Rok 2005 przyniósł wiele zmian w prawie imigracyjnym. Największą było wprowadzenie nowej procedury sponsorowania na etapie Departamentu Pracy, mającej przyspieszyć ten proces. Kongres Amerykański wprowadził również pewne zmiany, a inne są obecnie przedmiotem obrad. Ponieważ zmiany te dotyczą wielu z Państwa, dobrze jest przyjrzeć się im raz jeszcze, aby nie uszły Państwa uwadze.
Zmiany w sponsorowaniu
przez pracę
Przepisy wydane przez Departament Pracy wprowadzają zmiany w dawno już istniejącej procedurze, tak zwanej Labor Certification, a więc Zaświadczenia Departamentu Pracy stwierdzającego, że osoba starająca się o pobyt stały nie odbiera pracy Amerykanom lub rezydentom USA. Zaświadczenie to jest pierwszym etapem starania się o pobyt stały i bez jego uzyskania nie można składać dokumentów do biura imigracyjnego. Od lat procedura ta była bardzo krytykowana, ponieważ powodowała niepotrzebne opóźnienia, blokowała prace wielu urzędników, odbiegała od rzeczywistości rynku pracy i jego potrzeb, itd. W odpowiedzi na tę krytykę, Departament Pracy już kilka lat temu zaczął pracować nad usprawnieniem i modernizacją tej procedury. Nowe przepisy weszły w życie 28. marca 2005, a więc wszystkie aplikacje złożone w Departamencie Pracy po tym terminie są już rozpatrywane według nowych przepisów. Od 28. marca 2005 aplikacje o Labor Certification składane są do Federalnego Departamentu Pracy na nowym, bardzo długim i szczegółowym formularzu ETA 9089. Formularz ten można wypełnić i wysłać do jednego z center regionalnych pocztą, lub można go wypełnić i złożyć drogą elektroniczną (podobnie jak czynimy to od paru lat z loterią wizową.) Odbywa się to na stronie internetowej http://www.plc.doleta.gov. Dużą zmianą jest również fakt, że aplikacje składa się bez żadnych dokumentów dodatkowych typu kopie ogłoszeń, określenie stawki lub wyniki rekrutacji. Dokumenty te jednak muszą być przechowywane przez adwokata prowadzącego sprawę lub pracodawcę przez co najmniej pięć lat od czasu złożenia. Przez te pięć lat Departament Pracy ma prawo przeprowadzić kontrolę każdej aplikacji, wycofać wcześniej wydane zaświadczenie, jeśli stwierdzi, że dokumenty nie odpowiadają lub nie odzwierciedlają sytuacji opisanej w aplikacji. Kontrola tego typu może spowodować wycofanie Labor Certification nawet już po przyznaniu pobytu stałego, co również pociągnęłoby za sobą wycofanie statusu imigracyjnego. Jest to wielkie niebezpieczeństwo nowego systemu i oznacza, że sprawy sponsorowania o pobyt stały powinni prowadzić wyłącznie adwokaci imigracyjni, a nie tzw. "agenci" lub "specjaliści", którzy nie posiadają licencji adwokackiej i nie są wobec Państwa prawnie zobowiązani do tego, aby wszystkie dokumenty były przygotowane poprawnie i przechowywane do wglądu Departamentu Pracy przez następne pięć lat.
Promocja
Jak poprzednio, Departament Pracy jest odpowiedzialny za wyznaczenie stawki wynagrodzenia na daną pozycję. Wyznaczenie stawki wynagrodzenia (według której ma w przyszłości być opłacany pracownik) nadal pozostaje w gestii stanowego Departamentu Pracy. To jest obecnie główne zadanie departamentu stanowego w procedurze sponsorowania. Kilka rzeczy w określeniu stawki również się zmieniło. Po pierwsze, w tej chwili obowiązuje obowiązek opłacania 100% określonej stawki. Po drugie, stawka jest określona na podstawie czteropoziomowej skali. To dobra wiadomość, ponieważ według starych przepisów obowiązywała skala dwupoziomowa i oznaczało to, że w przypadkach, kiedy pracodawca wymagał więcej niż dwóch lat doświadczenia, pozycja traktowana była jako zaawansowana i stawka określona była bardzo wysoko. Wielu sponsorów miało potem problemy z udowodnieniem, że ich firma ma zyski odpowiednie, aby tę stawkę wypłacić.
