Emerytura Social Security nie jest społecznym zasiłkiem, lecz wypracowanym świadczeniem. Jeżeli ktoś płacił składki, coś z tego powinien mieć. W przeszłości imigrantom lata pracy przepadały, jeżeli wrócili do Polski przed wypracowaniem 10 lat. Ale przepisy zmieniły się od 1 marca 2009 r., gdy weszła w życie Umowa między Polską a Stanami Zjednoczonymi o zabezpieczeniu społecznym. Wniosła ona kilka zmian dla polsko-amerykańskich emerytów i rencistów, a najważniejszą z nich jest możliwość łączenia okresów ubezpieczenia, co pozwala na otrzymanie emerytury osobom, które pracowały w Stanach krótko.
Przeszkody do przeskoczenia
Oto pokrótce warunki, jakie Polak, który pracował w Stanach, musi spełnić, żeby otrzymać jakąś emeryturę Social Security:
- osiągnąć wiek emerytalny (co najmniej 62, ale pełny wiek wynosi 66-67 lat),
- mieć zaliczone co najmniej 6 kwartałów pracy w Stanach,
- rozliczać się z podatków, a więc płacić składki ubezpieczeniowe na legalny numer Social Security; praca na numer cudzy, wymyślony czy numer podatnika (ITIN) się nie liczy.
Niektóre rodzaje deportacji powodują zawieszenie wypłaty świadczeń Social Security do czasu zalegalizowania statusu.
Lata pracy na saksach
Jeżeli ktoś nie dopracował w Stanach do 40 kwartałów (ale ma więcej niż sześć), to po osiągnięciu amerykańskiego wieku emerytalnego może dostać częściową (proporcjonalną) emeryturę Social Security przez połączenie amerykańskich okresów ubezpieczeniowych z polskimi (totalization). Warunkiem jest posiadanie co najmniej 40 kwartałów pracy łącznie w Stanach i w Polsce.
Uwaga: to nie emerytury są łączone, lecz okresy ubezpieczeniowe.
Numer Social Security
Nawet osoba bez legalnego statusu imigracyjnego w Stanach może dostać emeryturę wypłacaną w Polsce pod warunkiem, że płaciła składki na dobry numer Social Security.
Na mocy Social Security Protection Act z roku 2004, osoby składające wnioski po 1 stycznia 2004 roku muszą spełnić dodatkowe wymagania, ażeby zakwalifikować się do świadczeń Social Security. Oprócz osiągnięcia wieku emerytalnego i przepracowania wystarczającej liczby kwartałów muszą:
- mieć jakikolwiek numer Social Security (do pracy albo nie do pracy) przyznany im przez SSA przed 1 stycznia 2004 roku, albo
- dostać po 1 stycznia 2004 numer Social Security upoważniający do pracy, czyli uzyskać, przynajmniej na jakiś czas, pozwolenie na pracę albo legalny status imigracyjny.
Innymi słowy, od dwudziestu już lat na emeryturę ani rentę Social Security nie mają szansy nielegalni imigranci, którzy nigdy nie mieli dobrego numeru Social Security i ciągle nie mają uregulowanego statusu imigracyjnego. Praca na cudzy czy fałszywy numer, jak również na numer podatnika (ITIN), dyskwalifikuje wnioskodawcę. Jedyną radą dla nich jest zdobycie zielonej karty.
Gdy w Urzędzie SSA nie chcą rozmawiać z nielegalnym
Zasiedziali nielegalni pracują jak najdłużej, w Stanach składają wniosek o emerytury, a odbierają je w Polsce. Zdarza się, że urzędnicy w SSA nie wiedzą, jak obsłużyć imigranta bez papierów. Informują go błędnie, że nic mu się nie należy, a nawet wypraszają z biura.
Rada: W książce pt. Ubezpieczenie społeczne Social Security znajduje się napisany po angielsku list do Social Security Administration wraz z cytatem odpowiedniego paragrafu, którym można się posłużyć, żeby przekonać urzędnika, iż ma obowiązek przyjąć wniosek o emeryturę w USA, mimo że twój status imigracyjny jest nielegalny. O emeryturę można też ubiegać się w Biurze Świadczeń Federalnych przy amerykańskim konsulacie czy ambasadzie w Polsce.
Ile wyniesie emerytura?
Emerytura osób, które zarabiały niewiele przez kilka kwartałów, będzie bardzo mała. Dla porównania, dziesięć lat deklarowania minimalnej kwoty potrzebnej do zaliczenia 40 kwartałów Social Security zaowocuje emeryturą na poziomie około stu kilkunastu dolarów. Niewielkie zarobki przez kilka, kilkanaście kwartałów dadzą groszowe świadczenia, może kilkanaście czy parędziesiąt dolarów, zależnie od wysokości zarobków, liczby lat pracy oraz wieku emeryta.
Emerytura Social Security cudzoziemca-Polaka może być wypłacana tylko w Polsce. Wtedy SSA odejmuje od niej amerykański podatek dla nierezydentów w wysokości 25.5 proc. (non-resident tax). Polski bank zechce potrącić 9 proc. składki na Narodowy Fundusz Zdrowia oraz należne zaliczki podatkowe. Aby uniknąć płacenia podwójnych podatków, trzeba wziąć z amerykańskiego konsulatu zaświadczenie o płaceniu podatków w USA i przedłożyć je w banku, a potem co roku wypełnić PIT z rozliczeniem.
Wczesna emerytura Social Security rozpoczęta przed osiągnięciem pełnego wieku emerytalnego (66 lat) jest permanentnie pomniejszana nawet o 25 proc.
Obliczenie wysokości „łączonej” emerytury jest skomplikowane, co wyjaśniam dokładnie w książce pt. Emerytura polska i amerykańska.
Renta dla małżonka
Warto też wiedzieć, że rodzina nielegalnego również może być uprawniona do renty rodzinnej (małżeńskiej, wdowiej, sierocej), na takich samych zasadach, jak rodzina Amerykanina w Stanach. Tak, od 1 marca 2009 roku członkowie rodziny emeryta czy rencisty mogą dostać świadczenia rodzinne, nawet jeżeli nigdy w Stanach nie byli. Od amerykańskich rent nie powinny być w Polsce odprowadzane podatki. Znajdź na sieci tekst pt. „Opodatkowanie świadczeń rodzinnych Social Security w Polsce”.
Wniosek
Podsumujmy. Kilka lat spędzonych „na saksach” bez statusu imigracyjnego może zaowocować skromną amerykańską emeryturą, pod warunkiem, że ktoś rozliczał się na prawdziwy numer Social Security wydany przed 2004 rokiem albo dobry numer upoważniający do pracy wydany po 1 stycznia 2004. Również pod warunkiem, że ktoś pracował w Stanach co najmniej 6 kwartałów, a w Polsce i w Stanach łącznie – co najmniej 10 lat.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Powrót do Polski”, „Emerytura reemigranta w Polsce, podręcznik seniora wracającego do kraju”, „Ubezpieczenie społeczne Social Security”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www.PoradnikSukces.com. tel. 1-718-224-3492.
