Koszt studiowania na amerykańskich uczelniach znacznie wzrósł w kilku ostatnich dekadach. Dotyczy to nie tylko prywatnych, ale także stanowych oraz lokalnych (publicznie finansowanych) instytucji edukacyjnych.
Dla przykładu: przeciętny koszt nauki (z zamieszkaniem) w czteroletniej instytucji publicznej wzrósł w latach 1987 - 2002 od około 4 do 9 tysięcy dolarów. Natomiast przeciętny koszt uczęszczania (z zamieszkaniem) do czteroletniej prywatnej uczelni wzrósł od około 10 do 23 tysięcy.
Przedstawione w tabeli poniżej dane stanowią porównanie obowiązujących obecnie przeciętnych kosztów nauki w kilku uczelniach w stanie Illinois.
W latach 50. oraz 60. koszt wyższej edukacji był nieporównalnie niższy niż obecnie. Przyczyną tego był po części fakt, że rząd Stanów Zjednoczonych odgrywał znacznie większą rolę w finansowaniu kosztów szkolenia niż obecnie. Rząd nie tylko pokrywał znaczną część budżetu uczelni publicznych, ale także uczestniczył w finansowaniu budżetów instytucji prywatnych. Spowodowało to sytuację w latach 60., kiedy poziom wydatków uczelni prywatnych przekroczył poziom inflacji dziesięciokrotnie.
Lata 70. przyniosły problemy związane z inflacją oraz ogólnoświatowym kryzysem energetycznym. Wzrosły koszty operacji instytucji. W dodatku rząd nalegał aby uczelnie szukały innych źródeł finansowania większej proporcji kosztów pracy naukowej niż to było do tej pory. Te oraz inne czynniki spowodowały, że budżety uczelni zaczęły po raz pierwszy nie wytrzymywać tempa wzrostu poziomu wydatków.
W latach 80. nastąpiła eksplozja kosztów studiowania. Do tej pory poziom wzrostu tych kosztów był podobny do poziomu inflacji. Podczas dekady lat 80. poziom wzrostu kosztów edukacji wynosił około 15% rocznie, podczas kiedy poziom inflacji zmalał w porównaniu do lat 70. Podczas tego okresu poziom rocznego wzrostu kosztów wyższej edukacji przekraczał poziom inflacji prawie czterokrotnie.
Ta eksplozja kosztów nauki była konsekwencją udanej kampanii prowadzonej przez najbardziej prestiżowe prywatne instytucje, którym udało się przekonać zainteresowane osoby, że "jak jest droższe, to musi być lepsze". Tak więc ceny edukacji były w tym okresie sztucznie regulowane. Najbardziej prestiżowe szkoły ustalały górną granicę poniżej której plasowały się ceny uczelni cieszących się odpowiednio mniejszym prestiżem.
W latach 90. wzrost kosztów wyższej edukacji w dalszym ciągu przekraczał poziom inflacji. Jednak dekada ta była okresem, w którym inflacja utrzymywała się na rekordowo niskim poziomie. Podobna sytuacja ma miejsce dotychczas w pierwszej dekadzie 21 wieku. W roku szkolnym 2002-2003 przeciętny koszt studiowania wzrósł o 9.6% w instytucjach publicznych oraz 5.8% w uczelniach prywatnych. Stopień inflacji w tym czasie utrzymywał się na poziomie około 2%. Eksperci przewidują, że poziom wzrostu kosztów wyższej edukacji będzie się utrzymywał na podobnym poziomie w najbliższych kilku latach.
Co, jako rodzice, możemy zrobić aby odpowiednio się przygotować do pokrycia kosztów edukacji naszych dzieci?
Strategię planowania pokrycia kosztów wyższej edukacji można podzielić na trzy osobne elementy: systematyczne oszczędzanie pieniędzy, wykorzystanie ulg podatkowych stworzonych w tym celu oraz pomoc finansową.
Oszczędzanie pieniędzy
Kwota, którą musimy odłożyć w każdym miesiącu w celu osiągnięcia wystarczających oszczędności na pokrycie przewidywanych kosztów wyższej edukacji naszych dzieci będzie mniejsza jeżeli zaczniemy oszczędzanie wcześniej. Na przykład, jeżeli zaczniemy oszczędzać od momentu urodzenia dziecka oraz jeżeli założymy, że inwestycja będzie wzrastała o 4% rocznie, musimy odkładać $32.00 miesięcznie aby uzyskać sumę $10,000 w 18. urodziny dziecka. Jeżeli zaczniemy oszczędzać w wieku 4, 8, 12, lub 16 lat, musimy oszczędzać odpowiednio: $45.00, $68.00, $124.00 lub $401.00 miesięcznie aby oszczędności wraz z odsetkami urosly do kwoty $10,000 w 18. urodziny dziecka. Natomiast zakładając wzrost inwestycji o 8% rocznie, wymagane miesięczne kwoty oszczędności wynoszą odpowiednio: $21.00, $33.00, $55.00, $109.00, $386.00.
