Tradycyjnie październik poświęcony jest w amerykańskich ośrodkach polonijnych polskiej kulturze dawnej i współczesnej. W ostatnich latach coraz więcej wydarzeń ma miejsce w instytucjach amerykańskich, maleje natomiast rozmach, jakość i znaczenie wydarzeń organizowanych przez Polonię.
Regres kultury polonijnej? Spadek zainteresowania ojczystą kulturą, ograniczone środki, brak pomysłów? Wydaje się, że polonijne organizacje poprzestają na organizowaniu bankietów. Jakie oblicze Polski – Polonii promujemy? Jak chcemy rozwijać kulturę w naszym środowisku? Jakie treści, wzorce, wartości dziedzictwa polskiego należą do naszych priorytetów?
Zanim znajdziemy odpowiedź na te niełatwe pytania, warto skorzystać z wydarzeń, jakie niesie październik w amerykańskich bibliotekach publicznych, uczelniach, festiwalach – i swoją obecnością potwierdzić, że jesteśmy i że warto podejmować wysiłek organizowania imprez promujących naszą kulturę.
Historia
Oficjalnie Miesiąc Dziedzictwa Polskiego – Polish American Heritage Month został ustanowiony Filadelfii, w stanie Pensylwania, w czasie, gdy w Polsce powstała Solidarność, a zainteresowanie Polską w USA sięgnęło zenitu. Celem podjętych działań była promocja polskiej kultury, historii i najnowszych dokonań Polaków, a także promocja dorobku Polonii amerykańskiej. Warto przypomnieć, że Polacy przybyli licznie do Pensylwanii na początku XX wieku – podejmowali pracę głównie w miejscowych kopalniach. W samej Filadelfii istnieje do dziś mocny ośrodek polonijny, działa polskie muzeum, nadawane są polskie audycje radiowe i działa prężnie lokalny wydział Kongresu Polonii Amerykańskiej. Specjalny Komitet Miesiąca Polsko-Amerykańskiego z siedzibą w Filadelfii sprawuje pieczę nad obchodami i nad promowaniem polskości w USA. Prezesem Komitetu jest Michael Blichasz - prezes wydziału stanowego KPA w Pensylwanii.
Miesiąc Dziedzictwa Polskiego w publicznych bibliotekach Chicagowskich
W bibliotekach publicznych Chicago i okolic zaplanowano w dla uczczenia Miesiąca Dziedzictwa Polskiego aż 36 imprez. Są to spotkania, koncerty, warsztaty artystyczne, projekcje filmowe. Oprócz tego zorganizowano 13 wystaw prac lokalnych polonijnych artystów – do obejrzenia w październiku w różnych bibliotekach. Program jest doprawdy imponujący – dokładny kalendarz znajduje się w internecie na stronie Chicago Public Library, w zakładce Events and Programs – Polish Heritage Month. Tutaj także znajduje się lista najciekawszych tytułów polskiej literatury oraz książek na tematy polskie autorów polskich i angielskich, dostępnych w publicznych bibliotekach chicagowskich. Osobny link zawiera informacje o książkach dotyczących wybitnych Polaków, takich jak m.in: Stanislaw Barańczak, Zbigniew Brzeziński, Janusz Głowacki, Mieczysław Horszowski, Janusz Kamiński, Bronisław Kaper, Jan Kiepura, Tadeusz Kościuszko, Czesław Miłosz, Helena Modrzejewska, Ralph Modjeski, Pola Negri, Jan Nowak, Kazimierz Pułaski.
Cały program został zainaugurowany w ubiegłą niedzielę, 6 października, koncertem pt. „Muzyka Królów Polskich” w wykonaniu uczniów Akademii Muzyki działającej przy Paderewski Symphony Orchestra. Koncert odbył się w audytorium Sulzer Regional Library (4455 N. Lincoln Ave, Chicago). Godzinny program dawnej muzyki polskiej ilustrowany slajdami z wizerunkami polskich królów i pałaców, połączony z krótkim przypomnieniem historii Polski, zgromadził liczną widownię. Sala wypełniła się do ostatniego stojącego miejsca. Ci, których nie wpuszczono z powodu przepisów przeciwpożarowych, słuchali na korytarzu, przez otwarte szeroko drzwi. W programie koncertu znalazły się utwory do wspólnego wykonania z widzami. Publiczność ochoczo uczestniczyła w wykonaniu Psalmu M. Gomółki „Kleszczmy rękoma” oraz w „Polonezie” – odtańczonym tłumnie wzdłuż ciasno ustawionych rzędów krzeseł. Polonijna młodzież zachwyciła słuchaczy. Koncert został przyjęty owacjami na stojąco, zakończyły go bisy oraz poczęstunek przygotowany przez bibliotekę.
Dokładnie w tym samym czasie Biblioteka Publiczna Indian Trails w Wheeling (355 Schoenbeck Road) i Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polsko-Amerykańskich (Polish American Librarians Association, PALA) zorganizowały dla polskich czytelników spotkanie poświęcone polskiej literaturze dziecięcej, w ramach całorocznej akcji "Cała Polonia Czyta Dzieciom". Tutaj także zabrakło miejsca dla wszystkich chętnych. Uczestniczący w tej rodzinnej, pełnej atrakcji imprezie rodzice mogli zdobyć wiele cennych informacji o zaletach czytania swoim pociechom książek, zaś dzieci z uwagą wysłuchały pięknej, zabawnej, fascynującej poezji ulubionych polskich autorów wykonanej przez wspaniałych młodych aktorów Warsztatów Teatralnych Agaty Paleczny. Na zakończenie odbyła się loteria z nagrodami książkowymi, ufundowanymi przez Księgarnię D&Z oraz poczęstunek sponsorowany przez delikatesy Krystyna’s Deli. Gratulacje i podziękowania należą się Elżbiecie Marszalik, pełniącej pieczę nad księgozbiorem biblioteki w Wheeling, która przygotowała to spotkanie. Zachęcam Państwa do korzystania z bogatych zbiorów literatury polskiej tej placówki - pani Elżbieta, która jest także Przewodniczącą Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polsko-Amerykańskich, służy radą i pomocą w dotarciu do poszukiwanych tytułów.
Wałęsa: Człowiek z nadziei” oraz 6 innych polskich filmów w programie
49. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Chicago
Festiwal rozpoczął się 10 października. Obok filmów z całego świata widzowie mają okazję zobaczyć aż siedem polskich filmów: „Płynące wieżowce” – reż. Tomasz Wasilewski, „W imię…” – reż. Małgorzata Szumowska, “Nieulotne” – reż. Jacek Borcuch, “Chce się żyć” – reż. Maciej Pieprzyca, “Papusza” – reż. Joanna Kos-Krause i Krzysztof Krauze, film krótkometrażowy „Ziegenort” – reż. Tomasz Popakul oraz polski kandydat do Oscara „Wałęsa: Człowiek z nadziei”. Na niektórych pokazach obecni będą goście z Polski: aktor Andrzej Chyra, występujący w filmie “W imię…” oraz producent Michał Kwieciński (“Wałęsa: Człowiek z nadziei”) będą gośćmi podczas pokazów w Chicago: w piątek, 11 października o godz. 18:00 i w sobotę, 12 października o godz. 15:30 (Andrzej Chyra) oraz w piątek, 11 października o godz. 17:30 (Michał Kwieciński). Spotkania odbędą się w kinie AMC River East 21 (322 E. Illinois St, Chicago).
Barbara Bilszta