Reformy. Łatwiejszy dostęp do kultury. Zakończenie inwestycji wartych 1,5 mld zł. To najważniejsze zadania, które będą realizowane w 2014 r. przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Żyjemy daleko od kraju i może nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale stan jego kultury przekłada się wprost na życie naszych bliskich i na nasze życie rodzinne i duchowe, na nasze codzienne nastroje, na nasze poczucie bycia Polakiem. Bo to, co nas odróżnia od innych, daje nam tożsamość, poczucie siły lub słabości, poczucie wartości lub kompleksy – to jest stan naszej kultury. Warto więc wiedzieć, w jakim kierunku zmierza życie kulturalne w Polsce. Priorytety resortu na ten rok minister Bogdan Zdrojewski przedstawił 17 stycznia br. podczas konferencji prasowej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Cieszy fakt, że minister konsekwentnie wprowadza w życie kolejne długofalowe programy mające na celu nadrobienie zaległości w wielu obszarach kultury jednocześnie. Mają one przywrócić kulturze należne jej miejsce – w polityce państwa, w programach edukacyjnych, w życiu każdego Polaka.
„Rok 2014 będzie okresem bardzo dynamicznych zmian w obszarze kultury, wielu reform – kończonych i rozpoczynanych – oraz dbałości o dziedzictwo narodowe" - mówił minister Bogdan Zdrojewski .
Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa
1 stycznia br. rozpoczęła się realizacja Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2014-2020. Dokument ten zawiera nowe rozwiązania systemowe, porządkujące i rozbudowujące dotychczasowe działania w tym zakresie. Swoim zasięgiem obejmuje najważniejsze z obszarów powiązanych z czytelnictwem i obecnością książki na rynku: promocję i upowszechnianie czytelnictwa, wspieranie wydawania wartościowej literatury i czasopism kulturalnych, szkolenie księgarzy oraz regulacje prawne dotyczące rynku księgarskiego. W ciągu sześciu lat na ten cel przeznaczonych zostanie miliard złotych.
Pomoc dla twórców
Z początkiem stycznia rozpoczęto prace nad wprowadzeniem zmian w funkcjonowaniu systemu pomocowego dla twórców znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Państwo wielokrotnie zwiększy środki finansowe przeznaczane na ten cel. Szef resortu kultury poinformował, że jest już po pierwszych rozmowach z Ministrem Pracy i Polityki Społecznej Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem, ponieważ ma powstać potrzebna twórcom instytucja "związana z rynkiem pracy". „Chodzi o miejsce, w którym artyści poszukujący pracy mogliby znaleźć interesujące ich oferty pracy, a zainteresowani pracodawcy ogłaszać swoje potrzeby” – wyjaśniał.
Reformy programów szkolnictwa artystycznego
1 września br. wejdą w życie zmiany w programie szkolnictwa artystycznego I i II stopnia. Ich celem jest zwiększenie szans na zawodowy rozwój absolwentów szkół i uczelni artystycznych.
"Ta reforma zmienia system kształcenia i związana jest z infrastrukturą szkolnictwa artystycznego I i II stopnia. W bieżącym roku przygotujemy ponad 150 placówek do poważnych inwestycji w roku 2015" – zapowiedział minister.
Przedmioty artystyczne w programach szkół powszechnych
1 września br. nastąpi zakończenie reformy programowej przedmiotów artystycznych w szkołach powszechnych. 12 marca 2008 r. podpisano porozumienie między MKiDN i MEN w zakresie upowszechniania edukacji kulturalnej. Zmiany wprowadzano stopniowo od 1 września 2009 r. Wraz z początkiem roku szkolnego 2014/2015, muzyki i plastyki będą się uczyć już wszyscy uczniowie podstawówek, gimnazjów i liceów ogólnokształcących – wg szacunków – prawie 4 mln dzieci i młodzieży.
Minister zapowiedział też, że pod koniec 2014 r. przeprowadzi bilans obowiązującej ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, aby w roku 2015 zapowiedzieć kolejne zmiany. Mają one dotyczyć głównie działalności instytucji artystycznych.
Muzeum za złotówkę
2014 będzie pierwszym pełnym rokiem realizacji programu Muzeum za złotówkę - bilet wstępu do każdego z państwowych muzeów dla dzieci i młodzieży do 16 roku życia kosztuje symbolicznie 1 zł. Obecnie w programie uczestniczy 40 placówek, systematycznie dołączają kolejne.
Wykaz placówek uczestniczących w programie znajduje się na stronie internetowej: www.mkidn.gov.pl/muzeumzazlotowke
Odbędzie się również 3 edycja akcji Darmowy Listopad. Cztery rezydencje królewskie: Zamek Królewski na Wawelu, Zamek Królewski w Warszawie, Łazienki Królewskie i Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie po raz kolejny udostępnią zwiedzającym swoje wnętrza i zbiory za darmo. W dwóch pierwszych edycjach liczba zwiedzających sięgnęła prawie pół miliona.
Te programy – jak zauważył minister Zdrojewski – zaowocowały wzrostem liczby przeprowadzonych lekcji muzealnych. "Będzie ich w roku 2014 ponad 10 razy więcej niż pięć lat temu" – zaznaczył.
Zakończenie ważnych inwestycji
W 2014 r. zostaną zakończone 23 projekty inwestycyjne o łącznej wartości prawie 1,2 mld zł ( w tym dofinansowanie UE: prawie 703 mln zł), m.in.: Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, Gdański Teatr Szekspirowski oraz sala koncertowa Narodowej Symfonicznej Orkiestry Polskiego Radia w Katowicach. Zakończą się również inwestycje finansowane z budżetu MKiDN, warte ok. 300 mln zł. Otwarte zostaną m.in.: Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II w Wadowicach i Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie w jego ostatecznej formie, wraz z wystawą główną.
1% budżetu państwa na kulturę
Trwałe zwiększenie nakładów na kulturę do 1% budżetu państwa było jednym z głównych postanowień „Paktu dla kultury”- umowy społecznej między Rządem RP a ruchem Obywateli Kultury, podpisanej 14 maja 2011 r. Uwzględniając dotychczasową dynamikę wzrostu środków, poziom ten – zgodnie z założeniami dokumentu - osiągnięty zostanie w 2015 r.
Polska kultura – polonijna kultura?
Plany ministra Zdrojewskiego są bardzo konkretne. Można się z nimi zapoznać w szczegółach na stronie MKiDN. Imponujący rozmach i żelazna konsekwencja w dotychczasowych działaniach Bogdana Zdrojewskiego pozwalają wierzyć, że plany te będą zrealizowane. Pojawia się w tym kontekście nieuniknione pytanie: w jakim kierunku zmierzamy my - Polacy w Chicago? A może okaże się, że tylko dryfujemy?
Barbara Bilszta
'