Żyjemy w czasach błyskawicznych przemian: politycznych, społecznych, ekonomicznych, technologicznych, kulturowych, etycznych. Chcemy, czy nie - mają one wpływ na codzienne życie każdego z nas. Ważne jest, aby w napływie informacji z bliska i z daleka, wyławiać te najistotniejsze, próbować je ogarnąć, poznać, rozumieć, interpretować, konfrontować. Nasze media niewiele czasu poświęcają kulturze, tym bardziej niewiele się mówi i pisze o wydarzeniach kulturalnych w Polsce, a przecież tylko poprzez kulturę mamy szansę pozostać w prawdziwie bliskiej więzi w Ojczyzną – rozumieć przemiany obyczajowe i kulturowe zachodzące nad Wisłą.
Zachęcam więc – pozostawiając na boku politykę – do przyjrzenia się polskiej kulturze w perspektywie minionego roku. Czy ma to dla nas znaczenie? Uważam, że tak.
W sposób zauważalny rośnie zainteresowanie Polską i jej kulturą nie tylko u sąsiadów, ale i w krajach dalekich, egzotycznych – to stanowi sukces samo w sobie, trzeba dodać, sukces zapracowany ciężką, mądrą pracą i wielkim nakładem kosztów. To efekt awansu Polski na arenie międzynarodowej, szeroko zakrojonych działań prowadzonych podczas prezydentury Polski w Unii Europejskiej, skutecznej promocji Polski w Międzynarodowym Roku Chopinowskim, planowych i konsekwentnych działań Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Rok 2012 to przede wszystkim najwyższy w historii Polski, rekordowy budżet przeznaczony na kulturę. Łączne środki w dyspozycji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w tym roku wyniosły 3,5 mld zł. To aż o 656 mln więcej niż w roku 2011! Przy zachowaniu obecnej dynamiki wzrostu nakładów na kulturę, postulowany 1% budżet na kulturę zostanie osiągnięty już w 2015 r. To nie wszystko! Kultura ponadto stała się liderem w pozyskiwaniu środków europejskich uzyskując dodatkowo ponad 60 mln euro.
Resort kultury podpisał 2 umowy o koprodukcji filmowej z Francją i Indiami. Mają one na celu ożywienie współpracy w tej dziedzinie z oboma państwami. Zasięg umowy z Indiami jest szerszy, bo obejmuje również inne produkcje audiowizualne – zwłaszcza telewizyjne.
Projekty kulturalne za wschodnią granicą to przede wszystkim:
Otwarcie i poświęcenie Polskiego Cmentarza Wojennego (czwartego Cmentarza Katyńskiego) w Kijowie-Bykowni (21 IX).
Rozstrzygnięcie konkursu na pomnik upamiętniający ofiary katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem.
Odsłonięcie pomnika Juliusza Słowackiego w Kijowie (20 IX)
Wspólna realizacja projektów w sferze badań, staży i wyjazdów studyjnych, organizacji i udziału w seminariach, konferencjach, wystawach muzealniczych oraz publikacji wydawnictw na mocy porozumienia z 23 lutego o współpracy pomiędzy Rosyjskim Muzeum Państwowym Ermitaż w Petersburgu a Muzeum Zamek Królewski, Muzeum Łazienki Królewskie i Instytutem Adama Mickiewicza w Warszawie;
Zakończenie II etapu międzynarodowego projektu badawczego „Ostbalticum” realizowanego od 2008 r. przez MKiDN w celu odtworzenia zniszczonych i rozproszonych w wyniku II wojny światowej archeologicznych zbiorów muzealnych z terenu południowo-wschodniego wybrzeża Bałtyku.
Zorganizowanie w Brukseli debaty „Białoruś i Europa: kultura bez granic – okrągły stół z artystami białoruskimi”. Umożliwiła ona białoruskim twórcom zaprezentowanie własnych dokonań oraz przedstawienie obecnej sytuacji kultury Białorusi.
Żywo zainteresowane polską kulturą są kraje azjatyckie - Chiny i Korea. Ministerstwo Kultury podpisało 26 IV „Protokół o współpracy kulturalnej z Ministerstwem Kultury Chińskiej Republiki Ludowej”. Zawiera on deklaracje popierania współpracy między instytucjami kultury i stowarzyszeniami twórców, organizacji sezonów kulturalnych i tygodni filmowych oraz staże i wizyty studyjne dla specjalistów.
Na Korei koncentrował się w tym roku Projekt Azja prowadzony przez Instytut Adama Mickiewicza. Program obejmował 60 wydarzeń, m.in. polskie kino, jazz, teatr, taniec, muzykę poważną. Wzięło w nim udział ponad 100 artystów. Polskie projekty prezentowane w Seulu, Busan i na wyspie Jara zobaczyło blisko 70 tys. widzów.
Niezwykle ważnym dla ochrony polskiego dziedzictwa wydarzeniem „Umowa o grobach poległych lub zmarłych wskutek wojen” między rządami polskim i włoskim. Porozumienie dotyczy opieki nad wojennymi cmentarzami polskimi we Włoszech i włoskimi w Polsce.
Otwarcie wystawy prac Aliny Szapocznikow w Muzeum of Modern Art w Nowym Jorku „Sculpture Undone, 1955-1972” przy współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. To pierwsza tak znacząca współpraca MoMA z polskim muzeum.
Europejski Kongres Kultury we Wrocławiu z udziałem ponad 200 tysięcy osób z całej Europy (od 8 do 11 IX) – w ramach Polskiej Prezydencji w UE.
Polska Arts in Edinburgh 2012 - prezentacja polskiej kultury w Edynburgu objęła 4 festiwale – ponad 180 wydarzeń podczas 5 tygodni: koncerty, spektakle teatralne, film, wystawy.
Projekt Katarzyny Krakowiak otrzymał specjalne wyróżnienie na 13. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji.
Premiera opery "Król Roger" Karola Szymanowskiego w reżyserii Michała Znanieckiego w Bilbao
Kontrakt fonograficzny Piotra Beczały ze sławną niemiecką wytwórnią Deutsche Grammophon. Pierwsze CD ma się ukazać już w maju.
„Europejski Stadion Kultury” – prezentacja Polski i Ukrainy poprzez kulturę, w ramach Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej.
Polska edycja międzynarodowej wystawy „Europa Jagellonica 1386-1572. Sztuka i kultura w Europie Środkowej za panowania Jagiellonów” – zbiory zabytków malarstwa, rzeźby, grafiki i złotnictwa Europy Jagiellońskiej – od Litwy, Polski, Czech, Węgier, Niemiec po Chorwację.
W zagranicznej polityce kulturalnej, która stanowi relatywnie nową gałąź polskiej polityki międzynarodowej, pojawiły się elementy nowe, wieloletnie programy budowania i utrwalania pozytywnych relacji, otwarcie się na kulturę świata, na szeroką wymianę artystyczną. Trzeba się cieszyć i życzyć, aby powiodły się ambitne plany na obecny rok – o których już wkrótce.
Życzę Państwu wielu ciekawych przeżyć kulturalnych w 2013! Na dobry początek zapraszam na „Noc w Wenecji” (Sobota, 19 stycznia o 7 pm w Copernicus Center) – wielką Galę Karnawałową Paderewski Symphony Orchestra z udziałem ponad 100 wykonawców! Więcej informacji: tel. 773 467 9000, w internecie: pasochicago.org oraz bilety.com
Barbara Bilszta
'