W nowej, czteropoziomowej skali wprowadzone zostały dodatkowe dwie niższe, tzw. średnie stawki, co powinno spowodować, że będą one bardziej odpowiadać rzeczywistemu wynagrodzeniu osób na danych stanowiskach. Ułatwione więc zostało udowodnienie sytuacji finansowej sponsora. Nowe przepisy jednoznacznie stanowią, że płacenie danej stawki wymagane będzie dopiero po otrzymaniu przez aplikanta pobytu stałego. Rekrutacja musi być przeprowadzona przez pracodawcę przed złożeniem aplikacji w Departamencie Pracy. Składa się ona z kilku części: posting, czyli wywieszenie ogłoszenia o zapotrzebowaniu na pracę w zakładzie pracy, ogłoszenie w prasie i job order, czyli zgłoszenie oferty w stanowym banku pracy na internecie.
Jeśli chodzi o rekrutację w przypadków zawodów, które wymagają skończenia studiów, to sytuacja jest znacznie bardziej skomplikowana niż poprzednio. Według nowych przepisów Departament Pracy wymaga, aby oprócz wyżej wymienionych zabiegów rekrutacyjnych, pracodawca przeprowadził dodatkową rekrutację w trzech miejscach. Jako przykłady podane są następujące kroki rekrutacyjne: giełdy pracy, strona internetowa pracodawcy, strona internetowa biur pośrednictwa pracy, rekrutacja na uniwersytetach, profesjonalne organizacje, lokalne i etniczne gazety, radio, telewizja, itd. Dokumentacja tej dodatkowej rekrutacji musi być przechowywana w teczce aplikanta i udostępniona do wglądu przez następne pięć lat. Opis tej dodatkowej rekrutacji musi być ujęty w formularzu ETA 9089.
Do tej pory istniała tzw. Lista B, a więc lista zawodów, które nie nadawały się do sponsorowania. Na tej liście znajdowali się między innymi kierowcy, kelnerzy, barmani, niektóre prace domowe, itd. Nowe przepisy zniosły tę listę, co oznacza, że zawody te kwalifikują się teraz do sponsorowania na pobyt stały.
Jeżeli aplikacja została już złożona w Departamencie Pracy, ale urząd nie rozpoczął jeszcze jej procesowania, to sprawa taka będzie mogła być rozpatrzona zgodnie z nową procedurą po odbyciu wyżej wymienionej rekrutacji. Jeśli poprzednio proponowana praca jest identyczna, jak obecnie oferowana i jeśli nie zmienił się sponsor, to aplikacja będzie rozpatrywana zgodnie z nową procedurą i zachowa oryginalną datę złożenia. Jeśli jednak Departament Pracy stwierdzi, że propozycje pracy nie są identyczne, to przyjmie aplikację, ale wyda nową datę rejestracji. Co jest bardzo niebezpieczne w obecnej sytuacji, kiedy daty procesowania w kategoriach pracy znacznie się opóźniły.