Ulgi podatkowe
Korzystając z przepisów podatkowych pozwalających na odkładanie pieniędzy poprzez specjalne plany stworzone do tego celu mamy możliwość zaoszczędzenia większej kwoty pieniędzy, ponieważ dochód z oszczędności nie podlega opodatkowaniu.
Pomoc finansowa
Prawie połowa studentów uczęszczających na amerykańskie uczelnie otrzymuje jakiś rodzaj pomocy finansowej (financial aid).
Są trzy podstawowe rodzaje pomocy finansowej: darowizny oraz stypendia, pożyczki oraz praca powiązana z nauką.
1. Darowizny oraz stypendia (grants and scholarships) - odnoszą się do pomocy finansowej, która nie jest później w żaden sposób spłacana przez studenta lub jego rodzinę. Czasami stawiane są pewne warunki dla studenta, tak jak utrzymanie odpowiednio dobrego przeciętnego poziomu ocen lub zaliczenie poszczególnych kursów.
2. Pożyczki (loans) - Studenci lub ich rodzice mogą zaciągnąć pożyczki w celu pokrycia części kosztów edukacji. Stopa oprocentowania tego rodzaju pożyczek jest często niższa od stopy oprocentowania pożyczek zaciągniętych na inne cele. Z reguły studenci oraz ich rodziny zaczynają spłaty tych pożyczek po ukończeniu edukacji na uczelni.
3. Praca (work-study) - Często formą pomocy finansowej dla studentów jest zapewnienie im pracy na terenie uczelni w dogodnych dla nich godzinach. Pieniądze zarobione w ten sposób mogą być użyte na pokrycie kosztów związanych z uczęszczaniem na uczelnię.
Inne sposoby
na obniżenie kosztów edukacji
Dobre wyniki w szkole średniej - Uczniowie, którzy osiągnęli dobre oceny w szkole średniej są mile widziani przez wszystkie uczelnie. Dobre stopnie nie tylko mogą dopomóc w dostaniu się na daną uczelnię, ale także mogą być jednym z kluczowych czynników przyczyniających się do otrzymania większej kwoty w formie pomocy finansowej, często bezpośrednio od samej uczelni. Poza tym dobre stopnie mogą pomóc w otrzymaniu większej części pomocy finansowej w formie grants niż w formie pożyczek.
Wysokie wyniki na testach SAT/ACT - Większość uczelni, jako jeden z czynników w procesie selekcji kandydatów, używa rezultaty uzyskane przez kandydatów podczas specjalnych testów oferowanych dla uczniów szkół średnich. Testy te są nazywane w skrócie jako SAT oraz ACT. Dobre wyniki na tych testach mogą nie tylko pomóc kandydatom w dostaniu się na wybraną uczelnię, ale także mogą mieć wpływ na otrzymanie bardziej korzystnych warunków pomocy finansowej. Z doświadczenia wynika, że studenci, którzy uczęszczają na kursy przygotowawcze do testów SAT/ACT mogą liczyć na lepsze z nich wyniki.
Kursy na poziomie uniwersyteckim w szkole średniej - Wiele szkół średnich oferuje kursy na poziomie uniwersyteckim (advance placement courses) dla utalentowanych i ambitnych studentów. Po zaliczeniu końcowego egzaminu studenci kwalifikują się do uznania wyników tych kursów przez wiele uniwersytetów. W ten sposób student nie musi uczęszczać na zajęcia uniwersyteckie z wcześniej uznanych kursów. W wyniku tego koszty studiowania na wyższej uczelni są niższe.
Aktywność w przedsięwzięciach poza naukowych - Uczelnie są zainteresowane pozyskaniem kandydatów, którzy wykazali dużą aktywność w przedsięwzięciach nie będących bezpośrednio związanych z nauką, tak jak sport, muzyka, dziennikarstwo, organizacje młodzieżowe, itp. Kandydaci spełniający te warunki mogą liczyć na preferencyjne traktowanie przy rozdzielaniu pomocy finansowej poprzez uczelnie.
