Choć wiosna spóźniła się w tym roku także w Polsce, Warszawa zażółciła się milionami żonkili. Żonkil jest symbolem obchodów 70. rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim. Jego płatki tworzą sześcioramienną gwiazdę. Takie kwiaty w każdą rocznicę żydowskiego zrywu kładł pod pomnikiem Bohaterów Getta ostatni dowódca powstania – Marek Edelman.
Akcja społeczno-edukacyjna „Żonkile”, której celem jest przypomnienie warszawiakom oraz mieszkańcom innych polskich miast mało znanej karty w historii stolicy – Powstania w Getcie Warszawskim, które wybuchło 19 kwietnia, 1943 r. Kwiaty te symbolizują pamięć, szacunek i nadzieję. Kwitną w tym samym czasie, gdy obchodzona jest rocznica Powstania. Odwołując się do tego prostego, a zarazem wyrazistego symbolu, w dniach 19-21 kwietnia kilkuset wolontariuszy rozda na ulicach Warszawy i innych miejscowości papierowe żonkile-znaczki, przybliżając przechodniom historię Powstania w Getcie Warszawskim oraz zachęcając ich, aby przypięli kwiaty do ubrań na znak pamięci.
19 kwietnia, o godz. 10 we wszystkich kościołach Archidiecezji Warszawskiej zabrzmią dzwony. Na mszach św. odmówiona zostanie modlitwa: „Módlmy się za ofiary powstania w getcie warszawskim, którego siedemdziesiątą rocznicę właśnie obchodzimy, aby ich bohaterstwo i cierpienie nie poszły na marne, lecz przyniosły dobre owoce trwałego pojednania między ludźmi, narodami i religiami.
Główne uroczystości odbędą się 19 kwietnia, jednak już w przeddzień w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej zaplanowano koncert Filharmonii Izraelskiej pod dyrekcją Zubina Mehty, podczas którego zabrzmi m.in. Uwertura Egmont, Koncert skrzypcowy i III Symfonia – Eroica Ludwiga Van Beethovena, a także hymn bojowników getta "Zog nit keynmol". O północy pod Pomnikiem Bohaterów Getta odbędzie się "Azkara dla pamięci", koncert upamiętniający bojowników getta warszawskiego.
Od 17 kwietnia w Żydowskim Instytucie Historycznym będzie można zobaczyć ekspozycję `sztuka polska wobec Holokaustu". Tego samego dnia w klubie Stacja Muranów odbędzie się premiera architektonicznego przewodnika po żydowskiej Warszawie pt. "Warszawa żydowska". Dzień później w Fotoplastikonie Warszawskim zaplanowano otwarcie wystawy "Okno na tamtą stronę. Getto warszawskie w latach 1939-1945" oraz odsłonięcie na ścianie budynku Hotelu Polskiego przy ul. Długiej tablicy pamiątkowej ku czci Żydów zwabionych przez Gestapo do hotelu, a następnie uwięzionych i zamordowanych.
W centralnych uroczystościach pod Pomnikiem Bohaterów Getta, obok prezydenta Bronisława Komorowskiego, członków władz państwowych i samorządowych oraz organizacji żydowskich, wezmą też udział przedstawiciele miast partnerskich stolicy m.in. Berlina, Kijowa, Paryża, Rzymu i Wiednia. Uroczystości zostaną zainaugurowane dźwiękiem syren alarmowych i kościelnych dzwonów. Później jak co roku odbędzie się przemarsz trasą walk w getcie pod pomnik Umschlagplatz. Część oficjalna będzie kontynuowana w Muzeum Historii Żydów Polskich, gdzie zostanie zaprezentowana część Archiwum ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego. W uroczystościach weźmie udział uczestnik powstania Symcha Ratajzer-Rotem ps. Kazik".
Tego samego dnia wieczorem w gmachu muzeum odbędzie się koncert Wojciecha Mazolewskiego "Bund Band. Tribute to Marek Edelman". W Galerii Kordegarda otwarta zaś zostanie wystawa "Archeologia. Sztuka polska wobec Holokaustu".
Zaplanowano stworzenie swoistej instalacji świetlnej – sprzed budynków Muzeum Historii Żydów Polskich i Muzeum Powstania Warszawskiego skierowane zostaną w niebo dwa snopy światła, dla upamiętniania rocznicy wybuchu powstania w getcie.
W weekend 20 i 21 kwietnia odbędą się dni otwarte w Muzeum Historii Żydów Polskich.
W ich ramach zaplanowano m.in. pokazy nowego filmu dokumentalnego Agnieszki Arnold "Rotem", którego bohaterem jest Symcha Ratajzer-Rotem ps. Kazik oraz spektakl "Mapy pamięci" poświęcony zrywowi.
W niedzielę ulicami stolicy przejadą rowerzyści w ramach "Masy 1943 w hołdzie Bohaterom Getta". Tego samego dnia wieczorem odbędzie się akcja społeczna "Łańcuch Pamięci", który mają utworzyć osoby ustawione wzdłuż dawnych granic warszawskiego getta. Każdy z uczestników zapali świeczkę, jako znak pamięci o jego mieszkańcach. Harcerze zaplanowali również zorganizowanie gry miejskiej "Konspiracja", której scenariusz będzie związany z powstaniem w getcie. W tym dniu odbędzie się także organizowany przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów marsz modlitwy szlakiem pomników getta warszawskiego.
22 i 23 kwietnia będzie miała również miejsce organizowana przez IPN wspólnie z Centrum Badań nad Zagładą Żydów oraz Żydowskim Instytutem Historycznym konferencja naukowa "Być świadkiem Zagłady. W 70. rocznicę powstania w warszawskim getcie".
W obchody włączy się także Teatr Żydowski, który wspólnie z Fundacją Shalom planuje uczczenie rocznicy warsztatami, pokazami filmów, spotkaniami, panelami dyskusyjnymi, grami miejskimi i spektaklami. 19 i 20 kwietnia w Teatrze Żydowskim wystawiony zostanie spektakl będący zapisem wspomnień Janusza Korczaka z ostatniej nocy przed Zagładą pt. "Noc całego życia" w reż. Szymona Szurmieja. 21 kwietnia zaś będzie dniem poświęconym pamięci o mieszkańcach getta warszawskiego, w ramach którego zaplanowano m.in. wirtualny spacer po getcie warszawskim.
Obchody rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim potrwają do 16 maja, symbolicznej daty zakończenia zrywu, kiedy została zburzona Wielka Synagoga na Tłomackiem.
Szczegółowe informacje na temat obchodów, dostępne w językach polskim, angielskim i hebrajskim, są dostępne na www.getto.waw.pl.
Barbara Bilszta
'