Gdyby zsumować wszystkie pieniądze na świecie — od dziesięciocentówek i dolarów po akcje — ile by ich było? Pytanie nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Aby zacząć na nie odpowiadać, musimy najpierw zdecydować, jak zdefiniować „pieniądze”. Czy mówimy o gotówce fizycznej? Rezerwach bankowych? Funduszach inwestycyjnych? A co, jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkie te rzeczy? Spróbujmy rozłożyć na czynniki pierwsze, ile pieniędzy — i bogactwa — istnieje na całym świecie.
Ekonomiści szacują, że tylko 8% światowych pieniędzy istnieje w postaci fizycznej gotówki. Pozostaje nam zatem cała masa innych niematerialnych form funduszy do rozważenia. Globalna gospodarka opiera się na trzech głównych kategoriach pieniądza, zwanych agregatami monetarnymi: M0, M1 i M2. Różnią się one pod względem płynności — czyli tego, jak łatwo i szybko można je przekształcić w gotówkę — przy czym M0 jest najbardziej płynne. Do tej kategorii zaliczają się gotówka (banknoty i monety) oraz rezerwy bankowe.
M1, nazywane również „wąskim pieniądzem,” obejmuje M0 oraz depozyty na żądanie, czeki podróżne i inne depozyty, które można natychmiast wykorzystać — to pieniądze, którymi można szybko dysponować, nawet jeśli nie mają formy fizycznej. M2, czyli „szeroki pieniądz,” zawiera w sobie dwie wcześniejsze kategorie oraz mniej płynne formy kapitału, takie jak depozyty oszczędnościowe, papiery wartościowe rynku pieniężnego, fundusze inwestycyjne oraz inne lokaty terminowe. Nie są one tak łatwo dostępne jak M1, ale wciąż uznawane za pieniądz, ponieważ można je ostatecznie zamienić na gotówkę.
Ile gotówki faktycznie istnieje?
Zacznijmy od najbardziej podstawowej kategorii pieniędzy: M0, fizycznej gotówki w portfelach ludzi na całym świecie. Niełatwo jest ustalić światową podaż M0 ze względu na stale zmieniające się sumy i kursy walut, ale według raportu Visual Capitalist z 2022 r. na całym świecie w obiegu znajduje się około 8 bilionów dolarów. Jeśli chodzi o całkowitą ilość gotówki w obiegu w samych Stanach Zjednoczonych, Rezerwa Federalna szacuje ją na 2,3 biliona dolarów w październiku 2024 r.
Aby zobrazować, jak stosunkowo niewielkie są te liczby, całkowite bogactwo (czyli wartość netto, a nie tylko gotówka w ręku) samych mieszkańców Nowego Jorku wynosi około 3 bilionów dolarów — więcej niż ilość gotówki w całym kraju. To bogactwo istnieje głównie w innych formach pieniędzy i aktywów.
„Wąski pieniądz” i „szeroki pieniądz”
Skoro już wiemy, jak niewielka jest ilość fizycznej gotówki na świecie, przejdźmy do znacznie większych wartości monetarnych. Jak wspomniano wcześniej, M1 obejmuje całe M0 oraz depozyty na rachunkach bieżących i inne płynne aktywa finansowe. Według szacunków Visual Capitalist z 2022 roku globalna wartość M1 wynosiła imponujące 28,6 biliona dolarów. Z kolei Rezerwa Federalna oszacowała, że w październiku 2024 roku podaż M1 w Stanach Zjednoczonych wynosiła około 18,2 biliona dolarów.
Nic dziwnego, że kategoria o najszerszym zakresie, czyli M2, zwana również „szerokim pieniądzem,” zawiera największą ilość pieniędzy. Obejmuje ona M0 i M1 oraz depozyty oszczędnościowe, fundusze inwestycyjne i inne mniej płynne aktywa. W 2022 roku Visual Capitalist oszacował globalną wartość M2 na 82,6 biliona dolarów. Natomiast według raportu Rezerwy Federalnej z października 2024 roku wartość M2 w Stanach Zjednoczonych wynosiła około 21,3 biliona dolarów.
Czy kryptowaluty się liczą?
Technicznie rzecz biorąc, waluty cyfrowe, takie jak Bitcoin i Ethereum, nie są oficjalnie uznawane za pieniądze przez banki centralne, więc nie są uwzględniane w pomiarach M1 ani M2. Jednak niektórzy eksperci twierdzą, że kryptowaluty mogą ostatecznie wpłynąć na te liczby. W 2024 r. globalna kapitalizacja rynku kryptowalut wynosiła około 3,5 biliona dolarów, a Bitcoin przewodził stawce z 1,9 biliona dolarów. Wartości te są znaczące i jeśli będą nadal rosły, kryptowaluty mogą zmienić definicję „pieniędzy” w przyszłości.
jm