Organizacje etniczne - Wiele organizacji etnicznych wspomaga studentów ze swoich środowisk poprzez przyznawanie corocznych stypendiów dla studentów ze swojego środowiska, którzy spełniają pewne wymagania.
Przepisy podatkowe stworzone w celu ułatwienia oszczędzania
na potrzeby wyższej edukacji
Obecne prawo podatkowe zawiera różne ulgi oferujące możliwość optymalnego oszczędzania pieniędzy na cele pokrycia kosztów wyższej edukacji. Wśród tych ulg znajdują się następujące: plany oszczędnościowe znane jako 529 Plans, konta oszczędnościowe znane jako Education Savings Accounts (w skrócie ESA), kredyty oraz odpisy podatkowe wynikające z poniesionych wydatków na cele wyższej edukacji.
529 Plans - Kongres umożliwił podatnikom oszczędzanie pieniędzy na pokrycie kosztów edukacji swoich dzieci lub wnuków poprzez otwarcie specjalnego konta oszczędnościowo/inwestycyjnego znanego jako 529 Plans, Section 529 Plans, lub Qualified Tuition Programs (QTP). Programy osczędnościowe tego typu są z reguły administrowane przez poszczególne stany. Są dwa rodzaje planów tego typu: Prepaid Tuition Plans oraz Savings Plans.
Prepaid Tuition Plans umożliwiają (z reguły) rodzicom zapłacenie za koszt studiów dziecka w przyszłości w wybranej uczelni w funkcjonujących obecnie wartościach dolara. Sumy wpłacone przez rodziców są inwestowane przez administratorów planu oszczędnościowo/inwestycyjnego z założeniem, że suma uzyskana do okresu jej użycia w celach pokrycia kosztów edukacji będzie wystarczająca. Rodzina studenta nie ma żadnych zobowiązań do dokonywania dodatkowych wpłat nawet jeżeli kwota uzbierana nie będzie wystarczająca na pokrycie kosztów edukacji w przyszłości. W przypadku kiedy kwota pieniędzy uzbieranych w wyniku inwestowania oszczędności przekroczy koszty edukacji, różnica zostaje własnością planu oszczędnościowego.
Savings Plans są planami czysto oszczędnościowo/inwestycyjnymi, które umożliwiają systematyczne odkładanie ustalonych kwot na cele edukacyjne, bez opodatkowania zysków z inwestycji. Właściciel konta osczędnościowo/inwestycyjnego decyduje o tym jaka kwota jest wpłacana (z reguły miesięcznie) oraz w jaki sposób fundusze sa inwestowane w ramach startegii inwestycyjnej danego planu. Wszytkie plany typu 529 posiadają limit, którego dane (wpłaty plus zyski) konto nie może przekroczyć. Obecnie, w większości planów limit ten przekracza $200,000.
Savings Plans są bardziej popularne od Prepaid Tuition Plans. Dają one podatnikom większą kontrolę nad inwestowanymi pieniędzmi oraz nie zobowiązują do uczęszczania do danej instytucji. Z drugiej strony, nie gwarantują one w żaden sposób, że koszty wyższej edukacji w przyszłości będą pokryte.
Oszczędzanie poprzez konta typu 529 jest bardzo atrakcyjne dla wielu podatników, ponieważ prawo nie zawiera żadnych ograniczeń odnośnie poziomu dochodu osób fundujących te konta.
Education Savings Accounts (ESA) - ESA"s umożliwiają, bez względu na pokrewieństwo, otworzenie konta oszczędnościowego w celu zbierania funduszy na przyszłe lub obecne potrzeby edukacyjne specyficznej osoby. Zyski uzyskane z kwot zainwestowanych na koncie nie są opodatkowane, umożliwiając w ten sposob uzbieranie potencjalnie większej kwoty w przyszłości. ESA"s różnią się zasadniczo od Planów 529 tym, że odkładane pieniądze mogą być użyte na pokrycie kosztów edukacji w szkołach podstawowych oraz średnich.
Warto zauważyć, że łączna suma wpłacona na pokrycie kosztów edukacyjnych danej osoby nie może przekroczyć rocznie $2,000, nawet jeżeli kilka osób otworzyło osobne konta z myślą o oszczędzaniu na wydatki edukacyjne tej samej osoby. Poza tym istnieją restrykcje możliwości wpłacenia funduszy na konto ESA dla osób, których zarobki są zbyt wysokie. W tym przypadku zbyt wysokie zarobki to niecałe $100,000, jeżeli chodzi o osoby samotne oraz niecałe $200,000 dla małżeństw. Ta ostatnia restrykcja może być ominięta, jeżeli użyjemy korporację lub partnership jako jednostkę fundującą dane konto oszczędnościowo/inwestycyjne.
