Niewiele jest rzeczy równie istotnych dla przyszłości, jak jakość edukacji naszych dzieci. To ważny czynnik motywujący do działania większość liderów systemów edukacji na całym świecie.
Ożywione dyskusje na ten temat toczą się ostatnio nie tylko w salach obrad władz stanowych i lokalnych oraz we wszystkich mediach – nie omijają też większości naszych domów, spotkań rodzinnych, sąsiedzkich. Dowodem kryzysu systemu edukacji są strajki, jakich byliśmy świadkami na ulicach Chicago. Poziom emocji jest usprawiedliwiony, chodzi przecież o przyszłość naszych dzieci. Wydaje nam się, ze winni są nieudolni decydenci, urzędnicy, nauczyciele. Nawet na łamach prasy, na antenie radia i telewizji przeważają głosy krytyczne, brak jest jednak prób analizy, zrozumienia, rzetelnej oceny. W tym samym czasie dowiadujemy się o problemach szkół w Polsce i o tym, że rośnie liczba analfabetów z maturą!
Dzięki dostępowi do szerokiej internetowej bazy danych łatwo się przekonać, że problem nie dotyczy tylko naszego podwórka – stanowi wyzwanie naszych czasów.
Przyczyny są liczne i w zasadzie łatwe do określenia: globalizacja, powszechny dostęp do ogromnej bazy informacji, szybkie i praktycznie nieograniczone kontakty pomiędzy ludźmi, przyspieszony rozwój nauki i wiedzy – wszystko to wymaga stałych weryfikacji, uaktualnień, tłumaczeń, analizy, opracowań. Trzeba podjąć ogromny wysiłek stałego kształcenia nauczycieli, poszerzania oferty edukacyjnej odpowiednio do wymogów postępu, rozwijania nowych metod z zastosowaniem najnowszych technologii. Przestawienie dynamiki edukacji tak, aby odpowiadała dynamice XXI wieku wymaga reform we wszystkich systemach i na wszystkich poziomach nauczania. Gubimy się w tym wszyscy! Może przyjdzie nam stwierdzić z pokorą, że uczyć się trzeba przez całe życie – niezależnie od wykonywanego zawodu? A przy tym paradoksalnie okazuje się coraz większym problemem nauka pisania i czytania, a zwłaszcza rozumienia czytanego tekstu!
Na fali ogólnospołecznej debaty nad kryzysem edukacji (także w Polsce) doszukałam się (dzięki cudownym, nieprzebranym zasobom internetowym) raportu na temat reform edukacji podejmowanych na przestrzeni ostatnich 30 lat w różnych krajach świata.
Wydawałoby się niemożliwe, a jednak udało się zebrać i opracować gigantyczny materiał badawczy i w wyniku ciekawych i inteligentnych analiz stworzyć obraz, który zawiera cenne informacje i wnioski. Dokument pt. Jak najlepiej doskonalone systemy szkolne na świecie stają się jeszcze lepsze (How the world’s most improved school systems keep getting better) opracował instytut McKinsey & Company w Londynie, a jego autorami są Mona Mourshed, Chinezi Chijioke, Michael Barber. Polskie tłumaczenie ukazało się kilka miesięcy temu, jako wydawnictwo Fundacji Centrum Edukacji Obywatelskiej (Warszawa 2012).
„Skupiliśmy się na analizie doświadczeń 20 systemów szkolnych z całego świata, które zanotowały znaczące, trwałe i powszechne osiągnięcia mierzone krajowymi lub międzynarodowymi testami. W dodatku do raportu opisujemy szczegółowo kryteria, którymi kierowaliśmy się przy wyborze systemów szkolnych, oraz strukturę naszej bazy danych, którą stworzyliśmy, aby opisać doświadczenia związane z podjęciem 575 interwencji systemowych w naszej grupie badawczej. Chcieliśmy dokładnie zrozumieć, które interwencje przeprowadzano w każdym z opisywanych przez nas systemów i kiedy to się działo, oraz w jaki sposób interwencje te wpływały na siebie. W grupie badawczej znalazły się systemy, które podjęły drogę doskonalenia, będąc na różnych etapach: od słabego do przeciętnego, od przeciętnego do dobrego, od dobrego do bardzo dobrego i od bardzo dobrego do wspaniałego. Z kolei etapy te umiejscowiliśmy na uniwersalnej skali, stworzonej poprzez znormalizowanie skali zastosowanych w kilku różnych międzynarodowych badaniach osiągnięć uczniów, opisywanych w literaturze fachowej.” – tłumaczą autorzy.
Wyniki analiz to nie tylko czysta teoria, oderwane od życia, abstrakcyjne ćwiczenia statystyczne. Oprócz danych ilościowych i danych pochodzących z międzynarodowych badań, wykorzystano także wywiady z ponad 200 liderami i pracownikami systemów, a także wnioski z wizyt w 20 opisywanych miejscach, gdzie oglądano systemy w działaniu. Autorzy spotykali się z ciężko pracującymi i utalentowanymi liderami i pedagogami na całym świecie. Podkreślają, że wszyscy oni hojnie ofiarowali im swój czas i umożliwili przyjrzenie się bez przeszkód i upiększeń temu, co poprawiło jakość ich pracy.
„Rozmawialiśmy z twórcami reform w wielu krajach. To osoby, którym naprawdę zależy na poprawie wyników nauczania. Ale rozmawiając z nimi, odkryliśmy coś jeszcze – ludzie ci pragną poszerzyć swoją wiedzę i dowiedzieć się, jak jeszcze efektywniej modernizować oświatę. Mamy nadzieję, że raport ten choć trochę im w tym pomoże”- czytamy w komentarzu autorów publikacji.
Fakt, że wśród wybranych do analizy systemów oświaty jest także polski oraz trzy z terytorium USA: Aspire Public Schools, Long Beach w Californi i Boston, pomoże nam odnieść całość do naszych doświadczeń. Niestety, nie ma naszego stanu – pewnie nie odnosiliśmy znaczących sukcesów w porównaniu z resztą świata. Pozostaje nam zastanowić się, poznać doświadczenia innych i pomoc liderom wdrożyć je w życiu.
Tekst raportu w wielu językach można łatwo znaleźć w internecie. Zachęcam wszystkich do lektury. Najciekawsze wyniki, obserwacje i wnioski przytoczę za tydzień. Jeśli macie Państwo własne uwagi, chętnie je zamieszczę – proszę o e-mail: paderewskiorchestra@msn.com
Przypominam miłośnikom „Pana Tadeusza” oraz fanom muzyki Wojciecha Kilara, ze koncert Paderewski Symphony Orchestra – połączony z czytaniem fragmentów poematu Adama Mickiewicza – zapowiadany na 7 października, odbędzie się w sobotę, 1 grudnia, o godz. 7:30, w Copernicus Center. INFORMACJE: pasochicago.org oraz w biurze orkiestry, tel. 773 467 9000.
Przepraszamy za zmianę, która wynika z przyczyn niezależnych od organizatora.
Barbara Bilszta
'