Bestsellery, jak sama nazwa wskazuje, to najlepiej sprzedające się tytuły, co rzecz jasna bezpośrednio przekłada się na ich popularność.
Ilość sprzedanych egzemplarzy, liczba czytelników, recenzje, programy radiowe, telewizyjne i internetowe, reklama w jej wszystkich pośrednich i bezpośrednich wymiarach i aspektach, ekranizacje kinowe i telewizyjne, wywiady z autorami, blogi i fora dyskusyjne – to tylko niektóre z ogromnej ilości metod i sposobów budowania sukcesu książki.
Skomplikowana maszyna promocyjna, na którą składają się przede wszystkim zabiegi i działania marketingowe wydawnictwa, recenzentów, autora i samych czytelników, głównie poprzez media wszelkiego rodzaju, potrafią w wielu wypadkach wykreować wręcz niewyobrażalny sukces jakieś tytułu.
Tak stało się w wypadku serii o Harrym Potterze, książek Dana Browna czy wampirycznej tetralogii Stephenie Meyer. Jeśli jednak zwrócimy uwagę na drobny fakt, iż na tysiące wydawanych rocznie pozycji, zaledwie parę wchodzi w ten krąg fantastycznej popularności, gdy ich sprzedaż nie ustaje przez wiele miesięcy a nawet lat, to warto postawić pytanie, co się dzieje z resztą produkcji wydawniczej, bo przecież listy bestsellerów składają się co najmniej z paru, a czasem nawet parunastu tytułów i często podlegają zmianom i modyfikacjom, nawet w cyklu tygodniowym.
Otóż „bestseller” nie jedno ma imię. Poza super hitami o światowym zasięgu, mamy tytuły bardzo, średnio i mało popularne. Wszystko to zależy nie tylko od tego, ile pieniędzy przeznaczono na promocje i ilu specjalistów w nią zaangażowano, ale też, a może przede wszystkim, od czegoś nieuchwytnego i trudnego do określenia, a przecież często nazywanego: talentem, szczęściem, zbiegiem okoliczności, zrządzeniem losu, przypadkiem, zapotrzebowaniem chwili, spełnieniem oczekiwań czytelniczych, dotknięciem losu, przeznaczeniem, spełnieniem albo po prostu strzałem w dziesiątkę.
Jak w tę „dziesiątkę trafić” nikt dokładnie nie wie, jakkolwiek są różne szkoły nauki tej umiejętności. Póki co, warto przypomnieć, że można też trafić prawie w dziesiątkę, co przekłada się często na znacznie lepsze literacko dzieła, aczkolwiek z innego kręgu czy pola, które nie skupiają w sobie już tyle uwagi co centrum.
W listach książek, które prezentujemy w tym i następnym wydaniu Monitora uwzględniamy tę różnorodność i wieloznaczność terminu „bestseller” i dlatego zestawienia te są pozornie niespójne, co rzecz jasna nie zmienia elementarnego faktu, iż wszystkie tytuły tu przedstawione są w jakimś sensie „popularne”. Jedno jest bowiem pewne, gdy mówimy o przebojach wydawniczych – one muszą być kupowane, czytane, omawiane, recenzowane, przerabiane czy krytykowane – muszą żyć – a do tego oczywiście nie wystarczy samo ich wydanie i „ustawienie” na półce księgarskiej.
Literatura Polska – Współczesna
- Heban - Ryszard Kapuściński
- Lekcja Angielskiego - Wilhelm Dichter
- Chamowo - Miron Białoszewski
- Lida - Aleksander Jurewicz
- Dolina Issy - Czesław Miłosz
- Rozmowy z Katem - Kazimierz Moczarski
- Opowieści galicyjskie - Andrzej Stasiuk
- Bieguni - Olga Tokarczuk
- Europejka - Manuela Gretkowska
- Gulasz z Turula - Krzysztof Varga
- Wołoka - Mariusz Wilk
- Się - Edward Stachura
- Kamień na kamieniu - Wiesław Myśliwski
- Tutaj - Wisława Szymborska
- Studium Przedmiotu - Zbigniew Herbert
Literatura Powszechna - Współczesna
- Mistrz i Małgorzata - Michaił Bułhakow
- Z szynką raz - Charles Bukowski
- Kobieta z wydm - Abe Kobo
- Gra w klasy - Julio Cortazar
- Sto lat samotności - Gabriel Garcia Marquez
- Hańba - J.M. Cotzee
- Pod skorą - Doris Lessing
- Samotność liczb pierwszych - Paolo Giordano
- Droga - Cormac McCarthy
- Imię Róży - Umberto Eco
- Śnieg - Orhan Pamuk
- Chłopiec z latawcem - Kmaled Hosseini
- Dziedzictwo - Philip Roth
- Niziny - Herta Muller
- Kafka nad morzem - Haruki Murakami
Wszystkie listy książek, zestawienia i kategoryzacja zostały opracowane przez Elżbietę Lewicką.
Zbyszek Kruczalak
Księgarnia D&Z, www.domksiazki.com