Dolar, pełniący rolę światowej waluty rezerwowej od czasów II wojny światowej, stopniowo traci swoją dominację z powodu czynników politycznych i ekonomicznych.
Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego niemal 60% międzynarodowych rezerw utrzymywanych jest obecnie w aktywach denominowanych w dolarach, co czyni go również najczęściej używaną walutą w handlu światowym.
W obliczu nałożonych przez Zachód sankcji wobec Rosji związanych z inwazją na Ukrainę, inne kraje stają się nieufne wobec potencjalnych konsekwencji przekroczenia woli Waszyngtonu. Państwa takie jak Brazylia, Argentyna, Bangladesz i Indie zaczynają wykorzystywać lub tworzyć zapasowe waluty, takie jak chiński juan i bitcoin, aby zabezpieczyć się w handlu i płatnościach.
Długotrwały niepokój związany z dominacją dolara w światowym handlu i finansach powoduje, że temat dedolaryzacji powraca cyklicznie, przynajmniej od lat 70. XX wieku. Oto najważniejsze powody, dla których kraje starają się opracować plany odejścia od zdominowanego przez dolara porządku świata:
1. Polityka pieniężna Stanów Zjednoczonych ma zbyt duży wpływ na innych
Jako emitent światowej waluty rezerwowej, USA posiada ogromną władzę nad globalną gospodarką. Stanowisko to zapewniło Stanom Zjednoczonym coś, co Valéry Giscard d'Estaing, prezydent Francji w latach 1974–1981, nazwał „niezwykłym przywilejem”. Jednym z aspektów tego przywileju jest to, że Stany Zjednoczone mogą nie popaść w kryzys, jeśli nie będą w stanie spłacić swojego długu, gdy wartość dolara gwałtownie spadnie, ponieważ Waszyngton mógłby po prostu wyemitować więcej pieniędzy.
To sprawia, że inne kraje muszą śledzić amerykańską politykę gospodarczą, aby uniknąć negatywnych wpływów na własne gospodarki. Niektóre kraje stwierdziły, że mają dość polityki pieniężnej Stanów Zjednoczonych, która trzyma je jako zakładników, posuwając się nawet do stwierdzenia, że USA są nieodpowiedzialnym emitentem światowych walut rezerwowych.
2. Silny dolar staje się zbyt kosztowny dla krajów wschodzących
Wzrost wartości dolara sprawia, że import staje się droższy dla nich. W Argentynie presja polityczna i spadek eksportu przyczyniły się do spadku rezerw dolarowych i wywarły presję na peso argentyńskie, co z kolei spowodowało inflację.
To skłoniło Argentynę do rozpoczęcia płacenia za chiński import juanem zamiast dolarem amerykańskim, o czym w środę podała agencja Reuters.
„Silniejszy dolar osłabiłby jego rolę jako waluty rezerwowej” – napisali w raporcie z 29 czerwca ekonomiści Allianz, międzynarodowej firmy świadczącej usługi finansowe. „Jeśli dostęp do dolara stanie się droższy, pożyczkobiorcy będą szukać alternatyw”.
3. Globalny handel i dywersyfikacja popytu na ropę stwarzają ryzyko dla petrodolara
Głównym powodem, dla którego dolar amerykański stał się światową walutą rezerwową, był fakt, że kraje Zatoki Perskiej na Bliskim Wschodzie zaczęły go wykorzystywać do handlu ropą naftową w czasie, gdy był on już powszechnie stosowaną walutą handlową.
Porozumienie zostało sformalizowane w 1945 r., kiedy naftowy gigant Arabia Saudyjska i Stany Zjednoczone osiągnęły historyczne porozumienie, na mocy którego zaczęła ona sprzedawać ropę do USA wyłącznie za dolara. W zamian Arabia Saudyjska miała inwestować nadwyżki rezerw dolarowych w amerykańskie obligacje skarbowe i spółki. Porozumienie gwarantowało zabezpieczenie dla Arabii Saudyjskiej ze strony USA.
Ale strukturalne zmiany na rynku ropy, zwłaszcza związane z rewolucją łupkową, mogą zagrozić roli dolara jako światowej waluty. Napięcia między USA a Arabią Saudyjską oraz niepewność co do cen ropy denominowanej w dolarach dodatkowo wzmagają ryzyko dla petrodolara.
W rezultacie kraje na całym świecie starają się opracować strategie odejścia od dominacji amerykańskiej waluty, widząc w tym kroku możliwość zróżnicowania i zabezpieczenia swoich interesów gospodarczych, a sama Arabia Saudyjska może któregoś dnia porzucić swoje ceny ropy denominowane w USA - uważa Sarah Miller z Energy Intelligence, firmy zajmującej się światową informacją energetyczną.
na podst. businessinsider.com
rj
