Konsulaty Stanów Zjednoczonych za granicą pozostają pod zwierzchnictwem Departamentu Stanu USA. Rola Departamentu Stanu w procesie imigracyjnym jest więc bardzo ważna. Prawie każdy z nas zaczął swoją karierę w Ameryce od wizyty w konsulacie. Dlatego członkowie naszego American Immigration Lawyers Association (Stowarzyszenie Amerykańskich Prawników Imigracyjnych) spotykają się z przedstawicielami Departamentu Stanu aby zasięgnąć informacji o aktualnych zmianach w procedurze konsularnej. W niniejszym artykule podaję najważniejsze informacje z ostatniego spotkania.
Wjazd bezwizowy
ciągle jeszcze daleko
Na pytanie czy niektóre państwa Europy Wschodniej, w tym Polska, znajdą się wreszcie na liście krajów z wjazdem bezwizowym, Departament dał dość długą, lecz wymijającą odpowiedź. Wymienił kryteria, którymi się kieruje aby znieść wizy: zniesienie wiz dla obywateli USA, produkcja paszportów biometrycznych, niski stopień odmów wiz. Oprócz tych czynników Departament Stanu bierze pod uwagę generalnie wpływ jaki bezwizowy status danego kraju miałby na bezpieczeństwo i przestrzeganie prawa w USA. Wyżej wymienione kryteria rozpatrywane są osobno dla każdego kraju, a procedura jest skomplikowana, długa i wymaga konsultacji z administracją i Kongresem USA. Dla każdego z krajów Europy Wschodniej (oprócz Rumunii) Departament Stanu opracował plan (roadmap process) przygotowania do statusu wjazdu bezwizowego, ale żaden kraj na razie mu nie sprostał. Plan ten ma na celu przygotowanie danego kraju przez konsultację z Departamentem Stanu do usunięcia warunków, które stoją na przeszkodzie wejściu w skład programu. Każdemu z tych krajów przypisana jest pewna grupa robocza Departamentu Stanu, która na miejscu obserwuje sytuację, ale na razie żaden z krajów Europy Wschodniej nie spełnił wymagań programu bezwizowy i nie został przez Departament Stanu zarekomendowany.
Legalnet - najszybszą drogą
do sprawdzenia statusu sprawy
Oficjalną drogą kontaktowania się z konsulatami USA jest tzw. Legalnet (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.), a więc program internetowy Departamentu Stanu. Departament szacuje, że otrzymuje około 630 oficjalnych zapytań miesięcznie i odpowiada na nie w zależności od sytuacji w ciągu kilku dni lub kilku tygodni, ale stara się nie przekraczać miesiąca. Proszę więc wykorzystywać tę drogę, bo wydaje się być bardzo skuteczna. W przypadku, w którym odbyło się interview i nie ma jeszcze odpowiedzi, Departament sugeruje odczekanie do 30 dni. Jeśli po 30 dniach nie otrzymamy decyzji konsulatu, to należy sprawdzić status sprawy przez Legalnet.
Sekcja Advisory Opinion
W Departamencie istnieje grupa zwana Advisory Opinion, która odpowiedzialna jest za poradę prawną dla konsulatów. Jeśli konsul nie jest pewny interpretacji prawnej w danej sytuacji wizowej, to powinien zwrócić się do tej grupy, która wyda opinię prawną i zarekomenduje, czy aplikacja powinna być przyznana czy nie. Jest to proces dość nieformalny, zazwyczaj odbywa się przez telefon lub e-mail. Prawnicy imigracyjni mają również dostęp do tej grupy i również mogą prosić o opinię prawną dla klienta, którego sprawa w konsulacie się komplikuje. O taką opinię można wystąpić przed złożeniem dokumentów i użyć opinii w trakcie interwiew, jeśli konsul stwarza problemy. Można o taką opinię również wystąpić już po interwiew, jeśli odpowiedź była negatywna, a prawnik wie, że konsul nieodpowiednio zastosował prawo. Jeśli potem opinia prawna będzie wydana na korzyść klienta, to od decyzji konsula można się odwołać z sukcesem. Advisory Opinion jest bardzo pomocnym narzędziem, szczególnie w sytuacji, gdzie mamy do czynienia z relatywnie rzadkim przypadkiem lub z niedoświadczonym konsulem. Konsulat dokonuje rotacji swoich pracowników co dwa-trzy lata, więc często decyzję dotyczącą naszej aplikacji podejmuje nowy, niedoświadczony konsul.
National Visa Center.
W przypadku sponsorowania, w którym osoba sponsorowana znajduje się w Polsce, droga dokumentów od biura imigracyjnego do konsulatów USA wiedzie przez National Visa Center, które gromadzi dokumenty i opłaty i wysyła kartotekę do danego konsulatu na rozmowę kwalifikacyjną. National Visa Center również podlega Departamentowi Stanu. Na pytanie czy istnieje możliwość przyspieszenia rozpatrywania aplikacji w National Visa Center, Departament odpowiedział, że w dwóch przypadkach: 1) jeśli numer wizowy jest aktualny, a dziecko na które składana jest petycja kończy niedługo 21 lat; 2) lub jeśli istnieje pilna potrzeba medyczna. Wtedy National Visa Center przetransferuje dokumenty do konsulatu na rozmowę kwalifikacyjną, nawet jeśli jeszcze nie zgromadziło całości dokumentów. Wtedy konsulat będzie odpowiedzialny za dokończenie dokumentacji kartoteki.
