Z uroczego hotelu, położonego na wyspie na rzece Rio Dulce, dojechaliśmy na nocleg do miasteczka Flores, malowniczo położonego - tym razem - na jeziorze Peten, skąd zaledwie "chwila" jazdy dzieli nas od najwspanialszych ruin Ameryki Centralnej. Mowa oczywiście o Tikal; pozostałościach wielkiego miasta/królestwa starożytnych Majów, zagubionych przez tysiąc lat w dżungli Gwatemali, odkrytych pod koniec XVII wieku przez hiszpańskich misjonarzy, a w 1979 zasłużenie wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, wraz z otaczającym ruiny parkiem narodowym.
To unikalne połączenie historycznych zabytków najwyższej światowej klasy z dziewiczą dżunglą Ameryki Centralnej sprawia, że Tikal jest jednym z najciekawszych miejsc na naszej planecie! Chociaż, muszę przyznać, stosunkowo mało znane i raczej rzadko odwiedzane przez Polonię. Oto garść archeologicznych faktów i osobistych wspomnień z jakże fascynującego miejsca. Mam szczerą nadzieję, że ktoś z Was, po lekturze tego tekstu, zdecyduje się na podróż do Gwatemali.
Kompleks ruin - Akropol Północny
Docieramy do bramy wjazdowej Parku Narodowego Tikal, nasz lokalny przewodnik pobiera bilety, a my w tym czasie zachwycamy się widokiem olbrzymiego drzewa ceiba (po polsku drzewo kapokowe, albo puchowiec pięciopręcikowy), z racji kształtu i wielkości uznawanego przez Majów za święte! Potężny okaz tego właśnie gatunku ozdabia aleję wstępu do ruin zwaną Mendez Causeway! Po kilku minutach spaceru po ścieżce, ukazuje się długo oczekiwany widok, samo serce archaicznego miasta, czyli Wielki Plac Tikal; po lewej Centralny Akropol, po prawej Północny Akropol, a w środku doskonale zachowane bliźniacze piramidy. Od wschodu wznosi się w niebo 45-metrowej wysokości piramida schodkowa zwana Świątynią Wielkiego Jaguara z racji płaskorzeźby władcy siedzącego na tronie jaguara. Ta struktura, nazwana przez archeologów, zupełnie bez polotu, jako Świątynia I (Templo I) wzniesiona została ku czci panującego króla, około 700 roku Anno Domini. Naprzeciw widzimy podobną piramidę wzniesioną przez króla Jasawa Chana Kaawila na cześć jego żony! A więc te piramidy niekoniecznie były grobowcami władców, jak np. w Egipcie.
Piramida schodkowa, Świątynia Wielkiego Jaguara w Tikal
Nasz przewodnik, słusznie licząc na ogromne wrażenie, jakie sprawia widok "Akropolu Majów" od razu prowadzi nas w najbardziej efektowne miejsce. I ma rację. Teraz, po długiej sesji zdjęciowej, możemy spokojnie zadumać się nad historią starożytnej cywilizacji.
Ślady pierwszego osadnictwa w Tikal pochodzą z 600 roku przed Chrystusem, a pierwsze, trwałe domostwa postawiono jakieś 300 lat później. Natomiast miasto, jakiego potężne ruiny oglądamy dzisiaj, jest późniejsze, zostało założone około 300 roku AD i trwało rządzone przez jedną dynastię jako największy ośrodek Majów do 900 roku po Chrystusie, kiedy to zostało opuszczone, a ostatnia datowana stela (ozdobna tablica informacyjna) pochodzi z 889 roku. W czasach największej świetności Tikal liczył około 60 tysięcy mieszkańców zamieszkujących 16 kilometrów kwadratowych, z trzema tysiącami obiektów; w tym sześcioma wysokimi piramidami schodkowymi, trzema "Akropolami", pięcioma "drogami procesyjnymi", dziewięcioma zbiornikami wody pitnej, licznymi świątyniami, pałacami, rezydencjami bogaczy, 200 pomnikami i licznymi tablicami kamiennymi (stele), upamiętniającymi kolejnych władców. A było ich 39! Dookoła, gdzie obecnie porasta dżungla, na obszarze 60 km kwadratowych znaleziono pozostałości domów mieszkalnych i gospodarstw rolnych dla 30 tysięcy ludzi zaopatrujących miasto w żywność. Niewykluczone, że pod najstarszymi zabudowaniami kompleksu archeologicznego w Tikal znajdują się obiekty sprzed DZIESIĘCIU TYSIĘCY LAT! Taka informacja już został oficjalnie podana, a więc przygotujmy się na sensację światowej skali.
Dziewicza dżungla obok piramid w Tikal
Idziemy dalej, dokładnie wiedząc dokąd, gdyż prace archeologiczne prowadzone w latach 1956-1967 przez renomowany Uniwersytet Pensylwanii z Filadelfii pozwoliły na sporządzenie precyzyjnych map terenu. Badacze z tej czwartej pod względem zamożności instytucji akademickiej w USA pozwoliły na uzyskanie informacji, które podałem powyżej. Wielki im dzięki.
Mając w głowie natłok historycznej wiedzy, możemy nareszcie fizycznie odreagować ten informacyjny szum wspinając się stromymi schodami na taras widokowy wysokiej na 65 metrów Piramidy IV (Świątyni Templo IV) zbudowanej w 741 roku przez króla Yiki Chan Kawilla. Z jej szczytu, gdzie Majowie postawili Świątynię Dwugłowego Węża, można do woli podziwiać 360-stopniową panoramę, głównie koron drzew, ponad którymi niespodziewanie wystają wierzchołki okolicznych piramid. Patrząc w skupieniu przed siebie, widzę migawki z młodych, licealnych lat, gdyż jest to przecież widok utrwalony lata temu np. na okładce płyty Argus z 1971 roku zespołu Wishbone Ash. Mało tego... to była przecież Baza Rebeliantów Yavin 4 w Gwiezdnych Wojnach, "Epizod IV, A New Hope! Lokalizacja nietuzinkowa.
Panorama z wierzchołka Piramidy VI
Kiedy już nasyciliśmy oczy piramidami i stelami, skupiamy swoją uwagę na detalach, na przyrodzie dżungli, która właśnie teraz, późnym popołudniem zaczyna ożywać; na żer ruszają śmieszne ryjkonosy i nieprawdopodobnie kolorowe indyki, w powietrzu fruwają barwne motyle, a pośród gałęzi pokazują się ptaki; tukany, papugi, sokoły śmieszki i egzotyczne trogony.
I znów pełni wrażeń wracamy do przytulnego hotelu, z orzeźwiającą wodą basenu i kojącym widokiem na jezioro Peten.
Basen nad jeziorem Peten Itza, Gwatemala
Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka. Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Gwatemalą włącznie, od 12 do 20 stycznia 2023 roku. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: www.andrzejkulka.com
