To popularne przedmieście Chicago zdobyło najpierw uznanie za uruchomienie pierwszego w kraju programu reparacji dla Afroamerykanów finansowanego przez lokalne władze. W ciągu ostatnich dwóch lat wypłacono prawie 5 milionów dolarów 193 czarnoskórym mieszkańcom miasta.
Jednak teraz konserwatywna grupa adwokacka złożyła pozew zbiorowy, aby zlikwidować program, argumentując, że dyskryminuje on nieczarnoskórych mieszkańców tego przedmieścia. Organizacja Judicial Watch używa tych samych argumentów, które Sąd Najwyższy uznał za słuszne w sprawie zakończenia programów akcji afirmatywnej w ubiegłym roku.
O co chodzi w pozwie
Pozew wobec Evanston jest częścią fali spraw, wywołanych decyzją Sądu Najwyższego, uchylającą akcję afirmatywną przy rekrutacji na studia. Od tego czasu grupy konserwatywne atakują różnorodność stypendiów i prowadzą batalie sądowe, aby zmusić federalną Agencję Rozwoju Biznesu dla Mniejszości (Minority Business Development Agency) do otwarcia się na białych właścicieli firm.
"Ten program redystrybuuje dolary z podatków na podstawie rasy" - powiedział Tom Fitton, prezes Judicial Watch, grupy, która złożyła pozew przeciwko Evanston. "To jest jawne naruszenie prawa."
Evanston "zdecydowanie będzie bronić" swojego programu reparacji, powiedziała z kolei Cynthia Vargas, menedżer ds. komunikacji w tym mieście.
"Ten pozew jest częścią większego ruchu, który kwestionuje programy uwzględniające rasę we wszystkich aspektach społeczeństwa" – stwierdził prawnik Jason Schwartz, który reprezentuje w podobnym procesie Fearless Fund, firmę venture capital udzielającą grantów czarnoskórym kobietom w biznesie. Niedawnoi sąd nakazał jej wstrzymanie wydawania takich grantów ze względu na mozliwość dyskryminacji innych ras.
Nie tylko Evanston
Ponad tuzin stanów i miast, w tym Nowy Jork i Boston, rozpoczęło badania nad możliwością oferowania reparacji dla swoich czarnoskórych mieszkańców. Kalifornijscy ustawodawcy rozważają ustawę, która miałaby powołać stanową agencję do nadzorowania potencjalnych programów reparacji.
Dlatego zwolennicy reparacji obawiają się, że pozew może wykoleić ogólnokrajowe działania w tej sprawie.
"To, co wydarzy się w tej sprawie, z pewnością będzie miało wpływ na to, jakie programy będą wprowadzane w innych społecznościach" - powiedziała Kamila Moore, szefowa Reparations Task Force z Kalifornii.
14. poprawka
Pozew Judicial Watch, złożony w imieniu sześciu mieszkańców miasta, argumentuje, że "wymóg kwalifikacyjny oparty na rasie" narusza 14. poprawkę do Konstytucji USA.
W ostatnich latach konserwatywni prawnicy i sędziowie używali tej poprawki do obalania programów, które ich zdaniem niesprawiedliwie faworyzują czarnoskórych Amerykanów i inne mniejszości. Argument ten zyskał na sile w czerwcu ubiegłego roku, kiedy konserwatywna większość Sądu Najwyższego uchyliła akcję afirmatywną przy rekrutacji na studia.
Przeciwnicy reparacji argumentują również, że nie ma sposobu, aby sprawiedliwie zrekompensować potomków niewolników i że niesprawiedliwe jest wymaganie od obywateli, którzy nie mają rodzinnych powiązań z niewolnictwem, aby płacili za przestępstwa innych.
Szczegóły programu Evanston
Program reparacji w Evanston o wartości 20 milionów dolarów jest dostępny dla czarnoskórych osób, które mieszkały w mieście lub których bezpośredni przodkowie mieszkali tam między 1919 a 1969 rokiem. W tym okresie miasto stosowało dyskryminacyjne polityki mieszkaniowe, które pozbawiały czarnoskórych mieszkańców możliwości budowania majątku.
Początkowo ci, którzy kwalifikowali się do programu reparacji, otrzymywali grant w wysokości 25 000 dolarów na zakup lub naprawę domu. Ale w zeszłym roku władze miasta rozszerzyły program o możliwość wypłat gotówkowych w wysokości 25 000 dolarów.
Setki osób nadal znajdują się na liście oczekujących.
Według pozwu, program Evanston powinien być ograniczony do osób, które mogą udowodnić, że doświadczyły dyskryminacji. Około 60 procent mieszkańców Evanston to biali, a 17 procent to czarnoskórzy. Mieszkańcy latynoskiego i azjatyckiego pochodzenia stanowią nieco mniej niż 10 procent populacji.
Jak to robią inni
Kiedy Providence w stanie Rhode Island uruchomiło swój program reparacji o wartości 10 milionów dolarów w 2022 roku (rok po Evanston), władze miasta zaprojektowały go tak, aby uniknąć wyzwania prawnego. Czarnoskórzy i rdzenni mieszkańcy kwalifikują się automatycznie, ale miasto ustanowiło również oddzielne kryteria dochodowe, które mogą obejmować około połowę białych mieszkańców.
W zeszłym roku Kalifornijska Komisja ds. Reparacji zaproponowała nawet 800 miliardów dolarów w ramach reparacji, ale powiedziała, że powinno to być ograniczone do potomków wolnych i zniewolonych czarnoskórych osób, które były w Stanach Zjednoczonych przed 1900 rokiem. Takie podejście wykluczyłoby tych, których rodziny wyemigrowały do Stanów Zjednoczonych w ostatnich latach.
Evanston w centrum uwagi
Wynik tej sprawy może mieć dalekosiężne konsekwencje dla innych programów reparacyjnych w całych Stanach Zjednoczonych. Niezależnie od wyniku procesu, dyskusja na temat reparacji będzie nadal ważnym elementem debaty publicznej w Ameryce, zmuszając miasta i stany do rozważenia, jak czy i jak zrekompensować krzywdy historyczne i nierówności.
źródło: Washington Post, Chicago Tribune
rj
