Będzie to już 133. parada, która odbędzie się 4 maja o godzinie 11.30 w centrum Chicago - wzdłuż ulicy Columbus Drive. Tytuł Wielkiego Marszałka tegorocznej parady otrzymał Ks. Bp. Andrzej Wypych, wicemarszałkami zostali Mary Sendra Anselmo i prof. Zbigniew Kruszewski. Tytuł Friend of Polonia otrzymał Dr Peter Alter, natomiast hasło tegorocznej parady brzmi:
NATO Chroni i Jednoczy - NATO Protects and Unites
Uchwalona 3 maja 1791 roku konstytucja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej) spisaną ustawą zasadniczą, która stała się dokumentem tworzącym tożsamość suwerennego narodu. Za jej autorów uważa się króla Stanisława II Augusta, wielkiego marszałka litewskiego Ignacego Potockiego oraz ks. Hugona Kołłątaja, duchownego i filozofa.
Konstytucja czerpała inspirację z myśli politycznej i społecznej europejskiego oświecenia oraz amerykańskiej konstytucji z 1787 roku. Twórcy polskiej ustawy zasadniczej uznawali, że rząd musi służyć dobru całego narodu, a nie interesom nielicznych. Na dokument składało się 11 artykułów. Pierwszy z nich określał religię rzymskokatolicką jako dominującą, zapewniając jednocześnie wolność wyznania i praktyk wyznawcom innych religii. Artykuł V konstytucji dzielił władzę na ustawodawczą, wykonawczą i sądową. Dwuizbowy Sejm uchwalał prawa; władza wykonawcza miała być w rękach króla i Straży Praw; sądownicza była w ręku niezawisłych sądów.
Rocznica przyjęcia Konstytucji 3 Maja jest świętem ustanowionym w 1919 roku. Przez okres PRL jego publiczne obchodzenie było zabronione. Ponownie stało się państwowym świętem w 1990 roku. Z okazji święta w wielu miejscach w kraju i poza jego granicami odbywają się parady, biegi, rajdy i inne specjalne wydarzenia i pikniki.
Promocja
Historia chicagowskiej parady
Tradycyjnie już największa parada 3-majowa odbędzie się w Chicago. W tym roku będzie to już 133. edycja. Była organizowana nieprzerwanie od 1891 roku. W 2020 roku została całkowicie odwołana, a w 2021 miała charakter wirtualny w związku z pandemią koronawirusa. Od 2022 r. tradycja powróciła do Chicago.
„W roku 1891 Polacy w Wietrznym Mieście zorganizowali pierwsze obchody Dnia Konstytucji 3 Maja, które Adam Kożuchowski nazwał testamentem konającej republiki. Przez 100 lat ich organizatorem był Związek Narodowy Polski, potem organizacją zajął się Związek Klubów Polskich, a następnie powołany przy ZKP Komitet Organizacyjny składający się z przedstawicieli najważniejszych organizacji polonijnych. Do wybuchu I wojny światowej obchody miały charakter wyłącznie kościelny. Parady organizowane w formie przemarszu i pikników kończących się przy pomniku Tadeusza Kościuszki na terenie Humbolt Park, znajdującym się w ówczesnym sercu polonijnej dzielnicy, zostały po drugiej wojnie światowej przeniesione do centrum miasta na ulicę Dearborn Ave., a następnie na Columbus Drive w położonym nad brzegiem jeziora Michigan Grant Park, gdzie z małymi zmianami odbywają się do tej pory” – przypominała w 2022 roku historię parad dr Łucja Mirowska-Kopeć.
Rokrocznie wybierany jest Wielki Marszałek Parady oraz dwóch wicemarszałków. Tym zaszczytnym tytułem były obdarzane osoby, które w sposób szczególny zasłużyły się w pracy na rzecz promocji Polski i Polonii w amerykańskim środowisku. Wyboru dokonują członkowie Komitetu z kandydatur zgłaszanych przez organizacje polonijne.