Education Tax Credits - Od końca lat 90., prawo podatkowe zawiera przepisy umożliwiające uzyskanie potencjalnych ulg podatkowych dla rodzin posiadających dzieci na studiach oraz ponoszących koszty ich edukacji. Mówimy tutaj oczywiście o okresie, kiedy dzieci już uczęszczają na studia, czyli nie mamy do czynienia z długoletnim planowaniem. Kongres zdał sobie sprawę z tego, że wielu podatników nie było w stanie odłożyć wystarczającej kwoty pieniędzy na pokrycie kosztów wyższej edukacji swoich dzieci. Dlatego umożliwiono uzyskanie oszczędności podatkowych wynikających z poniesionych kosztów na wyższą edukację.
Hope Tax Credit umożliwia potencjalny odpis od podatku (czyli oszczędność na podatkach) w wysokości do $1,500, ale tylko podczas pierwszych dwóch lat studiów. Kwota kredytu wynosi 100% pierwszego tysiąca dolarów wydanych na wydatki edukacyjne (z reguły "tuition and fees") oraz 50% z kwoty wydanej powyżej $1,000.
Kwota kredytu jest zmniejszona dla małżeństw z dochodem pomiędzy $83,000 oraz $103,000,oraz dla osób samotnych z dochodem $41,000. Małżeństwa z dochodem powyżej $103,000 oraz osoby samotne z dochodem powyżej $41,000 nie kwalifikują się na ulgę związaną z tym przepisem.
Przepisy wymagają aby student studiował na programie wiodącym do przyznania dyplomu ukończenia studiów, lub innego uznawanego stopnia naukowego. Poza tym wymagane jest aby student brał udział w zajęciach przynajmniej w połowie pełnego wymiaru godzin (half time) przynajmniej podczas jednego semestru podczas roku kalendarzowego.
Lifetime Learning Credit umożliwia potencjalny odpis od podatków w wysokości do $2,000 rocznie w wyniku poniesienia kosztów na wyższą edukację. Kwota kredytu wynosi 20% kosztów edukacyjnych poniesionych w roku kalendarzowym.
Tak jak w przypadku Hope Tax Credit, przepisy zawierają ograniczenia możliwości skorzystania z Lifetime Learning Credit dla małżeństw zarabiających pomiędzy $83,000 oraz $103,000 oraz dla osób samotnych zarabiających powyżej $41,000.
Podatnik może korzystać z Lifetime Learning Credit przez nieograniczoną ilość lat, jeżeli będzie ponosić wydatki na koszty edukacji. Proces nauki nie musi skończyć się przyznaniem dyplomu lub innego stopnia naukowego. Powodem podjęcia nauki może nawet być uzyskanie nowych lub ulepszenie obecnych kwalifikacji zawodowych. Student może być zapisany tylko na jeden kurs podczas semestru aby zakwalifikować się na ten kredyt.
Tuition and Fees Deduction - Podatnicy nie kwalifikujący się na ulgi związane z powyższymi kredytami mogą zakwalifikować się na odpis podatkowy pomiędzy $2,000 oraz $4,000 w roku 2004, w wyniku zapłacenia kosztów wyższej edukacji podczas roku kalendarzowego. Małżeństwa oraz osoby samotne nie kwalifikują się na ten odpis jeżeli ich dochody przewyższają $160,000 oraz $80,000.
Planowanie oszczędzania na pokrycie kosztów wyższej edukacji naszych dzieci powinno zacząć się jak najwcześniej po ich urodzeniu oraz powinno być ważnym elementem strategii finansowej rodziny.
Piotr Aleszczyk, CPA, MST - Absolwent University of Illinois at Chicago (Bachelor of Science in Accounting) oraz DePaul University (Master of Science in Taxation). Jako jeden z niespełna 10% kandydatów w USA zdobył, po końcowym trzydniowym egzaminie, tytuł CPA (Certified Public Accountant) w pierwszym podejściu. Od października 1993 jest właścicielem firmy PJA Associates. Poprzednio pracował w prestiżowej, międzynarodowej firmie biegłych księgowych - Grant Thornton oraz w kompanii Occidental Petroleum Corporation.