Na całym świecie ludzie żyją dłużej niż kiedykolwiek wcześniej. W 1900 r. średnia długość życia na świecie wynosiła zaledwie 32 lata; w 2024 r. natomiast 73,33 roku. Oznacza to również, że na świecie rośnie liczba stulatków — osób, które dożywają 100 lat lub więcej. Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych szacuje się, że na świecie jest 722 000 stulatków. Oczekuje się, że liczba ta będzie nadal rosła wraz z trendami długowieczności, a globalna populacja stulatków ma wynieść około 4 milionów do 2054 r. Mając to wszystko na uwadze i biorąc pod uwagę rosnące prawdopodobieństwo, że sami pewnego dnia będziemy stulatkami, przyjrzyjmy się kilku fascynującym faktom na temat osób, które osiągnęły ten status seniora.
Kobiety mają większe szanse na dożycie 100 lat
W Stanach Zjednoczonych stulatkowie stanowią zaledwie 0,03% całej populacji, a liczba ta ma wzrosnąć do 0,1% do 2054 r. Spośród ponad 100 000 stulatków w Stanach Zjednoczonych aż 78% stanowią kobiety. Kilka czynników przyczynia się do tego, że kobiety mają większe szanse na dożycie 100 lat, w tym fakt, że kobiety starzeją się wolniej niż mężczyźni, co opóźnia wystąpienie problemów zdrowotnych, takich jak choroby układu krążenia i udar. Kobiety mają również tendencję do większej niechęci do ryzyka niż mężczyźni i rzadziej angażują się w zachowania takie jak palenie, picie alkoholu i zażywanie narkotyków, które mogą prowadzić do długotrwałych problemów zdrowotnych.
Genetyka odgrywa większą rolę niż styl życia
Naukowcy uważają, że czynniki związane ze stylem życia, takie jak zdrowe odżywianie i pozostawanie aktywnym fizycznie, odgrywają ważniejszą rolę niż genetyka w wpływaniu na nasze zdrowie i długość życia do 70. roku życia. Jednak w miarę jak przekraczamy 80. rok życia, genetyka zaczyna odgrywać większą rolę w naszym zdrowiu i długowieczności. Badania nad genami długowieczności wciąż się rozwijają, ale badania sekwencjonowania genomu zidentyfikowały pewne warianty genów, które mogą wpływać na długość życia. Wśród tych wariantów znajdują się te, które wspierają funkcjonowanie i utrzymanie komórek organizmu oraz te, które są powiązane z poziomem lipidów, stanem zapalnym oraz układem sercowo-naczyniowym i odpornościowym. Niektórzy, ale nie wszyscy stulatkowie mają te warianty genów, a naukowcy uważają, że mogą istnieć inne warianty przyczyniające się do dłuższego życia, które nie zostały jeszcze zidentyfikowane.
Odporność stulatków
Stulatkowie często wydają się być niezwykle odporni pod względem zdrowia, co można przypisać zarówno stylowi życia, jak i czynnikom genetycznym. Istnieją jednak trzy inne rodzaje odporności, które są powiązane z długowiecznością: odporność poznawcza, odporność ekonomiczna i odporność osobista. Kluczowe czynniki, w tym silna funkcja intelektualna, wsparcie ekonomiczne i społeczne oraz silna osobowość, są niezbędne do utrzymania jakości życia, która przyczynia się do długowieczności. Naukowcy są zainteresowani lepszym zrozumieniem, w jaki sposób najstarsi członkowie społeczeństwa utrzymują swoją odporność w tych obszarach, w nadziei, że odpowiedzi mogą pomóc poprawić zdrowie i długowieczność całej populacji.
25% stulatków zachowuje funkcje poznawcze
Utrzymanie lub odzyskanie funkcji poznawczych pomimo starzenia się, uszkodzenia mózgu lub choroby, przyczynia się do jakości życia i wspiera długowieczność. Badania wskazują, że 50% stulatków ma wyraźne objawy demencji, a 25% wykazuje pewne oznaki upośledzenia funkcji poznawczych, podczas gdy pozostałe 25% jest uważane za poznawczo zdrowe. Naukowcy spekulują, że niektórzy ludzie są odporni na uszkadzające mózg skutki choroby Alzheimera, podczas gdy inni są odporni poznawczo, wykazując rezerwę poznawczą, która pozwala im lepiej radzić sobie z patologicznymi zmianami mózgu spowodowanymi tą chorobą.
Chociaż nie możemy zapobiec demencji ani chorobie Alzheimera, badania wykazały, że pewne czynniki związane ze stylem życia mogą przyczyniać się do naszej odporności poznawczej, w tym spożywanie diety w stylu śródziemnomorskim i regularne ćwiczenia, a także socjalizacja z innymi ludźmi i angażowanie się w zajęcia intelektualne poprzez edukację i zatrudnienie.
Wielu stulatków ma dwie wspólne cechy
Pomimo różnic w stylu życia, badania wykazały, że stulatkowie mają tendencję do dzielenia dwóch wspólnych cech osobowości: pozytywnego nastawienia i wysokiego stopnia świadomości emocjonalnej. W badaniach wielu stulatków opisuje siebie jako osoby optymistyczne, wyluzowane i ekstrawertyczne, a często wspominają o śmiechu jako o czymś niezbędnym w ich życiu — wszystkie te cechy zmniejszają niepokój i depresję oraz przyczyniają się do dobrego ogólnego zdrowia psychicznego. Wielu stulatków twierdzi również, że czuje się swobodnie, otwarcie wyrażając swoje emocje, co pomaga utrzymać zdrowe relacje i przyczynia się do naszego ogólnego dobrego samopoczucia. Mimo to naukowcy nadal badają, czy cechy te bezpośrednio przyczyniają się do długowieczności, czy też mogą być po prostu produktem ubocznym dłuższego życia.
jm