Od ponad 22 lat prowadzony jest też wybór Królowej Parady. W 2024 roku tytuł ten otrzymała Gabriela Ner, która w rozmowie z Monitorem powiedziała:
„Dzięki Paradzie 3 Maja Chicago staje się na jeden dzień polskie i mamy się czym pochwalić. Przebywając wśród tylu Polaków czuje się wyjątkową atmosferę i dumę z tego, że mieszkając poza Polską umiemy zachować nasze polskie pochodzenie. Parada pozwala na to, aby się razem spotkać, wspierać i pokazać, że jesteśmy dumni z naszej Ojczyzny, Polski. (...) Parada jest dobrym przykładem dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych, aby zrozumieli, że są inni, którzy też dbają o swoją polskość. Jest to również dobry sposób, aby pokazać i wspierać polskie biznesy, szkoły, przedszkola, zespoły taneczne i wszelkie organizacje polonijne”.
Od kilku lat przyznawany jest też tytuł „Przyjaciel Polonii”, który w tym roku otrzymał dr Peter Alter.
Więcej informacji na temat parady znaleźć można na stronie: www.polishparade.org
Parada też w Kanadzie
Dzień później niż w Chicago, bo w niedzielę 5 maja na swoją paradę zaprasza Kongres Polonii Kanadyjskiej. W kanadyjskim Ontario obchodzony był w maju Miesiąc Dziedzictwa Polskiego. To m.in. z tej okazji 2 maja – w Dzień Flagi RP oraz Dzień Polonii i Polaków za Granicą wodospad Niagara jest podświetlany biało-czerwonymi barwami narodowymi.
W lutym tego roku kanadyjska Izba Gmin przyjęła uchwałę, na mocy której 3 maja zostało ustanowione Dniem Polskiej Konstytucji, a maj Miesiącem Dziedzictwa Polskiego na terenie całego kraju! W głosowaniu udział wzięło 328 z 338 parlamentarzystów. Decyzję podjęto jednogłośnie. Przepisy stanowią uhonorowanie odwagi, jaką "trzeba było mieć, by emigrować do Kanady" oraz "ciężkiej pracy i poświęcenia" obywateli polskiego pochodzenia - wskazywał inicjator uchwały, parlamentarzysta Peter Fonseca.
Dla tych, którzy pojawią się na 3 Majowej Paradzie w centrum Chicago ściągawka z listą i kolejnością grup marszowych:
I Stowarzyszenie Przyjaciół Ułanów Polskich im Gen. T. Kościuszki w Chicago
- II Polonijna Orkiestra Dęta - Trójcowo
- III Parade Queen
- IV Grand Marshal
- V Walking Vice Marshals
- VI Bractwo Kurkowe w USA
- VII Officials
- VIII Driving Vice Marshals
- 1 United Import-Export Corporation
- 2 Polska Szkoła im. Emilii Plater
- 3 Związek Podhalan w Północnej Ameryce
- 4 Szkółka Pieśni i Tańca Zespół Holni
- 5 Zespół Góralski Siumni
- 6 Zespół Góralski Ślebodni
- 7 Zespół Góralski Młodzi Hyrni i Mali Hyrni
- 8 Zespół Góralski Wanta i Mała Wanta
- 9 Koło Nr 24 Szaflary z zespołem Młodzi Szaflarzanie
- 10 Koło Nr 23 Odrowąż Podhalanski im. Dr. J. Zachemskiego i Szkółka Pieśni i Tańca Odrowąż
- 11 Koło Nr 58 Ząb
- 12 Koło Nr 57 Bukownia Tatrzańska im. Józefa Pitorka
- 13 Klub TOPR Chicago Koło Nr 86
- 14 Tatry Ski Club - Koło Nr 47
- 15 Fryderyk Chopin Polish School
- 16 Polska Katolicka Szkoła im. Św. Ferdynanda
- 17 Szkoła Polska im. 7 Eskadry Kościuszkowskiej
- 18 Polish Slavic Federal Credit Union
- 19 Polish American Judges Association
- 20 Advocates Society
- 21 Polska Szkoła im. Tadeusza Kościuszki
- 22 Polska Szkoła im. Króla Kazimierza Wielkiego
- 23 Polska Szkoła im Gen. Kazimierza Pułaskiego
- 24 LOT Polish Airlines
- 25 Polamer, Inc.