National Visa Center nie jest jednak odpowiedzialne za przekazywanie teczki do konsulatu w przypadku tzw. "following to join". Jest to sytuacja, w której główna osoba sponsorowana (przez pracę lub rodzinę) przebywa w USA i już otrzymała w USA pobyt stały. Teraz chce, aby mogła "dojechać" reszta rodziny, a więc małżonek i nieletnie dzieci. Transfer takiej teczki odbywa się bezpośrednio z biura imigracyjnego do konsulatów poprzez złożenie w biurze imigracyjnym formularza I-824. Jest to formularz notyfikacji konsularnej, gdzie biuro imigracyjne powiadamia konsulat, że osoba główna jest już rezydentem USA i można rozpocząć rozpatrywanie aplikacji reszty rodziny. Ze względu na fakt, że w ubiegłym roku kilka kategorii preferencyjnych przez pracę i rodzinę cofnęło się w czasie, często powstaje taka sytuacja, że osoba główna stała się rezydentem przed cofnięciem kategorii, a reszta rodziny została w rezultacie cofnięcia się tej kategorii zatrzymana. Ponieważ niektóre kategorie są aktualne dopiero od niedawna, to nie zawsze biuro imigracyjne miało czas, aby poinformować konsulat o przyznaniu wizy. Bardzo często jednak wina jest po stronie konsulatu, który został poinformowany jeszcze zanim kategoria się cofnęła i nie zauważył, że z powrotem jest aktualna. W takich przypadkach rodzina powinna się skontaktować z konsulatem i poprosić o rozmowę kwalifikacyjną. Można to zrobić przez Legalnet.
Jeśli chodzi o tzw. waivery, a więc odstępstwa od prawa, to dzielą się one na imigracyjne (dla osób starających się o pobyt stały) i nieimigracyjne (dla osób starających się o wizy tymczasowe.) Waiver to odstępstwo od prawa i zezwolenie na wjazd do USA, pomimo że istnieje ku temu jakaś przeszkoda, np. nielegalny pobyt w USA, skazanie kryminalne, oszustwo w papierach, kłamstwo przed konsulem, itd. Waiver nieimigracyjny przyznawany jest bezpośrednio przez konsula. Waiver imigracyjny przyznany może być jedynie przez biuro imigracyjne, którego siedziby w Europie znajdują się w Wiedniu i Frankfurcie. Większość waiverów z Warszawy wędruje do Wiednia. Odwołanie się od odmowy waivera wygląda inaczej w przypadku wiz imigracyjnych i nieimigracyjnych.
Z wizami imigracyjnym Departament Stanu nie ma nic wspólnego, a decyzja należy do biura imigracyjnego. Odwołanie również wędruje do biura imigracyjnego, a mianowicie do Administrative Appeals Office. Jeśli jednak chodzi o odmowę waivera nieimigracyjnego przez konsula, to odwołanie powinno powędrować do Advisory Opinion Office. Dokładna procedura jest taka, że powinno się poprosić konsula, który odmówi przyznania waivera, aby jego decyzja została potwierdzona przez grupę Advisory Opinion. Jeśli konsul popełnił błąd, to Advisory Opinion zmieni decyzję konsula. Jeśli konsul odmówi wysłania decyzji odmownej do sprawdzenia, to prawnik aplikanta sam może to zrobić zwracając się bezpośrednio do instancji opiniującej. Jest to bardzo ważne, gdyż, jak wcześniej nadmieniłam, personel konsularny często się zmienia i wielu konsuli nie zna wszystkich aspektów prawa imigracyjnego.
Ile osób dostało wizy
w ubiegłym roku?
Departament Stanu podał również zestawienie statystyczne odmów aplikacji w poszczególnych kategoriach wizowych na rok budżetowy 2006 (od 1 października 2005 do 30 września 2006). Najwyższy procent odmów znajduje się w kategorii wiz turystycznych, bo na 4,165,635 aplikacji przyznanych zostało 3,053,657, a odmówionych 1,010,562. Proszę wziąć pod uwagę, że liczba ta oczywiście dotyczy wszystkich konsulatów na świecie. Druga najwyższa liczba odmówionych wiz to kategoria wiz studenckich, gdzie Departament Stanu odmówił 19.68% aplikacji. Jeśli chodzi o rozpatrywanie aplikacji na pobyt stały, to w ubiegłym roku budżetowym na 728,307 aplikacji, wydano 439,754, a 288,553 odmówiono.
Powyższe informacje powinny pomóc Państwu w załatwianiu spraw imigracyjnych przez konsulaty. Radzę korzystać z Legalnet, która rzeczywiście jest bardzo sprawną drogą uzyskania informacji o sprawie. Proszę również pamiętać, że Departament Stanu i biuro imigracyjne wymieniają się informacjami na temat aplikantów i poprzednie wykroczenia imigracyjne lub prawne w USA zawsze są konsulowi znane podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Niczego nie należy więc ukrywać.
Agata Gostyńska-Frakt
Adwokat imigracyjny i rodzinny
Tel. (312) 644-8000
Adres: 100 W. Monroe, Suite 1705
Chicago, IL 60603