Nowe federalne prawo jazdy
W ubiegłym roku Kongres USA przyjął ustawę, która może zmienić sposób wydawania prawa jazdy w USA. Problem polega na tym, że według nowych wytycznych federalnych wydawanie prawa jazdy możliwe byłoby wyłącznie w przypadku osób, które są w USA legalnie. Ustawa, która weszła w życie, mówi o tym jak wydawane powinny być prawa jazdy, aby akceptowane były one przez urzędy federalne (na przykład do wejścia do federalnego budynku, czy na lotniskach do legitymowania się). Jeśli dany stan nie zastosuje się do wytycznych federalnych, to prawo jazdy takiego stanu nie będzie akceptowane przez urzędy federalne jako dowód tożsamości, i dokument taki będzie musiał mieć jakieś widoczne oznakowanie (kolor lub znak), które wyraźnie pokaże, że nie jest ono wydane według wytycznych federalnych. Proszę jednak pamiętać, że w urzędach federalnych nadal będziemy się mogli legitymować ważnym paszportem, a więc nie będzie to aż takie dla nas utrudnienie. Według nowej ustawy federalnie akceptowane prawo jazdy wydawane byłoby jedynie osobom, które przebywają w USA legalnie lub za zgodą CIS. I tak kilkuletnie prawo jazdy wydawane byłoby obywatelom USA, legalnym rezydentom (a więc posiadaczom pobytu stałego, zarówno tego stałego, jak i tymczasowego, jak i warunkowego) oraz azylantom. Natomiast tymczasowe prawo jazdy wydawane byłoby następującym osobom: przebywającym w USA na legalnych wizach tymczasowych, czekającym na azyl, osobom w tzw. deferred action, i tym, które maja złożoną końcową aplikację na pobyt stały, tj. adjustment of status. Tymczasowe prawo jazdy byłoby ważne na tak długo na jak długo jest autoryzowany status, a jeśli status jest bez określonej daty (jak na przykład w przypadku wiz studenckich), to prawo jazdy wydawane byłoby jedynie na rok. Czy stan Illinois zdecyduje się pójść za wytycznymi federalnymi, tego jeszcze nie wiadomo. Stan Illinois ma około dwóch lat na podjęcie tej decyzji.
Memorandum interpretujące
sekcję 245 (i)
Wprawdzie nadal czekamy na przywrócenie tej tak ważnej dla nas sekcji prawa, ale w ubiegłym roku biuro imigracyjne wydało memorandum tłumaczące, kto dokładnie może z niej korzystać. Otóż, jak pamiętamy, sekcja 245 (i) pozwala na staranie się o pobyt stały (za opłatą $1,000) osobom, które wjechały do USA nielegalnie lub wjechały legalnie, ale zostały dłużej niż zezwalała na to ich wiza. Aby móc skorzystać z tej ustawy, trzeba było złożyć dokumenty o sponsorowanie (przez pracę lub rodzinę) przed 30 kwietnia 2001 roku. Osoby, które miały złożone petycje sponsorowania przed 14. stycznia 1998 roku mają udowodnić tylko, że petycja ich została złożona, i że była "approvable", a więc "nadawała się do zatwierdzenia." Osoby, dla których petycje złożone były pomiędzy 15. stycznia 1998 roku a 30. kwietnia 2001 roku, muszą również udowodnić, że były obecne w USA 21. grudnia 2000 (a więc w dniu, w którym prezydent Clinton podpisał ową ustawę). Memorandum odpowiedziało na pytanie, co to znaczy "do zatwierdzenia." I tak, w przypadku rodzinnych petycji imigracyjnych oznacza to, że petycja była złożona zgodnie z prawem, a więc w odpowiedniej kategorii, w odpowiedniej sytuacji rodzinnej, i przez sponsora, który prawnie może sponsorować. Na przykład, jeśli osoba, która jest rezydentem USA (posiadaczem zielonej karty) złoży petycję na rzecz brata lub siostry, to petycja taka nie jest "do zatwierdzenia", ponieważ prawo imigracyjne wymaga, aby osoby starające się o sponsorowanie brata lub siostry były obywatelami USA. W przypadku sponsorowania przez pracę wymóg ten jest nieco rozluźniony. Otóż według niedawno wydanego memorandum biura imigracyjnego, osoby, które korzystają z ustawy 245 (i) na podstawie sponsorowania przez pracę, a więc Labor Certification Application, muszą udowodnić tylko, że biuro Departamentu Pracy lub IDES, nie odrzuciło złożonej aplikacji. A więc samo posiadanie receipt (potwierdzenia przyjęcia aplikacji) wystarczy, aby udowodnić, że jest się objętym ustawą 245 (i). Nie trzeba udowodnić, że firma nas zatrudniała, że firma istniała, że zajmowała się konkretną dziedziną, lub że aplikant spełniał wymagania. Sam fakt złożenia jest wystarczający, chyba że, biuro imigracyjne ma konkretne informacje odnośnie oszustwa w przypadku danej petycji.
