Nowe badania ujawniają alarmujące poziomy toksycznych substancji chemicznych w materacach dziecięcych. Toksyczne środki zmniejszające palność stosowane w materacach mogą przedostawać się do powietrza i być wchłaniane przez dzieci.
Badanie przeprowadzono w sypialniach dzieci poniżej czwartego roku życia. Największe stężenia chemikaliów zarejestrowano wokół dziecięcych łóżek. Równolegle przeanalizowano skład 16 popularnych marek materacy dziecięcych – wszystkie zawierały te same związki chemiczne w niepokojących ilościach.
Chemikalia te należą do grupy półlotnych związków organicznych – mogą ulatniać się z materiałów i z czasem trafiać do powietrza. Symulacje wykazały, że ciepło i ciężar śpiącego dziecka zwiększają intensywność tego procesu.
Dr Miriam Diamond, współautorka badania i chemiczka środowiskowa z Uniwersytetu w Toronto, była zaskoczona skalą zanieczyszczenia:
"Byliśmy naprawdę wstrząśnięci, kiedy zobaczyliśmy, co kryją materace. W jednym z nich środek opóźniający palenie stanowił aż 3% jego masy" – powiedziała. Badanie przeprowadzono we współpracy z Green Science Policy Institute w Kalifornii.
Skutki zdrowotne: od nowotworów po zaburzenia hormonalne
Ftalany i środki ogniochronne to związki znane z negatywnego wpływu na zdrowie – mogą prowadzić do nowotworów, uszkodzeń układu rozrodczego, deformacji narządów płciowych, zaburzeń neurologicznych, zaburzeń hormonalnych i przedwczesnego dojrzewania. Niektóre rodzaje środków ogniochronnych są silnie powiązane z obniżeniem IQ u dzieci.
Ftalany, stosowane jako zmiękczacze tworzyw sztucznych, są często dodawane do powłok z PVC, ale wykryto je również w pokrowcach niezawierających plastiku – co zaskoczyło naukowców. W czterech przebadanych materacach poziomy ftalanów przekraczały nawet normy obowiązujące w USA dla produktów dziecięcych. Dla wielu innych szkodliwych związków nie ma żadnych prawnych limitów.
Filtry UV, dodawane do tkanin w celu ochrony barwników, również wzbudzają coraz więcej obaw ze względu na ich potencjalne działanie toksyczne.
Brak regulacji i nieskuteczna ochrona
Chociaż materace muszą spełniać normy dotyczące niepalności, to coraz więcej ekspertów – w tym organizacje strażackie – krytykuje stosowanie ogniochronnych chemikaliów. Ich skuteczność w zapobieganiu pożarom jest kwestionowana, natomiast ich szkodliwość dla zdrowia ludzi (w tym strażaków wdychających dym z takich produktów) jest dobrze udokumentowana.
Nie istnieją żadne federalne limity dotyczące poziomu środków ogniochronnych w materacach ani w USA, ani w Kanadzie. Tymczasem w badanych produktach znaleziono także związki, które są w tych krajach zakazane lub ograniczone – np. TCEP, który stanowił aż 1% masy jednego z materacy.
Naukowcy nie ujawnili nazw marek, ale zaznaczyli, że badane materace to popularne modele sprzedawane w USA i Kanadzie w cenie poniżej 150 dolarów. Produkty te pochodziły m.in. z Chin, Turcji i Meksyku, co – jak zauważają badacze – wskazuje, że kraj produkcji nie jest czynnikiem decydującym o bezpieczeństwie.
Co mogą zrobić rodzice?
- Eksperci zalecają kilka kroków ochronnych, w tym wybieranie materacy bez środków ogniochronnych, najlepiej z naturalnych materiałów, takich jak bawełna, wełna lub lateks (choć często są one droższe). Warto pozostawić materac na zewnątrz do „odgazowania” przez kilka dni po zakupie – choć część chemikaliów może się ulatniać latami. Dodanie bariery ochronnej, np. grubego ręcznika frotte, który dobrze pochłania chemikalia, może być pomocne.
Jednak jak podkreśla dr Diamond, to producenci powinni wziąć odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoich produktów.
"To na producentach materacy spoczywa obowiązek wyeliminowania toksycznych substancji" – powiedziała. "Muszą być bardziej czujni i odpowiedzialni".
Badanie rzuca nowe światło na potencjalne źródła toksycznych substancji w najbliższym otoczeniu dzieci. Choć istnieją sposoby ograniczenia ekspozycji, prawdziwa zmiana musi rozpocząć się u podstaw – od regulacji i produkcji, która stawia zdrowie dzieci ponad koszty i wygodę.
