wszystkie te lokaty są bardzo ryzykowne.
3. Nadmierny obrót akcjami (churning) - to najpopularniejsza przyczyna skarg klientów, polegająca na zbyt częstym kupnie i sprzedaży akcji w celu wypracowania komisowego.
4. Niewykonanie zlecenia klienta. Jeżeli zleciłeś maklerowi zakup lub sprzedaż jakiegoś waloru, a on, polecenia nie wykonał, możesz próbować uzyskać rekompensatę za poniesione straty.
5. Samodzielne podejmowanie inwestycyjnych decyzji bez posiadania upoważnienia od klienta
Oczywiście, nie możesz się skarżyć tylko dlatego, że Twoje akcje zniżkowały. Skoki cenowe są częścią gry giełdowej, ale zadaniem pełnoserwisowego maklera jest dobrać walory stosownie do potrzeb klienta i jego tolerancji na ryzyko.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o rynku papierów wartościowych, pomogą Ci książki pt. "Jak działa giełda" oraz "Jak inwestować w fundusze powiernicze".
Regionalne biura NASDAQ
Public Disclosure, NASD Regulation, Inc., P.O. Box 9401, Gaithersburg, Maryland 208-985-9401, faks 301-212-8137.
Oddział New Jersey: NASD Dispute Resolution, 581 Main Stre-et, 7th FL, Woodbridge, NJ 07095, 732-596-2000, faks 732-596-2001.
Oddział filadelfijski: NASD Dispute Resolution, 11 Penn Center, 1835 Market Street 19th Flor, Philadelphia, PA 19103, tel. 215-665-1180, faks 215-496-0434 (oprócz st. Pensylwania oddział ten obsługuje również Federalny Dystrykt Colubia oraz stan Maryland).
Oddział w Nowym Jorku: NASD Dispute Resolution, One Liberty Plaza, New York, NY 10006, tel. 212-858-4000, faks 212-858-4189.
Pod kontrolą tego oddziału działa biuro satelitarne na Long Island: NASD Dispute Resolution, Two Jericho Plaza, Jericho, NY 11753, 516-949-4200, faks 516-949-4201.
Oddział w Bostonie: NASD Dis-pute Resolution, 260 Franklin St., 16th Floor, Boston, MA 02110, 617/261-0800, faks 617/951-2337 (obsługuje st. Connecticut, Maine, Massachusetts, New Hamshire, Rhode Island, Vermont.
