Muzyka jest dobrem, które może wzbogacić całe nasze życie: podnosi jego jakość, jest wspaniałym językiem komunikowania między ludźmi. Dla rodziców i dzieci ważne są korzyści, jakie przynosi sam proces uczenia się muzyki: harmonijny rozwój psychofizyczny, rozwój zdolności językowych, matematycznych, kreatywności, wyobraźni, a w rezultacie lepsze wyniki w nauce, większa samokontrola i stabilność emocjonalna, a więc mniej problemów wychowawczych – jeśli wymienić najbardziej oczywiste.
Jej rolę doceniali już starożytni przyznając muzyce funkcję etyczną. Grecy postrzegali muzykę nie tylko jako element kultu religijnego zdolny wznosić człowieka ku boskości, lecz także jako element edukacji - czynnik koordynujący i harmonizujący wszystkie funkcje umysłu i sfery duchowej człowieka.
Każdy ma szansę!
Ze światowych badań wynika, że tylko 2% osób dotkniętych jest tzw. amuzją, czyli brakiem zdolności muzycznych, a 98% rodzi się z rozwiniętym słuchem muzycznym i predyspozycjami do czystego śpiewu. A jednak… młodzi Polacy są dobrze wykształceni, posługują się najnowszymi technologiami, ale zdecydowanie różni ich od młodych Anglików, Francuzów, Niemców, Amerykanów, Skandynawów czy Węgrów niski poziom kompetencji muzycznych – świadczą o tym liczne przeprowadzone w kontekście Wspólnoty Europejskiej badania, testy i analizy porównawcze. Skoro rodzimy się z takim samym potencjałem, to dlaczego pozostajemy w tyle? Mamy przecież bogate tradycje muzyczne, zakorzenione głęboko chociażby w muzyce ludowej, czy w pięknych polskich kolędach. Nietrudno się domyślić, że dzisiejsza smutna rzeczywistość jest efektem zaniedbań w edukacji ostatnich zwłaszcza pokoleń. Z drugiej strony, działa w Polsce kilka tysięcy bezpłatnych szkół muzycznych - od podstawowych do uniwersytetów! Co więc z tą edukacją? Otóż komunistyczne szkolnictwo muzyczne było nastawione na kształcenie przyszłych muzyków zawodowych, nie zaś – z oczywistych względów - na rozwój, czyli umuzykalnianie całego społeczeństwa. Surowa selekcja podczas egzaminów na każdym etapie kształcenia, eliminowała wszystkich nie predystynowanych do zawodowego uprawiania muzyki – tak więc społeczeństwo w rzeczywistości nie miało dostępu do edukacji muzycznej. Programy zajęć muzycznych w szkołach powszechnych (tzw. śpiew) takiej funkcji nie spełniały – ba, często zrażały młodych ludzi do muzyki i do śpiewu.
Dzisiaj, gdy wiemy już, jakie są cele współczesnej edukacji muzycznej, najwyższy czas zweryfikować nasze postawy i otworzyć drogę rozwoju wszystkim dzieciom. To nie slogan – każde dziecko może skorzystać z dobrodziejstwa muzyki, jeśli tylko stworzymy mu do tego warunki.
Pamiętacie Państwo słynny przepis na sukces Paderewskiego?
„Sukces – to 90% pracy, 5% talentu i 5 % szczęścia”! Ta formuła potwierdza się w każdej dziedzinie życia. Nauka muzyki właśnie znakomicie szlifuje charakter potrzebny do osiągnięcia tych 90% podstawowego kapitału. Ma się rozumieć, nie jest to łatwa praca: wymaga opieki doświadczonego pedagoga, serdecznego wsparcia i pomocy rodziców, rodziny i przyjaciół, ale warto.
Muzyka poszerza horyzonty
Eksperci są zgodni: wychowanie przez sztukę nie ogranicza wyboru zawodu, wręcz przeciwnie, poszerza horyzonty intelektualne przyszłego inżyniera, architekta, lekarza, czy też prawnika.
