Niedawne zmiany w programie akredytacyjnym tłumaczy przysięgłych wywołały burzliwą dyskusję wśród członków Amerykańskiego Stowarzyszenia Tłumaczy. Taka dyskusja to oczywiście dobry znak, odzwierciedlający znaczenie certyfikatu ATA i ogólne duże zainteresowanie American Translators Association. Nasz listopadowy artykuł omawia nowe wymagania dotyczące dalszego kształcenia się profesjonalnych tłumaczy.
Nowe uwarunkowania dotyczące dalszego kształcenia wyznaczają wyższy standard dla certyfikatu ATA, zwiększając jego wagę i znaczenie wśród osób spoza kręgu profesjonalistów. W interesie wszystkich leży aby certyfikat ATA uzyskał status innych, wysoko cenionych profesjonalnych certyfikatów. Wszyscy, którym zależy na tym aby ich tłumaczenia były uznawane, muszą jednoznacznie zaakceptować cały zakres odpowiedzialności wiążących się z wyższym statusem certyfikatu.
Prawie cztery lata temu Stowarzyszenie Tłumaczy Amerykańskich ATA rozpoczęło rozważać możliwość rozszerzenia akredytacji ATA na światowej klasy certyfikat. Zatrudniony przez ATA ekspert do spraw certyfikacji, Michael Hamm, przeanalizował program akredytowania tłumaczy i w rezultacie wysunął postulaty dotyczące zmian w niektórych dziedzinach. Jak napisał: "kwestią kluczową dla ATA jest brak ograniczeń czasowych kompetencji oferowanych przez program. Takie właśnie ograniczenia stanowią jeden z najważniejszych elementów wszystkich uznanych programów certyfikacyjnych. Osobiście nie znam żadnego zawodu, którego przedstawiciele nie oczekiwaliby od zatrudnionych kontynuacji kształcenia lub rozwoju zawodowego, wzbogacających umiejętności pracownika. Pamiętajmy, że większość programów certyfikacyjnych oferuje świadectwa na okres 3 do 5 lat. Po upływie tego czasu, aby zachować uzyskany certyfikat, uczestnicy programu muszą zdać kolejny egzamin lub przedstawić dowód potwierdzający kontynuację kształcenia lub rozwoju zawodowego."
Obok intensywnego programu public relations i bogatego programu rozwoju profesjonalnego, oferowana przez ATA akredytacja dalszego kształcenia stanowi element wszechstronnej i doskonale zaplanowanej strategii wzbogacenia pozycji zawodowej aktywnych zawodowo tłumaczy.
Zarząd stowarzyszenia wybrany w celu dokonywania analiz istotnych kwestii jest uprawniony do podejmowania decyzji, w imieniu Komitetu Akredytacyjnego, jak również wielu członków-ochotników ATA, pracujących nad nowymi obwarowaniami akredytacyjnymi i bogatszym komponentem egzaminacyjnym. To właśnie zarząd postanowił aby wszyscy akredytowani tłumacze zaliczyli 20 godzin zajęć odświeżających i pogłębiających ich umiejętności zawodowe. Dwadzieścia godzin rozłożone na trzy lata to mniej niż jeden dzień rocznie, w sumie stosunkowo niewielka inwestycja w rozwijanie umiejętności i statusu tłumaczy w USA.
Wielu zaniepokojonych członków zgłosiło brak odpowiednich kursów w obszarze ich działalności. Na przykład w stanie Illinois (nie mówiąc o samym Chicago) nie ma żadnej szkoły oferującej kursy kształcenia ustawicznego dla tłumaczy. Należy pamiętać, iż kursy kształcenia ustawicznego nie muszą być częścią programu ATA i są tak samo ważne, bez względu na to czy zostały zaliczone w Polsce czy w USA. Chodzi tylko o to aby dany kurs czy to z zakresu finansów, medycyny, prawa, tematów technicznych itp, pogłębiał umiejętności i wzbogacał techniki dokonywania tłumaczeń.
Słyszymy opinie niektórych tłumaczy, że uczą się oni po prostu pracując. O ile można się z tym twierdzeniem zgodzić, należy pamiętać, że przy pracy uczą się także maszyniści. Nie zapominajmy, że certyfikat przeznaczony jest dla ludzi z zewnątrz, którzy nie są w stanie inaczej ocenić, czy posiadamy umiejętności wymagane do danego projektu, a nie dla kolegów - tłumaczy. Świadectwo ukończenia kształcenia ustawicznego jasno demonstruje innym, że praca tłumacza to rodzaj wszechstronnej usługi wymagającej od nas nieprzerwanego profesjonalnego rozwoju.