Nowe memorandum wyjaśnia również raz na zawsze sytuację osób, które złożyły końcowe dokumenty o pobyt stały, adjustment of status, ale nie otrzymały pobytu stałego z jakiegoś powodu (np. za wcześnie złożyły dokumenty na interview, zanim jeszcze ich kategoria była aktualna). Obecne memo stwierdza, że osoba, która kwalifikuje się do skorzystania z ustawy 245 (i) może ją wykorzystać wielokrotnie, przy różnych petycjach, aż do skutku, a więc aż do otrzymania pobytu stałego. Musi tylko za każdym razem zapłacić karę w wysokości $1,000. Nowe memorandum biura imigracyjnego potwierdza również, że osoby, dla których petycje lub aplikacje o sponsorowanie były złożone przed 30. kwietnia 2001, są nadal chronione przez sekcję 245 (i) nawet jeśli ich petycje będą wycofane, rozpatrzone odmownie lub skasowane, jeśli tylko były "do zatwierdzenia" w momencie złożenia. Na przykład, kiedy sponsorujący zakład pracy zbankrutuje, aplikacja będzie musiała być wycofana, ale aplikant ma możliwość podjęcia nowego sponsorowanie inną droga, i wpłacenia kary $1000. Osoby, które są małżonkami lub dziećmi (stanu wolnego i poniżej 21. roku życia) osób, dla których petycje były złożone przed 30. kwietnia 2001 roku, również kwalifikują się do zapłacenia kary $1000 i ochrony sekcji 245 (i), ale w zależności od tego kiedy stali się "małżonkami lub dziećmi" osoby, dla której petycja była złożona. Osoby, które były małżonkami lub dziećmi w momencie złożenia petycji (a więc przed 30. kwietnia 2001) są objęci sekcją 245 (i) i mogą starać się o pobyt stały przez inne sponsorowanie w przyszłości. To dotyczy małżonków nawet jeśli rozwiodą się z osobami, dla których petycje były złożone. Dotyczy to również dzieci, które w momencie złożenia petycji miały mniej niż 21 lat, ale straciły możliwość otrzymania pobytu stałego przez petycję złożoną na rodziców, bo skończyły 21 lat w międzyczasie. Takie osoby mogą same złożyć teraz petycję o sponsorowanie i opłacić karę $1000, ponieważ są chronione sekcją 245 (i) mimo, że skończyły 21 lat. Osoby, które stały się małżonkami lub dziećmi aplikanta po złożeniu przez niego dokumentów o sponsorowanie (przed 30. kwietnia 2001), ale które są małżonkami lub dziećmi w momencie otrzymania przez niego pobytu stałego, również mogą starać się o pobyt stały, ale tylko jako "zależni aplikanci" składając dokumenty razem z aplikantem. Nie są bowiem chronieni sekcją 245(i) indywidualnie, lecz jako rodzina składająca dokumenty razem z aplikantem, którego petycja składana była przed 30. kwietnia 2001. Osoby, które stały się małżonkami po złożeniu petycji (przed 30. kwietnia 2001),ale nie są już małżonkami w momencie starania się o pobyt stały przez głównego aplikanta, nie mogą skorzystać z możliwości zapłacenia kary $1,000 i sekcji 245 (i). Osoby, które stały się małżonkami lub dziećmi aplikanta po otrzymaniu już przez niego pobytu stałego nie mogą skorzystać z sekcji 245 (i), którą objęty był aplikant, ponieważ nie są częścią jego petycji, która została już przez niego wykorzystana do otrzymania pobytu stałego.
