Oto pytanie pana Pawła: „Mam 40 lat i obywatelstwo amerykańskie. Przepracowałem w Stanach legalnie ponad 10 lat i planuję przenieść się do Polski w przyszłym roku. Chcę tam pracować i mieszkać na stałe. Czy przeprowadzka spowoduje utratę moich świadczeń Social Security, gdy osiągnę wiek emerytalny? Czy będę musiał przyjechać do Stanów, by złożyć wniosek?”
Kiedy emerytura od Wujka Sama
Wielu emigrantów wraca do Polski w średnim wieku i tam kontynuuje karierę zawodową. W przyszłości może im się należeć jakaś emerytura amerykańska i polska.
Oto pokrótce warunki, jakie Polak, który pracował w Stanach, musi spełnić, żeby otrzymać jakąś emeryturę Social Security. W tym celu należy:
- mieć zaliczone co najmniej 6 kwartałów pracy w Stanach oraz co najmniej 40 kwartałów pracy łącznie w Stanach i w Polsce;
- płacić podatki dochodowe i składki Social Security od wynagrodzenia na legalny numer Social Security. Praca na numer podatnika (ITIN) się nie liczy;
- osiągnąć wiek emerytalny; wczesny wiek wynosi 62 lata, kiedy można dostać pomniejszone świadczenia, a pełny wiek dla urodzonych po 1954 roku podwyższany jest stopniowo z 66 do 67 lat.
Warunkiem uzyskania emerytury Social Security nie jest natomiast przepracowanie w Stanach 40 kwartałów, mieszkanie w USA, ani posiadanie legalnego statusu imigracyjnego. Przepisy diametralnie zmieniły się od wejścia w życie polsko-amerykańskiej umowy o zabezpieczeniu społecznym.
Przynajmniej 6 kwartałów
W przeszłości traciło się całkowicie uprawnienia do świadczeń Social Security, jeżeli nie miało się przepracowanych w Stanach 40 kwartałów. Ale to zmieniło się od 1 marca 2009 roku.
Jeżeli ktoś nie dopracował w Stanach do 40 kwartałów (ale ma 6 albo więcej), to po osiągnięciu amerykańskiego wieku emerytalnego może otrzymać częściową emeryturę Social Security przez połączenie amerykańskich okresów ubezpieczeniowych z polskimi. Łączenie emerytur wyjaśniam w książce pt. „Emerytura polska i amerykańska ich łączenie i skutki Umowy o zabezpieczeniu społecznym”.
Tak więc osoby, które kiedyś były na saksach w USA i pracowały i płaciły składki na dobry numer SSN, mogą ubiegać się o parę groszy emerytury, nawet jeżeli ich amerykański status imigracyjny dawno wygasł.
Ile emerytury dostaniesz
Powiedzmy, że na wyciągu Social Security widzisz, iż za 15 lat, w pełnym wieku emerytalnym, dostaniesz półtora tysiąca dolarów emerytury. Uważasz, że masz to jak w banku, pakujesz walizki i wracasz do Polski z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku. Czy to prawda, że za 15 lat otrzymywać będziesz 1,500 dolarów miesięcznie? Z całą pewnością nie.
Administracja Social Security oblicza prognozowane świadczenia zakładając, że do przejścia na spoczynek będziesz zarabiał co najmniej tyle, co w ostatnim roku. Jeżeli wrócisz do Polski i zarobkować w Stanach już nie będziesz, emerytura będzie o wiele niższa.
Aby obliczyć wysokość przyszłej emerytury, posłuż się kalkulatorem Social Security.
Ponadto pamiętaj, że wcześniejsza emerytura jest permanentnie pomniejszana osobom, które zaczęły ją pobierać przed osiągnięciem pełnego wieku emerytalnego (do 25–30 proc. dla 62-latków, w zależności od roku urodzenia).
Podatki w Stanach
Podatki amerykańskie po powrocie do Polski na emeryturę pozostaną takie same, jak przed wyjazdem, bowiem obywatele i stali rezydenci na zawsze pozostają amerykańskimi podatnikami i mają obowiązek deklarować przychody z całego świata. Ale kwota wolna od podatków (standard deduction) jest w Stanach znaczna, a ponadto świadczenia Social Security nie podlegają opodatkowaniu dla niewiele zarabiających. Jeżeli przed wyjazdem twoje podatki wynosiły zero i nie musiałeś słać podatkowego zeznania, to wyjazd do Polski tego nie zmienia.
