Kształtowanie świadomości językowej Polaków i propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny, to cele nowej kampanii społeczno-edukacyjnej: „Ojczysty – dodaj do ulubionych”, którą zainaugurowano w przeddzień Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego. Ma ona przypominać o roli języka polskiego w naszym życiu, ma podnieść świadomość językową i ugruntować poczucie, że każdy z nas jest odpowiedzialny za kształt polszczyzny.
W ramach kampanii przygotowano spoty radiowe oraz telewizyjne, plakaty, a także stronę internetową. Jej organizatorami są Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury i Rada Języka Polskiego. Honorowym patronem podjętych na szeroką skalę działań jest Prezydent RP Bronisław Komorowski.
"Polszczyzna jest jednym z 25 największych języków na świecie – posługuje się nią ponad 40 milionów ludzi w Polsce i poza jej granicami. To między innymi za sprawą wspólnego języka ludzie, którzy żyją w różnych częściach świata, należą do różnych środowisk czy pokoleń – czują, że należą do jednej wspólnoty. Język, choć wewnętrznie bardzo zróżnicowany, gromadzi wspólne doświadczenia i systemy wartości Polaków – jest symbolicznym przewodnikiem po polskiej kulturze. Język jest czymś w rodzaju okularów, przez które patrzymy na świat – wpływa na nasz sposób postrzegania rzeczywistości, porządkuje ją, nazywa i ocenia jej elementy. Jest częścią każdego z nas – mówimy nim niemal od urodzenia, w nim myślimy, śnimy, kłócimy się i wyrażamy miłość." – czytamy na stronie www.jezykojczysty.pl
Prezydent Komorowski ustanowił w tym roku nagrodę "Za zasługi dla Polszczyzny”. Pierwszym laureatem tego zaszczytnego wyróżnienia został polski językoznawca, prof. Walery Pisarek. Profesor Pisarek wyróżniony został za troskę – jak napisano w uzasadnieniu Kapituły – „o znaczenie polszczyzny w życiu narodu, w życiu publicznym”. Nagrodę wręczono uczonemu podczas uroczystej gali z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego, która odbyła się 21 lutego w warszawskim Teatrze Polskim.
Oprócz szeroko zakrojonej kampanii medialnej zaplanowano współorganizowanie wielu rozmaitych imprez, m. in. Ogólnopolskiego Dyktanda w Katowicach. Zakończenie i podsumowanie związanych z kampanią działań nastąpi podczas drugiej edycji Rymoliryktanda czyli dyktanda-happeningu, organizowanego przez Narodowe Centrum Kultury. Dyktandu będą towarzyszyły debaty o języku, konkursy i koncerty.
– Najważniejsze dla mnie w tej kampanii jest przypomnienie Polakom, jak ważne jest, aby szanować język, którym się posługujemy. Ważna jest dbałość o treść wypowiedzi oraz jej formę. Należy unikać wulgaryzmów i pamiętać o tym, że od zasobu słów i umiejętności posługiwania się językiem, zależy nasza zdolność opisywania świata, oraz budowania wewnętrznej wrażliwości, która nas wzbogaca. Myślimy określonym językiem – powiedział minister kultury, Bogdan Zdrojewski.
Twórca plakatu reklamującego kampanię – Andrzej Pągowski – w projekcie graficznym odwołał się do obecnej w języku polskim tendencji do eliminowania pewnych głosek i liter specyficznych dla naszego języka. W sms-ach, mailach, ale także na paragonach sklepowych często można zauważyć „upraszczanie” wyrazów poprzez pisanie bez używania polskich znaków (ą, ę, ć, ń) – Te litery są wyjątkowe, piękne, charakterystyczne dla naszego języka. Chrońmy je! – apelował.
Język – dziedzictwo kulturowe każdego narodu
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego został ustanowiony przez UNESCO w 1999 roku. Święto to ma pomóc w ochronie różnorodności językowej, jako dziedzictwa kulturowego. Na datę obchodów wybrano 21 lutego, upamiętniający wydarzenia 1952 roku, do których doszło w miejscowości Dhaka (obecnej stolicy Bangladeszu). Podczas odbywającej się w Dhace demonstracji zamordowano pięciu studentów, domagających się uznania języka bengalskiego (ojczystego) za jeden z dwóch urzędowych języków ówczesnego państwa Pakistan.
“Polacy nie gęsi…”
Przez całe wieki przodkowie nasi dawali świadectwo bezprzykładnego przywiązania do naszego języka. Ilu Polaków zapłaciło najwyższą cenę za prawo posługiwania się ojczystym językiem, nikt nie jest dzisiaj w stanie policzyć. Jak wykazują badania przeprowadzone pod koniec XX wieku, Polszczyzna jest symbolem tożsamości narodowej: 92 proc. Polaków uważa, że tym, co spaja naród, jest właśnie język.
Jednocześnie słyszymy coraz głośniej wyrażane obawy, że język polski ginie, karłowacieje, wypacza się, zachwaszcza poza granicę bezpieczeństwa, tracimy nad nim kontrolę, coraz słabiej rozumiemy go i coraz gorzej używamy w codziennej komunikacji. Maciej Malinowski, ekspert języka polskiego, mistrz ortografii polskiej uważa, że większość Polaków nie wie, co oznacza powiedzenie Mikołaja Reja "A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają". Czy ma rację?
Rozpoczęła się właśnie ogólnonarodowa debata na temat języka współczesnych Polaków. W najbliższych tygodniach przyjrzymy się najciekawszym wypowiedziom fachowców, jedno jest pewne: język polski pozostaje naszym wspólnym skarbem narodowym. Dbajmy o niego, chrońmy przed wynaturzeniami, rozwijajmy go, uczmy się nim posługiwać coraz piękniej!
Ojczysty – dodaj do ulubionych, to takie łatwe!
Barbara Bilszta