Zrozumienie niektórych aspektów zasad przyznawania punktów kredytowych w ramach konty-nuowanego kształcenia sprawia niektórym trudność. Warto wtedy zdać sobie sprawę, że punkty te przyznawane są w ramach zajęć wydostających tłumaczy z izolacji i ułatwiających im kontakt z innymi profesjonalistami. Powszechna wśród tłumaczy praca w izolacji przyczyniła się do powstania opinii, że ich umiejętności nie wymagają żadnego rozwoju.
Zmiany w programie akredytacyjnym
Oto najnowsze punkty proponowanych zmian w programie akredytacyjnym ATA. Zarząd ATA przygotował nowe wymagania kwalifikacyjne zasady konty-nuowania kształcenia w ścisłej współpracy z Komitetem Akredytacyjnym.
Proponowane są trzy nowe elementy:
1. Wymagania kwalifikacyjne aby zostać dopusz-czonym do egzaminu na tłumacza;
2. Wymagania kontynuowania kształcenia; oraz
3. Proponowany załącznik do regulaminu zmie-niający nazwę programu z "akredytacyjnego" na "certyfikacyjny".
Wymagania kwalifikacyjne. Począwszy od 1 stycznia 2004 r. od kandydatów będzie wymagane odpowiednie wykształcenie, co oznacza, że tylko osoby posiadające "bachelor"s degree" w zakresie tłumaczeń pisemnych lub ustnych lub "master"s degree" w dowolnej dziedzinie będą dopuszczone do egzaminu. Oprócz tego każdy kandydat będzie musiał udokumentować posiadanie jednorocznego doświadczenia zawodowego, które kwalifikowałyby go do przystąpienia do egzaminów.
Wymagania kontynuowania edukacji. Począwszy od 1 stycznia 2004 r., aktualnie akredytowani członkowie rozpoczną zbieranie i rejestr punktów kredytowych kontynuowanego kształcenia, określonych przez ATA, w celu utrzymania swojego statusu. Akredytowani członkowie będą mieć trzy lata na zebranie 20 godzin kredytowanych, przy maksymalnej liczbie 10 godzin na rok. Pierwsze raporty zebranych kredytów przyjmowane będą w 2007 r. Do tego czasu nie ma potrzeby zgłaszania zebranych punktów.
Proponowana zmiana regulaminu. Zarząd zaakceptował przekazanie członkom wniosku o regulaminową zmianę nazwy naszego programu z "akredytacyjnego" na "certyfikacyjny". Głosowanie członkowskie nad tą propozycją odbędzie się w ramach corocznej konferencji ATA w listopadzie. Zmiana nazwy jest czysto semantyczna i ma na celu ujednolicenie naszej terminologii z powszechnie przyjętym nazewnictwem, gdzie instytucje są "akredytowane" podczas gdy osoby indywidualne "certyfikowane". Głosowanie nad zmianą nazwy nie ma żadnego związku z przyjęciem nowych warunków kwalifikacyjnych i kontynuowania kształcenia, które już zostały wdrożone. Ponieważ jednak zmiany te zostały wprowadzone, rozsądnie będzie jednocześnie przeprowadzić modyfikacje powszechnie stosowanej terminologii.
Wszyscy kandydaci, którzy pragną przystąpić do egzaminu począwszy od stycznia 2004 r., będą musieli przedstawić dowód spełnienia wymagań edukacyjnych i zawodowych.
Lista najczęściej
nasuwających się pytań i odpowiedzi:
Posiadam aktualną akredytację ATA, czy muszę przedstawić dowód posiadanego wykształcenia i doświadczenia zawodowego, by móc przystąpić do egzaminu dla innej kombinacji językowej?
Nie, jeżeli posiadane członkostwo ATA i akredytacja są aktualne, nie trzeba przedstawiać dodatkowych dowodów, ponadto opłata za weryfikację zostaje zniesiona.
Nie wiedziałem/łam, że istnieją dodatkowe warunki przystąpienia do egzaminu akredytacyjnego ATA, oprócz członkostwa ATA i opłaty za egzamin. Kiedy wprowadzono nowe warunki?
Zarząd ATA i Komitet Akredytacyjny pracował nad opcjami wzmocnienia statusu akredytacji przez kilka lat. Wiosną 2001 roku przyjęto plan ustalenia wymagań kwalifikacyjnych związanych z wykształceniem i doświadczeniem zawodowym kandydatów. W marcu 2003 r. wymagania te zostały wdrożone. Pierwsze egzaminy w roku 2004 będą obwarowane nowymi wymaganiami.
Dlaczego konieczne było wprowadzenie nowych wymagań?
