Kultura jako proces twórczy ulega stałym przemianom, zawsze jednak jej rolą jest służba wartościom, budowanie wzorów, kształtowanie i utrwalanie norm społecznych, obyczajowych, moralnych i kanonów estetycznych.
Sprawdzianem społecznej funkcji kultury jest przekładanie się jej treści i przesłań na stan świadomości społecznej, mentalności potocznej; na ład działań zbiorowych
(Przesłanie Kongresu Kultury Polskiej 2000)
Ludzie myślą, że żeby śpiewać trzeba mieć głos.
A ja mówię: żeby mieć głos trzeba śpiewać!
Ojciec Święty Jan Paweł II
To niezwykle mądra i ważna myśl, jedno z najważniejszych osiągnięć Kongresu Kultury Polskiej, o którym pisałam w tej rubryce już kilkakrotnie. Stanowi punkt wyjścia do analizy i oceny niepokojącego stanu naszej rzeczywistości oraz poszukiwania rozwiązań najbardziej palących problemów. Może uda się znaleźć sposób na nasze narodowe przypadłości, które skutecznie utrudniają nam codzienne funkcjonowanie, kontakty socjalne, możliwość porozumienia, dialogu, rozwoju i awansu w skali mikro i makro.
Niektórzy biją na alarm. Rosną nam kolejne pokolenia Polaków oderwanych od korzeni, tradycji, wysokich wartości leżących u podstaw naszej narodowej tożsamości. Coraz głośniej mówi się w Polsce o potrzebie odbudowania kultury, a jeszcze bardziej o potrzebie odbudowania funkcji kultury. Wiąże się to nierozerwalnie z przywróceniem kulturze statusu jednej z podstawowych potrzeb społecznych. W ostatnich latach powstało wiele organizacji, stowarzyszeń, fundacji,
Jedną z najaktywniejszych organizacji podejmujących I wspierających konkretne działania w tym kierunku jest Fundacja na rzecz rozwoju muzykalności Polaków o nazwie “Muzyka jest dla wszystkich”. Odbudowywanie wymaga mądrego działania, wytrwałości, długofalowych planów, ogromnych nakładów finansowych na edukację całego społeczeństwa, nie tylko dzieci I młodzieży. Musi to być działanie wielokierunkowe, z użyciem wszelkich dostępnych form i środków, prowadzone w szkole, w życiu publicznym i w rodzinie. Od programów szkolnych, przez koncerty, festiwale i festyny po wszelkie dostępne media. Problem w tym, że trudno o takie działania, ponieważ brak jest wykwalifikowanych kadr (!). Trudno w to uwierzyć – wydziały pedagogiczne w polskich uczelniach artystycznych co roku opuszczają tysiące młodych, zdolnych ludzi z dyplomami magistrów sztuki. Z pewnością konieczne jest stałe kształcenie kadr nauczycieli, wychowawców, artystów – tak, ja dzieje się to w wielu krajach Europy I na świecie. Zachęcić nauczycieli do nauczania – brzmi to dziwnie, ale fakty świadczą o tym, ze jest to w Polsce problem. Jak podają statystyki, ponad 50% nauczycieli uczących w polskich szkołach przedmiotów artystycznych, nie posiada żadnego artystycznego przygotowania. Wygląda więc na to, że trzeba zacząć u podstaw. “O wiele ważniejsze jest to, kto uczy śpiewu w naszej szkole, od tego, kto jest dyrektorem opery w stolicy. Niedobry dyrektor nie utrzyma się długo na stanowisku, natomiast niedobry nauczyciel przez trzydzieści lat wykorzeni miłość do muzyki z trzydziestu roczników uczniów” – to przesłanie sformułował węgierski kompozytor i wspaniały pedagog, Zoltan Kodaly. Nic dodać, nic ująć.
Tym większa chwała tym, którzy biorą się do dzieła nie zrażeni trudnościami. Aby liczyć na sukces muszą wykazać jeszcze jeden talent: kreatywność. Okazuje się, że pomysłów nie brakuje. Na stronie internetowej wspomnianej wcześniej fundacji można znaleźć wiele wspaniałych projektów - od wydawnictw książkowych, poprzez konkursy, koncerty, spotkania, kampanie promocyjne itp
Jednym z takich niezwykle wartościowych przedsięwzięć jest np. Akcja Labirynt - która odbyła się ramach programu edukacyjnego “Chopin Open” w dniach 10 maja - 2 czerwca 2010 w nowej siedzibie Orkiestry Sinfonia Varsovia. Podobnie jak poprzedzające ją warsztaty dla nauczycieli (29 marca w Teatrze Wielkim), impreza zorganizowana była przy współpracy ze stołecznym Biurem Edukacji i dzięki środkom finansowym m.st. Warszawy. Finansowego i rzeczowego wsparcia udzielili także: Orkiestra Sinfonia Varsovia, Fundacja Banku Gospodarki Żywnościowej, Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Fundacja „Muzyka jest dla wszystkich”, wiele lokalnych firm i oczywiście media. Codziennie w warsztatach brało udział 100-140 uczniów warszawskich szkół podstawowych, a w sumie w całym projekcie uczestniczyło około 2500 dzieci w wieku 6-12.
To co wyróżnia Akcję Labirynt na tle muzycznej oferty dla szkół, to oparcie warsztatów na zabawie, aktywności dzieci i szukaniu pomostów między współczesnym, znanym z mediów światem dźwiękowym, a tzw muzyką „poważną”, śmiałe używanie nowych technologii i wprowadzenie w sztukę współczesną. Zarówno dzieci, jak I pedagodzy byli zachwyceni – zapotrzebowanie na tego rodzaju działalność jest ogromne.
Inny ciekawy pomysł, to Rodzinne Majówki Chopinowskie – odbywane w maju rodzinne festyny muzyczne w siedzibie Orkiestry Sinfonia Varsovia. Scenariusz każdej sobotniej Majówki był zróżnicowany, ale dominantą były zawsze krótkie, 20-minutowe koncerty muzyki F.Chopina, grane przez młodych pianistów przez 3 godziny w Auli.
Rok Chopinowski obfitował konkursy, warsztaty, wystawy, konferencje, wydawnictwa.
Trwa akcja zaśpiewaj mi mamo!. W ilu domoach jeszcze się śpiewa, w ilu słucha się muzyki, albo chodzi razem na koncerty?
W czerwcu 20101 po raz pierwszy odbył się w Polsce Festiwal „La Folle Journée” (Szalone Dni Muzyki). Siedzibą festiwalu byl Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie. Była to pierwsza edycja słynnego w Europie Zachodniej projektu poświęconego muzyce klasycznej, który od kilkunastu już lat gromadzi wielotysięczną młodą publiczność na setkach koncertów i jest postrzegany jako sukces w wychowywaniu nowych odbiorców muzyki klasycznej. Organizatorami Festiwalu są: Orkiestra Sinfonia Varsovia, Fundacja "Ogrody Muzyczne", Miasto Stołeczne Warszawa, przy współpracy Teatru Wielkiego, Teatru Narodowego i C.R.E.A.
Zachęcam Państwa do odwiedzenia strony www.Muzyka jest.pl
Barbara Bilszta
