Lista dziesięciu najbardziej fascynujących - cudownych dzieci stanowi zbiór życiorysów zdumiewających i zachwycających zarazem. Historii znanych jest wiele dzieci obdarzonych nadzwyczajnym talentem, ale tylko kilkoro z nich uznano za cudowne. Popularna strona internetowa List Universe opublikowała nazwiska 10 znanych historii cudownych dzieci. Jest wśród nich Fryderyk Chopin. Zapoznanie się z pozostałymi dziewięcioma nazwiskami rzuca światło na małego Fryderyka – dlatego mój pierwotny zamiar przedstawienia samych nazwisk z krótkim komentarzem przerodził się w serię prezentującą bliżej każdą sylwetkę.
Autorom ListUniverse przyświeca nadrzędny cel propagowania nauki i wiedzy. Strona odwiedzana jest miesięcznie przez ok. 1,5 miliona internautów, w większości młodych ludzi, a na jej rankingi powołują się tak renomowane media, jak m.in. BBC Radio, BBC Television, World News International, czy New York Times.
Miejsce 6
Janos (John) von Neumann (1903-1957) Matematyka
Węgierski matematyk, fizyk, chemik i informatyk, w 1937 r. przyjął obywatelstwo amerykańskie. Urodził się w Budapeszcie, tu spędził dzieciństwo i młodość. Należy do pionierów informatyki. Twórca teorii gier i teorii automatów komórkowych, zajmował się logiką matematyczną, teorią mnogości, teorią liczb, stworzył podstawy matematyczne mechaniki kwantowej, przyczynił się do rozwoju numerycznych prognoz pogody.
Ojciec Janosa był prawnikiem, pracował dla miejscowego banku. Dziecko bardzo wcześnie zaczęło wykazywać wybitny talent matematyczny. W wieku 6 lat dzielił w pamięci liczby ośmiocyfrowe. W wieku 8 lat znał już rachunek różniczkowy i całkowy. Miał tez fenomenalną pamięć fotograficzną. Często bawił się tym. Potrafił np. w kilka minut zapamiętać całą stronę z książki telefonicznej – cytując bezbłędnie nazwiska, numery telefonów i adresy abonentów - ku bezgranicznemu zdumieniu i uciesze dorosłych.
Chłopiec otrzymał bardzo staranne wykształcenie w jednym z najlepszych miejscowych gimnazjów. Wysoki poziom nauczania w szkole oraz wybitni pedagodzy przyczynili się do szybkiego wszechstronnego rozwoju młodego talentu. Janos został powierzony opiece wybitnych matematyków węgierskich, uczony indywidualnym systemem odpowiednim do jego niezwykłych możliwości. W wieku 14 lat ukończył gimnazjum i rozpoczął studia. Rodzice próbowali skierować zainteresowania syna na inne tory, obawiając się, że matematyka nie wystarczy jako źródło utrzymania. Dzięki ich namowom rozpoczął studia na wydziale chemii nie rezygnując z matematyki. Studiował jednocześnie na kilku sławnych europejskich uniwersytetach (ETH Zürich, Budapeszt, Göttingen, Hamburg, Berlin). W wieku 17 lat opublikował pierwszą poważną pracę naukową w dziedzinie matematyki.
Doktorat z matematyki otrzymał w wieku 23 lat. W latach 1926 -1930 był najmłodszym docentem na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Jesienią 1929 r. został zaproszony do Princeton University, dokąd wyjechał na stałe w 1930 r. Zaledwie po trzech latach, w 1933 r. objął stanowisko profesora matematyki na nowo założonym, elitarnym Institute for Advanced Study, gdzie wykładał m.in. Albert Einstein.