O wynikach badań naukowych prowadzonych w ostatnich pisałam wielokrotnie. Najważniejsze, że w wielu krajach wiedza ta ma wpływ na decyzje polityków i ludzi odpowiedzialnych za edukację. Od wielu lat wzorem w tej dziedzinie są Niemcy. Dlaczego inwestują w muzykę?
„Muzyka i jej czynne uprawianie wpływają korzystnie na poprawę ogólnych umiejętności współżycia społecznego. Zwiększają motywację do nauki i osiągnięć. Przyczyniają się znacznie do przyrostu współczynnika ilorazu inteligencji, poprawiają więzi emocjonalne, zmniejszają odczuwanie lęków i umożliwiają osiąganie ponadprzeciętnie dobrych wyników w nauce.” – pisze Kazimierz Dawidek, od 20 lat pedagog i konsultant w szkolnictwie niemieckim, w artykule pt. „Muzyka jako pokarm”.
O wymiernych społecznych korzyściach powszechnej muzycznej edukacji przekonany jest sekretarz stanu w Bawarskim Ministerstwie Kultury, Michael Klinger: „Nauka muzyki, a szczególnie nauka gry na instrumencie, wykształca zdolność do koncentracji i wytrwałości. (…) Regularne ćwiczenie gry na instrumencie wymaga pokaźnej energii; człowiek uczy się przy tym koncentrować na jednej rzeczy, na określonym celu. Muzykowanie kształci zmysły oraz sprzyja zdolności do przeżywania i kreatywności. Wymogi i wyzwania związane z wykonywaniem muzyki są natury kompleksowej. Wzrok i słuch jest tak samo pobudzony, jak myślenie. Kształcenie zmysłów pobudza kreatywność, która w wielu zawodach traktowana jest kluczowa. Wspólne muzykowanie także sprzyja rozwojowi osobowości i wzmacnia poczucie własnej wartości”.
Wróćmy na nasze podwórko…
Nie pozostawiajmy edukacji i wychowania naszych dzieci w rękach polityków – czy w Polsce, czy w Ameryce, zawsze my – rodzice mamy największy wpływ na ich rozwój, ich sposób myślenia, a więc także na ich życiowy sukces. Najważniejszy jest własny przykład, motywacja, wsparcie emocjonalne, wspólnie spędzony z dzieckiem czas. Nie należy zwlekać – dziecko powinno mieć kontakt z muzyką od pierwszych dni życia. Możemy zadbać o to sami – właściwy dobór nagrań (polecam ogólnie dostępne kolekcje muzyki klasycznej dla maluchów, jeśli wolimy - New Age lub inna – kojąca, delikatna, melodyjna). Muzyczne zabawki – kupmy nie te, które same grają, ale na których dziecko może samo bezpiecznie i melodyjnie hałasować. Niektóre ośrodki, jak Park District, czy YMCA oferują programy dla dzieci, np. KinderMusic; w dobrych przedszkolach są zajęcia rytmiki, także szkoły muzyczne mają podobne, niedrogie programy dla maluchów 3-4 letnich. Trzeba też koniecznie zabierać dziecko na koncerty i spektakle dla dzieci – nie czekajmy, aż o to poprosi. Jeśli my nie zadbamy o jego kontakt ze sztuką, może w ogóle nigdy nie dowiedzieć się, że świat może być lepszy i piękniejszy.
U progu nowego roku szkolnego życzę wszystkim rodzicom i dzieciom ciekawej i pożytecznej wiedzy oraz wielu wspaniałych odkryć w świecie nauki i sztuki. Powodzenia!
Akademia Muzyki przy Paderewski Symphony Orchestra prowadzi zapisy na nowy rok szkolny.
Tel. 773 467 9000, adres: 5844 N. Milwaukee Ave, Chicago.
Zapraszamy na koncerty dla dzieci: Koziołek Matołek i Karnawał Zwierząt – Copernicus, Sobota, 31 sierpnia o 6:30 i niedziela, 1 września o 3:30. www.pasochicago.org
Barbara Bilszta
'