- 26 ComEd, An Exelon Company
- 27 Polska Szkoła Językowa im. Feliksa Konarskiego
- 28 Wspólnota Integracyjna Jaśmin
- 29 Polska Szkoła im. Brata Alberta Chmielowskiego
- 30 Związek Klubów Polskich w USA
- 31 Zrzeszenie Literatów Polskich im. Jana Pawła II i Teatr Ludowy
- 32 Polska Szkoła im. Gen. Władysława Andersa
- 33 Klub Przyjaciół Ziemi Ropczyckiej
- 34 Towarzystwo Dolnośląskie w Chicago
- 35 Klub Województwa Białostockiego
- 36 Fundacja Parafii Strzelce Wielkie
- 37 Klub Ziemi Lubelskiej w Chicago
- 38 Illinois National Guard Band
- 39 Polish Roman Catholic Union of America
- 40 Adult Culture Group of PRCUA
- 41 PRCUA - Polska Szkoła im. Św. Rafała Kalinowskiego
- 42 PRCUA - Polska Szkoła im. Marii Konopnickiej
- 43 PRCUA - Polonia Polish Folk Song & Dance Ensemble
- 44 PRCUA - Polska Szkoła im. Jana Karskiego
- 45 PRCUA - Polska Szkoła im. Ks. St. Cholewinskiego
- 46 PRCUA - Polska Szkoła im. Św. Jana Pawła II w Lemont
- 47 PRCUA - Polska Katolicka Szkoła im. Św. Krzyża
- 48 PRCUA - Southwest Center of Polish Song & Dance
- 49 PRCUA Wesoły Lud Polish Folk Dance Company
- 50 PRCUA - Henryk Sienkiewicz Polish School
- 51 Polish Museum of America
- 52 Polish American Police Association
- 53 Amos Alonzo Stagg High School Polish Club
- 54 Legion Młodych Polek
- 55 Copernicus Foundation
- 56 Polish American Congress , Illinois Division
- 57 Polska Misja Duszpasterska im. Trójcy Świętej (Trójcowo)
- 58 Polska Szkoła im. Trójcy Świetej (Trójcowo)
- 59 Zespół Pieśni i Tańca Lajkonik (Trójcowo)
- 60 Polish National Alliance
- 61 Teatr Tańca WICI
- 62 Dziennik Związkowy
- 63 WPNA - 103.1 FM
- 64 Polish Student Cultural Organizations of Universities in Illinois
- 65 Polska Szkoła im. Św. Maksymiliana Marii Kolbe
- 66 Polska Szkoła im. Św. Fabiana
- 67 Polish Scouting Organization (ZHP) of Illinois
- 68 85th U. S. Army Reserve Support Command
- 69 WW II Polish Army Historical Association
- 70 Polska Szkoła im. Juliusza Słowackiego
- 71 Polska Szkoła im. Jana Matejki
- 72 Polska Szkoła Katolicka im. Ks. Ignacego Posadzego
- 73 Polonijna Orkiestra Chicago
- 74 Polska Szkoła Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- 75 Sanktuarium Św. Jana Pawła II przy Polskiej Misji Ojców Cystersów
- 76 Szkoła Języka Polskiego im. Królowej Jadwigi
- 77 KS Wisłoka Chicago
- 78 Polska Szkoła im. Adama Mickiewicza
- 79 Chicago Society PNA Group 1450
- 80 Polish American Engineers Association
- 81 PACBA - Polish American Contractors & Builders Association
- 82 Polska Szkoła Katolicka im. Św. Faustyny
- 83 Polska Szkoła im. Mikołaja Kopernika w Niles
- 84 Ozinga
- 85 Polish Lowland Sheepdog Club
- 86 Maria Skłodowska - Curie Polish School
- 87 Szkoła Języka Polskiego i Kultury Polskiej im. Jana Sobieskiego
- 88 St. Margaret Ann Polish Language School
- 89 Lowell International Co
- 90 Country Financial
- 91 Polska Szkoła Św. Małgorzaty Marii
- 92 Maggie's Cleaning Crew
- 93 Dzika Fitness
- 94 Home Care Powered by AUAF
- 95 Polish American Medical Society
- 96 Polish American Association
- 97 SEIU Local 1
- 98 Metropolitan Water Reclamation District of Greater Chicago
- 99 Joseph Conrad Yacht Club
- 100 Star - Tech Glass, Inc.
- 101 Polonia For Poland & Radio Maryja
- 102 IL Republican Party & Mark Rice for Congress
- 103 The Libertarian Party of Chicago
- 104 Parafia Katedralna Wszystkich Świętych, PNKK
- 105 Prospect Heights Police Department
- 106 Allante-XLR Club
- 107 Taiwanese Association of America, The Greater Chicago Center
- 108 Willow Electrical Supply Co., Inc.
- 109 Auta PRL Chicago
