W styczniu rozpoczęła się w Polsce wielka kampania społeczna „Dziadkowie i wnuki. Wspólna historia.” Promuje ona jak najaktywniejszy udział babć i dziadków w życiu rodziny, zachęca wszystkie pokolenia do wspólnego wychowywania dzieci (wnuków), wzajemnego życiowego wsparcia, utrzymywania stałych, żywych kontaktów. Jaki jest w dzisiejszej Polsce udział dziadków w życiu wnuków? Wyniki ankiety Centrum Badania Opinii Społecznej opublikowane w styczniu 2012 roku dostarczają odpowiedzi na to i inne ważne pytania.
Czy rzeczywiście dziadkowie są ważni?
Dziadkowie to znaczące postacie w życiu większości z nas. Co piąty dorosły Polak żyje w rodzinie wielopokoleniowej składającej się z rodziców, dzieci i dziadków, a dla co czwartego byłby to preferowany model rodziny. Prawie dwie piąte badanych wskazało na dziadków jako osoby, które miały duży wpływ na ich poglądy i postawy życiowe
Kontakty z dziadkami – im częściej, tym lepiej
By nakreślić pełniejszy obraz pokoleniowej więzi, poproszono ankietowanych o wskazanie, jak często w swoim dzieciństwie spotykali się z babcią i z dziadkiem. Biorąc pod uwagę, jak duże znaczenie mają dla Polaków relacje rodzinne, nie dziwi fakt, że ponad połowa badanych (51%) twierdzi, iż widywała swoich dziadków bardzo często, a co czwarty (24%) dość często. Co ósmy dorosły Polak (12%) przyznaje, że w dzieciństwie rzadko spotykał się ze swoimi dziadkami, a niewielka grupa w ogóle ich nie widywała (6%) lub nie znała (7%). Najczęściej z dziadkami spotykali się najmłodsi badani (poniżej 35. roku życia). Osoby mające 55 lat i więcej częściej niż pozostałe deklarują, że nie znali swoich dziadków.
Na poczucie więzi z dziadkami bardzo duży wpływ ma częstotliwość kontaktów z nimi
Zdecydowana większość badanych, którzy znali swoich dziadków (86%), określiła relacje z nimi jako bliskie (z czego 61% jako bardzo bliskie).
Niemal wszyscy ci, którzy często spotykali się ze swoimi dziadkami, określili te relacje jako bliskie. Natomiast wśród badanych bardzo rzadko widujących swoich dziadków ponad połowa (56%) stwierdziła, że nie byli sobie bliscy.
Co zawdzięczamy dziadkom?
Blisko trzy czwarte dorosłych Polaków (72%) ma poczucie, że coś ważnego zawdzięcza swojej babci lub dziadkowi.
Obecnie zdecydowanie więcej badanych niż w 2000 i w 2007 roku deklaruje, że odczuwa wobec nich wdzięczność. Zmniejszyła się natomiast liczba tych, którzy w ogóle nie znali swoich dziadków.
Potwierdza to wyrażaną już wcześniej opinię, że w Polsce wzrasta rola dziadków. Dzieje się tak najprawdopodobniej dlatego, że zwiększa się ich udział w wychowaniu wnuków.
Niemal powszechne jest przekonanie o długu wdzięczności wobec dziadków wśród
ludzi młodych, poniżej 35. roku życia (choć także wśród nieco starszych większość przyznaje, że zawdzięcza coś swojej babci lub dziadkowi).
Wśród badanych, którzy określili te relacje jako bardzo bliskie, aż 95 % ma poczucie, że coś ważnego zawdzięczają swoim dziadkom.
Wdzięczność badanych najczęściej wypływała z uznania roli, jaką dziadkowie odegrali w wychowaniu i opiece nad nimi (65%) oraz z otaczania ich miłością (64%). Ponad połowa zawdzięcza im znajomość dziejów rodziny (57%), wpojenie zasad moralnych (57%) i wiarę religijną (54%). 48 % badanych twierdzi, żę zawdzięczają swoim dziadkom takie cechy, jak obowiązkowość, pracowitość, samodyscyplina czy silna wola.
Około dwie piąte uznało, że dzięki dziadkom zdobyło praktyczne umiejętności (44%), znajomość niektórych wydarzeń historycznych (43%) i nauczyli się miłości do ojczyzny (38%). W co czwartym odpowiadającym na to pytanie badanym dziadkowie rozbudzili jakieś zainteresowania. Stosunkowo niewielu odziedziczyło mieszkanie (10%) lub otrzymało coś w spadku (6%).
Babcia czy przedszkole?
Kluczowe wydaje się zaangażowanie dziadków w opiekę nad wnukami. Ponad cztery piąte badanych, którzy doświadczyli takiej opieki (83%), określiło swoje relacje z dziadkami jako bardzo bliskie, a pozostałe 17% jako raczej bliskie.
Renesans rodziny
W porównaniu z wcześniejszymi badaniami(2001 i 2007) wzrosła rola dziadków jako opiekunów swoich wnuków. Natomiast nieco częściej niż obecnie badani wskazywali na rozbudzenie miłości do ojczyzny, znajomość wiedzy historycznej i wiarę religijną jako to, co zawdzięczają dziadkom.
Jak pokazują powyższe dane, dziadkowie odgrywają ważną rolę w życiu Polaków i nie chodzi „tylko” o opiekę. Wspominając swoje dzieciństwo większość badanych twierdzi, że mieli regularne, bliskie kontakty ze swoimi babciami i dziadkami. Szczególnie często o bliskości i wdzięczności mówią młodzi Polacy, którzy nie ukończyli jeszcze 35. roku życia.
Wyniki badań CBOS są szeroko komentowane przez socjologów i psychologów – warto poznać ich opinie, ale najciekawsze są wypowiedzi samych zainteresowanych: wnuczków i dziadków. Obrazują one, jak wiele w życiu każdego człowieka może zależeć od szczęśliwych relacji z dziadkami.
Aż 95% dorosłych ankietowanych czuje dług wdzięczności wobec dziadków, za coś, co otrzymali od nich na całe życie! Uświadamia to wszystkim dorosłym, że dla dobra dzieci dziadkowie muszą mieć kontakt z wnukami. Niełatwe i odpowiedzialne zadanie mają dziadkowie i trzeba, aby nie pozostawali w tyle za nowoczesnym życiem.
Jak sprostać temu zza oceanu? Róbmy wszystko, abyśmy przetrwali jako rodzina, pomimo dzielących nas odległości. Znam wiele osób, którym się to udaje. Powiem więcej! Nikt nie prześcignie w dowodach miłości chicagowskiej polonijnej babci czy dziadka. A ile czerpią od wnuków dziadkowie? To temat na kolejny artykuł. Jedno jest pewne: uśmiechają się częściej.
Barbara Bilszta
'
