„Człowiek nigdy nie powinien stracić umiejętności stawiania pytań,
gdyż uczenie się i czerpanie korzyści z nauki to tajemnica spełnionego życia.
Nauka, która nie daje pożytku, jest mordęgą;
uciecha, z którą nie wiąże się żadna nauka, ogłupia.”
[R.D. Precht]
Rzeczywistość, która nas otacza i której jesteśmy częścią, nie wymaga od nas stawiania pytań o pierwszeństwo esencji nad egzystencją. Nie jest też dla nas żadnym problemem różnica między tym, co transcendentne i transcendentalne, nie mówiąc już o tym, że kompletnie obce nam jest rozróżnienie między sądami analitycznymi a priori i syntetycznymi a posteriori, tym co subiektywne i obiektywne.
Zupełnie nie obchodzi nas także, czy mamy niebo gwiaździste nad sobą i spokój moralny w sobie. Imperatywy kategoryczne ani żadne inne nas już po prostu nie dotyczą, bo świat filozofii z rozważaniami o ideach, sądach, metodach i granicach poznania, sensie istnienia, kategoriach początku, dobra i zła, tego co pierwsze i niezmienne – zamknął się w wieży z kości słoniowej uniwersyteckiej nauki i paru innych elitarnych środowisk ludzi, którzy kochają stawiać pytania i cieszyć się umiejętnością „dziwienia”.
Richard David Precht kapitalnie przełamuje tę niefortunną kulturowo sytuację i stawia w tytule swej książki jedno z najtrudniejszych pytań filozofii człowieka:
„Kim jestem, a jeśli już, to na ile? – Podróż filozoficzna”.
Bo w istocie, biorąc nawet pod uwagę wszelkie osiągnięcia współczesnej nauki, pozostaje ono ciągle otwarte dla filozoficznej spekulacji. Nauki przyrodnicze, a neurobiologia w szczególności bardzo pomogły nam w zrozumieniu procesów poznawczych, pracy mózgu i zachowań ludzkich i między ludzkich, co niestety w żaden sposób nie znaczy, że zlokalizowanie w mózgu rejonów odpowiedzialnych za myślenie koncepcyjne, działania agresywne, zapamiętywanie, popędy erotyczne, empatię czy procesy świadome i podświadome pozwalają nam obiektywnie dotrzeć do swojej istoty i istoty całego stworzenia.
Pozostają ciągle otwarte kwestie „całościowego” ogarnięcia kondycji człowieka w takich kwestiach jak metody poznawania i ich językowy aspekt, etyczny wymiar ludzkiej jednostki stworzonej do dokonywania wyborów, ontologiczne zakotwiczenie człowieka we wszechświecie i wiele innych.
Precht zabiera nas ze sobą w filozoficzną podróż pełną fascynujących pytań i inspirujących odpowiedzi:
Czym jest prawda?
Skąd pochodzimy?
Jak funkcjonuje mój mózg?
Kim jest „Ja”?
Czym są uczucia?
Czym jest we mnie nieświadomość?
Czym jest język?
Czy potrzebni są nam inni ludzie?
Czy mogę chcieć, czego zapragnę?
Czy opłaca się być dobrym?
Czy moralność jest wrodzona?
Czy przyroda ma sens?
Czym jest wolność?
Czy szczęścia można się nauczyć?
Czy życie ma sens?
Richard David Precht, filozof, publicysta i pisarz, urodził się w 1962 roku w Solingen. W 1994 roku ukończył studia na Uniwersytecie Kolońskim. Współpracował z najważniejszymi niemieckimi czasopismami i wydawnictwami, był także związany z „Chicago Tribune". W roku 2000 uzyskał Publizistikpreis für Biomedizin. Jest autorem dwóch powieści i trzech książek popularnonaukowych.
Zbyszek Kruczalak
Księgarnia D&Z www.domksiazki.com