11 kwietnia zmarł w Nowym Jorku w wieku 84 lat Kurt Vonnegut. Wybitny amerykański pisarz, moralista i humorysta. Napisał około 19 powieści, wiele opowiadań, esejów i sztuk dramatycznych. Większość jego utworów była tłumaczona na język polski. "Wyczulony na absurdalność życia, piętnuje w nich wynaturzenia naszego stulecia - ustawiczne wojny, dehumanizację człowieka w społeczeństwie, w którym rządzi technologia, czyniąc spustoszenie w środowisku naturalnym człowieka" - pisali recenzenci jego książek.
Kurt Vonnegut urodził się w 1922 roku w Indianopolis. Jego ojciec był architektem, matka pochodziła z rodziny zamożnych browarników. Studiował na Uniwersytecie Cornell biochemię i współredagował "The Cornell Daily Sun". Przed ukończeniem studiów, wstąpił do wojska. W 1944 roku wraz z 106 dywizją piechoty został wysłany do Europy. Podczas bitwy o Ardeny jego jednostka została zdziesiątkowana, a on sam wzięty do niewoli. Umieszczono go w obozie w pobliżu Drezna, gdzie wraz z innymi więźniami pracował przy produkcji lekarstw w fabryce, która znajdowała się w starej rzeźni. Tam 13 lutego 1945 roku przeżył bombardowanie Drezna przez aliantów. Potem został przydzielony do pracy przy usuwaniu zwłok ofiar nalotów.
Do przeżyć z okresu wojny powrócił w swej najsłynniejszej powieści - "Rzeźni numer pięć". Opisuje w niej historię Billy Pilgrima, zwiadowcy piechoty, który podobnie jak on sam został wzięty do niemieckiej niewoli. Wprowadził w niej postać pisarza science fiction Pstrąga Zabijuchy, która - jako fikcyjne alter ego pisarza - powracać będzie także w innych jego utworach. Wydana w 1969 roku powieść, o czytelnym pacyfistycznym przesłaniu, znakomicie trafiała w nastroje sfrustrowanej wojną w Wietnamie młodzieży. Stała się też książką kultową w Europie.
Po zakończeniu wojny, Vonnegut powrócił do Stanów Zjednoczonych i poślubił Jane Marie Cox, przyjaciółkę z lat dziecinnych. W 1945 roku osiedlił się wraz z nią w Chicago. Mieli troje własnych dzieci, a kiedy 1958 roku zmarła ukochana siostra Kurta, a dzień po niej zginął jej mąż, zaadaptowali także trójkę ich dzieci. Dwadzieścia lat potem, po rozpadzie pierwszego małżeństwa, pisarz ożenił się z Jill Krementz, artystką fotograf. Owocem tego związku była córka Lily.
Vonnegut pracował jako reporter kryminalny dla Chicago City News Bureau. Podjął także studia antropologiczne na Uniwersytecie Chicago. Jego praca magisterska na temat "The Fluctuations Between Good and Evil in Simple Tales" została jednomyślnie odrzucona przez członków komisji jako zbyt mało poważna (prawie ćwierć wieku później uniwersytet zwrócił mu honor, przyznając tytuł magistra na podstawie... powieści "Kocia kołyska").
Pierwsza książka Vonneguta "Pianola" została opublikowana w 1952 roku. Siedem lat potem ukazały się "Syreny Tytana", powieść z gatunku science fiction. W 1961 roku opublikował "Matkę Noc" opowieść o amerykańskim pisarzu oskarżonym o przestępstwa wojenne w hitlerowskich Niemczech i oczekującym procesu sądowego w Izraelu. W 1963 roku wyszła "Kocia kołyska", która choć na początku wzbudziła nikłe zainteresowanie i została sprzedana zaledwie w 500 egzemplarzach, dziś jest lekturą szkolną w amerykańskich szkołach średnich.
Po ukończeniu "Rzeźni numer pięć", pisarz wpadł w depresję i zarzekał się, że nigdy nie napisze kolejnej powieści. Próbował sił w twórczości dramatycznej. Rozczarował się jednak, kiedy jego pierwsza sztuka, wystawiona na Off Brodwayu w 1970 roku, została chłodno przyjęta.
Do twórczości beletrystycznej Vonnegut powrócił w 1973 roku, publikując "Śniadanie mistrzów". W 1997 roku ukazało się "Trzęsienie czasu", powieść na poły biograficzna, w której opowiada o spowodowanym katastrofą w czasoprzestrzeni dziesięcioletnim deja vu. W prologu autor napisał "To moja ostatnia powieść. Więcej pisać nie będę". Słowa dotrzymał - powieści już nie napisał. Ostatnią jego książką był zbiór miniesejów i aforyzmów "Człowiek bez ojczyzny", w której krytycznie ustosunkował się do Ameryki George"a Busha.
Vonnegut pisał ze swoistym poczuciem humoru, lapidarnym, dosadnym językiem. Niczym aforyzmy powtarzane są wyrażenia z jego powieści, na przykład: "Mężczyźni to chamy, a kobiety - psychopatki" czy "Życie to gar gówna".