Egzamin ATA przeznaczony jest dla doświadczonych tłumaczy posiadających wysoki poziom wykształcenia. Wcześniejsze przepisy umożliwiały przystapienie do egzaminu wszystkim zainteresowanym. Taka rozbieżność nie była sprawiedliwa wobec kandydatów. Odpowiednie wymagania edukacyjne i doświadczenie zawodowe kształtują realistyczny obraz poziomu egzaminu.
Do kiedy należy złożyć dowód wykształcenia i doświadczenia ?
Organizacja i weryfikacja tych dokumentów wydłuży dotychczasową procedurę. W związku z tym wszystkie wymagane dokumenty należy złożyć nie później niż cztery tygodnie przed datą egzaminu.
Czy możliwe jest stopniowe składanie dokumentów w miarę ich nabywania?
Nie, kandydaci muszą skompletować całość wymaganej dokumentacji i przesłać ją wraz z rejestracją na egzamin. Niepełna dokumentacja zostanie zwrócona.
Dlaczego dowody wykształcenia i doświadczenia muszą zostać przetłumaczone na angielski?
ATA nie zatrudnia tłumaczy. Aby umożliwić nam sprawną weryfikację przedłożonych przez kandydatów informacji, wymagamy, by wszystkie materiały były w języku angielskim lub by oryginały posiadały tłumaczenie na angielski.
Posiadam dyplom magistra, ale nie z zakresu tłumaczenia pisemnego ani ustnego. Czy mój dyplom się liczy?
Dyplom magisterski, doktorat lub inny odpowiedni stopień naukowy kwalifikuje do egzaminu. Wyższy stopień naukowy nie musi być z zakresu tłumaczenia pisemnego ani ustnego. Osoby, które posiadają tylko "bachelor"s degree" lub ekwiwalent tego tytułu w innej dziedzinie niż w zakresie tłumaczeń, nie kwalifikuja się i nie zostaną dopuszczone do egzaminu.
Co rozumieć przez rok doświadczenia?
Rok doświadczenia oznacza pełny rok pracy w pełnym wymiarze godzin lub odpowiednio dłuższy czas pracy w niepełnym wymiarze godzin.
Czy weryfikacja dokumentów zdatności jest płatna?
Tak, wymagana jest bezzwrotna opłata weryfikacyjna w wysokości $35.
Na czym polega proces weryfikacji?
Kandydaci przedkładają jednocześnie podanie o członkostwo (jeżeli jest konieczne), formularz rejestracji na egzamin, bezzwrotną opłatę weryfikacyjną $35 oraz opłatę egzaminacyjną w wysokosci $160. Podanie o członkostwo zostaje rozpatrzone bezzwłocznie, z kolei opłata rejestracyjna na egzamin zostaje "zawieszona" do czasu spełnienia przez kandydata wszystkich warunków zdatności Jeżeli kandydat ich nie spełni, opłata za egzamin zostaje zwrócona, w przeciwieństwie do bezzwrotnej opłaty weryfikacyjnej.
Czy mogę ustalić zdatność teraz, a przystąpić do egzaminu w późniejszym terminie?
Tak, można wcześniej przedłożyć dokumentację wraz z opłatą weryfikacyjną, wymagamy jednak dodatkowo listu potwierdzającego zamiar przystąpienia do egzaminu. Przedłożona dokumentacja po weryfikacji pozostanie w naszej bazie danych przez pięć lat.
Jeżeli moje wykształcenie i doświadczenie zostanie zweryfikowane, lecz następnie nie zdam egzaminu, czy muszę składać dokumentację ponownie przed powtórnym przystąpieniem do egzaminu?
Nie, przedłożone informacje są przechowywane w aktach kandydata.
Uzyskałem akredytację, lecz w międzyczasie nie przedłużyłem ważności mojego członkostwa. Czy akredytacja wymaga ważnego członkostwa?
Akredytacja ATA jest ważna pod warunkiem utrzymania statusu członkowskiego i spełnienia wymagania kontynuowania kształcenia. Jeżeli członkostwo jest nieważne od ponad trzech lat, konieczne jest zwrócenie się o Rewizję Aktywnego Członkostwa, a w następnej kolejności przywrócenie akredytacji.
W wyniku Rewizji Członkostwa przyznano mi status członka Aktywnego lub Korespondenta, czy oznacza to, że mogę przystąpić do egzaminu?
Nie, dokumentacja i warunki Rewizji Aktywnego Członkostwa różnią się od wymaganych do egzaminu.
Gdzie znajdę listę uznanych programów Tłumaczenia Tekstu Pisanego i Mówionego?
Najbardziej aktualna lista znajduje się na stronie internetowej ATA.