Przepisy dotyczące osób bez legalnego statusu (cudzoziemców) są inne. Po opuszczeniu Stanów stają się oni podatkowymi nierezydentami i świadczenia Social Security wypłacane im w Polsce będą pomniejszone o 25.5 proc. (non-resident tax). Dodam tylko, że osoby bez papierów dostaną emeryturę tylko wtedy, gdy pracowały na dobry numer Social Security wydany przed 2004 rokiem. Więcej przeczytasz w książce Ubezpieczenie Społeczne Social Security.
Windfall Elimination Provision
Jeżeli dostajesz jednocześnie emeryturę albo rentę inwalidzką Social Security i ZUS (albo KRUS), to amerykańska emerytura zostanie ci pomniejszona z powodu przepisu, który nazywa się Windfall Elimination Provision (WEP). WEP nie dotyczy emerytur proporcjonalnych (totalized), czyli tych obliczanych na podstawie amerykańskich i polskich łączonych lat pracy, ani rent rodzinnych. Nie dotyczy też osób, które przepracowały w Stanach 30 lat mając tzw. „znaczące zarobki”.
WEP obniża nam emeryturę czy rentę disability niezależnie od tego, gdzie mieszkamy: w Stanach czy w Polsce.
Podatki w Polsce
Przepisy podatkowe zmieniły się od 1 stycznia 2022 roku. Od emerytury Social Security skierowanej na konto w polskim banku, bank potrąci 9 proc. na Narodowy Fundusz Zdrowia osobom mieszkającym w Polsce, oraz 12 proc. od nadwyżki ponad kwotę wolną od podatków, która obecnie wynosi 2,500 zł miesięcznie (30,000 zł rocznie). Jeżeli natomiast zostawisz amerykańską emeryturę Social Security wypłacaną na twoje konto w banku amerykańskim, to polskie przepisy nakazują ci słać podatkowe zaliczki, ale nie 9-procentową składkę na Narodowy Fundusz Zdrowia. Zobaczymy, kiedy ta luka prawna zostanie zamknięta.
Gdy wejdzie w życie nowa umowa podatkowa między Polską a Stanami, amerykańskie świadczenia Social Security nie będą opodatkowane w Polsce, ale składka ubezpieczeniowa pozostanie.
Pobieranie renty czy emerytury amerykańskiej nie powoduje pomniejszenia renty czy emerytury polskiej, ale pozbawi cię ewentualnego zasiłku chorobowego. Jak widać, przepisy są dosyć skomplikowane. Wyjaśniam je dokładnie w książce pt. Emerytura reemigranta w Polsce.
Praca w Polsce albo emerytura
Dla mężczyzn amerykański wiek emerytalny (62 lata) jest niższy od polskiego (65 lat). Gdybyś zdecydował się na emeryturę amerykańską i kontynuację pracy w Polsce, byłby to błąd, bo wypłata Social Security zostanie ci wstrzymana, jeżeli pracować będziesz za granicą (w twoim przypadku w Polsce) ponad 45 godzin w miesiącu. Prawdę mówiąc, jeżeli przyznasz się, że planujesz w Polsce pracować, to wypłata emerytury Social Security zostanie ci odmówiona.
Nasuwa się pytanie, skąd Administracja Social Security będzie wiedzieć o twoim zatrudnieniu? Od ciebie. Raz albo dwa razy w roku SSA przesyła kwestionariusz, na który masz obowiązek odpowiedzieć. Nie zrobisz tego, to świadczenia zostaną ci wstrzymane. Na temat Foreign Work Test możesz przeczytać więcej w broszurze pt. Your Payments While You Are Outside the United States.
Czy trzeba przyjechać do Stanów po emeryturę?
Pan Paweł pyta, czy w przyszłości będzie musiał wrócić do USA, żeby złożyć wniosek o świadczenia Social Security. Nie, można to zrobić w Biurze Świadczeń Federalnych przy amerykańskim konsulacie albo ambasadzie. Na witrynie internetowej konsulatu można znaleźć wszelkie pomocne informacje.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. “Ubezpieczenie społeczne Social Security”, „Amerykańskie emerytury” i „Emerytura reemigranta w Polsce”, „WEP: Jak walczyć z redukcją Social Security dla Polaków”. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.poradniksukces.com.