Warto wspomnieć o nadzwyczajnych dokonaniach dorosłego Neumanna, bo z owocami jego pracy mamy dziś do czynienia na co dzień. Dotyczą one tak wielu dziedzin i obszarów życia, że nie sposób wymienić wszystkie. Część pracy naukowej Neumanna służyła celom wojskowym. Współpracował z rządem amerykańskim: należał do wąskiego grona naukowców, którzy zbudowali bombę atomową. Brał też udział w projektach rakiet balistycznych oraz w badaniach nad budową bomby wodorowej. Jego osobiste zainteresowania i ambicje związane jednak były z inną strefą wiedzy: chciał zbudować sztuczną inteligencję. W swoich poszukiwaniach kierował się ówczesną wiedzą na temat budowy i działania ludzkiego mózgu – poświęcał wiele czasu na studia w tym kierunku, jeździł na kongresy neurofizjologów. Wzorem automatu neuronowego wprowadził do komputerów system dwójkowy (pierwotnie liczyły w systemie dziesiętnym), a jednostkę informacji nazwał bitem. Opracował też pojęcie pamięci RAM (Random Access Memory), gdzie każda komórka ma numer pozwalający maszynie wywołać i wykorzystać zawartość lub zmienić ją na inną. W ten sposób stworzył podstawowe zasady działania i skonstruował pierwszy komputer – prototyp naszych dzisiejszych popularnych PC.
Miejsce 5
Maria Gaetana Agnesi ( 1718 – 1799) Włochy, Mediolan
Matematyk, filozof, orator, lingwista, teolog, autorka kilku ważnych książek z dziedziny matematyki i filozofii, m.in. uporządkowała i po raz pierwszy opublikowała podstawy rachunku różniczkowego i całkowego.
Była najstarszą córką bogatego kupca z Mediolanu, Pietra Agnesi. Fortuna ojca pochodziła z handlu jedwabiem i była na tyle wielka, że pragnął dołączyć do możnych rodów Lombardii. Awans rodziny w hierarchii społecznej był jednym z najważniejszych celów jego życia, a epoka Renesansu - moda na sztukę i na wiedzę sprawiły, że zadbał o najlepszą edukację dla swoich dzieci. Sam był człowiekiem uczonym, niektóre źródła podają, że wykładał matematykę na Uniwersytecie w Bolonii. Pewne jest, że otaczał się uczonymi, artystami, filozofami. Spotykali się w jego pałacu na mądrych dysputach, należeli do przyjaciół rodziny. Im też powierzył edukację swoich dzieci. Trzykrotnie żonaty, miał ich aż 21, Maria była najstarsza. Otrzymała lekcje u najlepszych nauczycieli. Jako 5-letnie dziecko uczyła się pięciu języków: greckiego, łaciny, hebrajskiego, hiszpańskiego i francuskiego. Otrzymywała także regularnie lekcje filozofii i nauk ścisłych. Należy pamiętać, że nawet w postępowej epoce Renesansu odmawiano kobietom prawa do wiedzy, choćby nauki pisania i czytania, uważając, że prowadziłoby to do ich zepsucia i grzechu. Niezwykły talent Marii został zauważony bardzo wcześnie. Jej zdumiewająca inteligencja i wszechstronna wiedza, a nade wszystko dojrzałość i jasność poglądów sprawiły, że stała się respektowanym partnerem w naukowych dysputach w najbardziej elitarnych kręgach skupiających nie tylko włoskich uczonych, ale najświatlejsze umysły Europy. Miała zaledwie 9 lat, gdy wygłosiła po łacinie ponad godzinny wykład na temat prawa kobiet do edukacji. Miała nie tylko zadziwiającą wiedzę, ale i talent oratorski – wygłaszała naukowe i filozoficzne mowy w siedmiu językach. Jako 13-letnia dziewczynka była już sławna we wszystkich europejskich środowiskach akademickich - nie jako cudowne dziecko, ale jako autorytet naukowy. Zadziwiającym jest fakt, że z natury była dzieckiem nieśmiałym, a brała udział w życiu naukowym pod naciskiem ojca – nieczułego na jej prośby i pragnienie wstąpienia do klasztoru. Była zafascynowana pracami Newtona, matematyką, geometrią (Luk Agnesi), teologią. Była niezwykle wrażliwa na krzywdę i cierpienie, szeroko interesowała się sprawami socjalnymi, problemem ubóstwa, Gdy miała 20 lat postanowiła wycofać się z życia publicznego, a swoje słynne mowy opublikowała w książce pt. Zagadnienia filozofii. Tłumaczona na wiele języków i publikowana jeszcze w naszych czasach praca jest niezwykle wysoko ceniona jako oryginalny podręcznik historii filozofii.
Ciąg dalszy w następnym numerze
Barbara Bilszta
