Kilka tygodni temu zmarł James Brown i skończyła się pewna epoka. Jego śmierć to istotna cezura dla świata muzyki i tańca. Czy ktoś tak kreatywny i szalony będzie jeszcze chodził po ziemi? James Brown był człowiekiem - rewolucją, dał początek r"n"b, soul i funky. Był wariatem na scenie i tyranem dla swoich muzyków. Dziwacznością sto razy przebijał Michaela Jacksona, który zresztą sam uznaje się za jego epigona. Moon Walk z pewnością powstał w wyniku inspiracji starszym kolegą po fachu.
Jeśli ktoś kiedykolwiek widział występy Browna, szczególnie te z lat sześćdziesiątych, wie jak niezapomniane potrafił dać widowisko. On również stworzył pierwszy taniec dowolny czyli tak zwany Freestyle. Wylansował go promując podczas telewizyjnych show i koncertów swoje częste płyty, w tym The Good Foot. Murzyn z Georgii wykonywał wygibasy, dzięki którym później stał się sławny. Taniec ten szybko znalazł naśladowców i w tętniących jeszcze wtedy imprezowym życiem gettach zaczęto tańczyć Good Foot. Freestyle zaczął się naturalnie rozwijać w Nowym Yorku, w czarnym Harlemie, a przede wszystkim w Bronxie. Był to taniec oparty zasadniczo na improwizacji, niemniej jednak zaczęły powstawać pierwsze figury: "drops" i "spins". Kolejnym etapem było powstawanie pracy nóg, czyli "foot work" i podstawowe figury gimnastyczne. Ponieważ nowe elementy dodali tancerze z Brooklynu, następcę "good foot" nazwano "Brooklyn rock", co w wersji późniejszej dało "Uprocking". Gdy pierwsze ruch zostały ustalone przyszedł czas na style i początkowe elementy ideologii, których reprezentantami były ekipy: Nigger Twins, Clark Kent, Zulu Kings.
Do połowy lat siedemdziesiątych w tworzenie kultury break dance zaangażowani byli wyłącznie czarni tancerze, ci jednak, zainteresowani bardziej samą rytmiką, niż nowymi technikami tańca, pod koniec dekady oddali pałeczkę tancerzom pochodzącym z Portoryko, a ci znowu wytyczyli dalszą drogę stylu. W 1978 roku Jo-Jo, breakdance-boy z Nowego Yorku, założył RockSteady Crew, w którym tańczył wraz z Jimmy Lee. To właśnie oni zainspirowani wschodnimi sztukami walki, a w szczególności kung-fu prezentowanym w popularnych wtedy filmach z Brucem Lee, wymyślili pierwsze "power moves" między innymi "windmills".
Złotym wiekiem b-boyingu, czy jak kto woli break dancu były lata osiemdziesiąte. Popularność rosła dzięki filmom z udziałem ówczesnych sław Rocksteady: Crazy Legs, Prince Ken Swift, Baby Love, Kuriaki i Dose. A te popularne obrazy to "Wild Style" z 1982, "StyleWars" dokument o grafitti z 1983 czy "Flash Dance", którego wpływy można zauważyć w dzisiejszej modzie pret-a-porter. Pod koniec lat osiemdziesiątych popularność, choć już nie tak dużą, zdobyły "Breakin", B i "Beat Street". Ten drugi zawiera legendarną już dla dzisiejszego Hip-Hopu scenę bitwy pomiędzy NY City Breakers i Rocksteady Crew.