Zmiany w składaniu aplikacji
Biuro imigracyjne dokonało zmian adresów biur, gdzie rozpatrywane będą niektóre aplikacje. Aplikacje o przedłużenie "zielonej karty" I-90 składane będą teraz tylko w Los Angeles, a petycje I-130 (o sponsorowanie rodzinne) procesowane będą już w tej chwili wyłącznie przez regionalne biuro imigracyjne w Kalifornii, ale składać można je jeszcze w Nebrasce. Ponieważ zostało wymienionych kilka ważnych formularzy imigracyjnych, proszę zawsze sprawdzać na stronie internetowej biura imigracyjnego, czy używają Państwo aktualnego formularza, jak również opłaty (opłaty zmieniły się 26. października 2005.) Złożenie nieaktualnego formularza lub błędnej opłaty związane będzie z odrzuceniem petycji, co w przypadku osób, którym kończy się status, może okazać się zgubne.
Zmiany na granicach
Na niektórych lotniskach (między innymi na O"Hare w Chicago) program US Visit wymaga nie tylko rejestracji przy wjeździe, a więc oddania odcisków palców i zdjęcia, ale również przy wyjeździe. Biuro CBP (Customs and Border Protection) postawiło we wszystkich terminalach maszyny, które oznakowane są US VISIT lub US EXIT i należy się tam zarejestrować elektronicznie. Jeśli mają Państwo wątpliwości jak, to radzę poprosić o pomoc personel linii lotniczych. Program US VISIT dotyczy osób przybywających do USA na wizach.
Ogłoszono również, że jeśli ktoś zapomniał oddać I-94 (białej karteczki w paszporcie) przy wyjeździe z USA, to może to zrobić później albo w konsulacie amerykańskim w Polsce (Departament Stanu potwierdził, że rzeczywiście w takiej sytuacji weźmie od osoby karty I-94, i z adnotacją, kiedy im zostało przyniesione, i wyśle je do CBP do USA). Można je również przedstawić wracając do USA następnym razem, ale wtedy należy również udowodnić kiedy miał m iejsce poprzedni wyjazd (kopia starego biletu, czy pieczątka wjazdu do innego kraju w paszporcie.) Podano również, jeśli ktoś przy wjeździe do USA otrzymał błędne I-94 (dokument zezwalający na pobyt w USA), na przykład z błędną klasyfikacją wizową lub błędem w informacjach biograficznych, to błąd ten musi być naprawiony zanim osoba wyjedzie z USA. Powinno to nastąpić jak tylko zauważą Państwo błąd na dokumencie. Naprawianiem tych błędów i wydawaniem nowego I-94 zajmuje się dział "deferred inspection", który jest częścią CBP, a w Chicago znajduje się pod adresem 10 W. Jackson, na drugim piętrze. Po zgłoszeniu się tam i wskazaniu błędu, pracownicy działu deferred inspection wydadzą nowe, poprawione już I-94, które potem oddamy po wyjeździe. CBP ma dostęp do rekordu kryminalnego osób wjeżdżających do USA. Dotyczy to również rezydentów USA, którzy bardzo często są zatrzymywani na granicy do wyjaśnienia. Często, jeśli sprawa kryminalna może mieć konsekwencje deportacyjne, rezydent taki zmuszony jest do stawienia się na rozmowę, aby udostępnić informacje dotyczące swojej przeszłości kryminalnej. Wiele osób może w ten sposób narazić się na proces deportacyjny.
Reforma imigracyjna
Ubiegły rok zapoczątkował debatę nad reformą imigracyjną. Wersja Izby Reprezentantów, bardzo dla imigrantów niekorzystna, przyjęta została pod koniec roku. Wersja senacka, która zapowiada się o wiele lepiej, wprowadzona ma być za kilka tygodni. Od komitetu konferencyjnego zależeć będzie kształt ustawy końcowej. Imigranci będą musieli dać o sobie znać reprezentantom w Kongresie USA, jeśli chcą, aby reforma była dla nich przychylna. O wszelkich ruchach informować będziemy Państwa na bieżąco na łamach "Monitora".
Agata Gostyńska-Frakt
Adwokat imigracyjny i rodzinny
Tel. (312) 644-8000
Adres: 100 W. Monroe, Suite 1705 Chicago, IL 60603