Martwy sezon dla break dance"u przyszedł po 1986 roku. Media potraktowały temat jak tymczasową modę i break zniknął z piedestału. Okazało się to bolesnym doświadczeniem dla zaawansowanych tancerzy, których ambicją było zdobycie jak największego rozgłosu, nie tylko wśród publiczności zaangażowanej w subkulturę. Wtedy to tancerze wierni kulturze a zarazem żądni sławy stworzyli słynne "Geetoriginal", ekipę, której zadaniem i celem było upowszechnienie break"a w kręgach kultury masowej. Członkowie tej grupy wystąpili przed prezydentem Reaganem w Kennedy Center na Viena Dance Festival i w Theatry Jean Vilar w Paryżu. Niektórzy tancerze zajmowali się również choreografią do musicali na Broadwayu. Break dance odżył dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych za sprawą zaangażowanych tancerzy w Nowym Yorku, Los Angeles, Wielkiej Brytanii, Włoszech a przede wszystkim w Tokio, gdzie powstały odłamy RockSteady Crew. Ówcześnie najbardziej kreatywną sceną break dance była scena japońska, na której królowały RSC Tokio, prowadzone przez weteranów hip-hop: Crazy-A i Electrick Truble. W Stanach prawdziwe oblicze break dance odsłania się kilka razy do roku w organizowanych przez weteranów imprezach Rocksteady Anniwersary czy B.Boy Summit. Większość wiodących dziś ekip, to tancerze profesjonalni wynajmowani do spektakli, teledysków. Tak jak na przykład: Elite Force, w którego skład wchodzą tancerze: Buddah Streatch, Link, Loose Joint i E-Joy. Można zobaczyć ich na teledyskach Mariach Carey czy Michaela Jacksona.
Break dance zaczął się mieszać z różnymi stylami takimi jak rap, reagge czy capoeira, również z fitness. Pod koniec lat osiemdziesiątych osiągnął swój cel, jakim była popularność i zaistniał na całym świecie, również i w Polsce.
O jego zakorzenieniu w kulturze niech świadczy chociażby fakt, że właśnie przed kilkoma dniami Fisz i Emade dostali prestiżową nagrodę Paszport Polityki. Duet Fisz i Emade - czyli bracia Piotr i Bartosz Waglewscy - zwyciężyli w dziedzinie pop-rock-estrada. Muzyków nagrodzono za "twórcze poszukiwania i wyznaczanie standardów na krajowej scenie, nową definicję hip-hopu i konsekwentny kurs pod prąd". Synowie Wojciecha Waglewskiego, twórcy VooVoo, kontynuują rodzinną tradycję ale i sami, tak jak kiedyś ojciec, przecierają nowe ścieżki w polskiej muzyce. Ścieżki bezpośrednio wywodzące się z hip hopu i break dance"u. Nawet papież Jan Paweł II miał okazję podziwiać b-boy"ów i ich twisty.
W Chicago jest szkoła break"a: Breakdance Chicago. Są to tancerze, którzy wypracowali swój styl- breakfit- połączenie break"a i fitness, bardzo częsta i modna ostatnio kombinacja.
Glosariusz breakdance"a:
Toprock - od tego elementu każdy prawdziwy b-boy powinien rozpoczynać swojego seta (wyjście b-boya). Nazwy figur to 4 Corners, Dead Leg Style, Indian Step, Indian Crosover, Apache, Salsa Step, Latino Rock, Bounce Roller Skate Step. Tłumaczenie na polski nie ma sensu i wydaje się śmieszne.
Power moves - figury rotacyjne, wymagające najwięcej siły, kondycji oraz zaangażowania: Backspin, Grill, 1990, Swipes, Continous Backspin / Windmill.
Freezes - element polegający na zatrzymaniu się na kilka sekund w jakiejś pozycji: Baby Freeze Open, Baby Freeze Close, Chair Freeze, Turtle Freeze, Air Baby, Air Jordan.
Drop (Go down) - przejścia z Toprock do Footwork: Half Swipe, Front Swipe, Back Swipe, Cross Swipe, Knee Drop, W, Cork Screw.
Footwork - poruszanie nogami na parkiecie podpierając się rękami: Six Step, Four Step, Three Step, Baby Love, C.C., Bounce C.C., Baby Swipes, Bicycle Pupms, Scrambles
Iza Głuszak
