W czasach stresu, smutku lub samotności — lub gdy po prostu potrzebujemy czegoś, co nas podniesie na duchu — comfort foods od dawna są źródłem ukojenia. Te rozpieszczające, często bogate w kalorie dania wydają się posiadać niemal magiczną zdolność łagodzenia naszych emocji i poprawiania nam nastroju. Ale jaka dokładnie jest nauka stojąca za tym zjawiskiem? Dlaczego niektóre pokarmy mają tak głęboki wpływ na nasz nastrój i zdolność do dawania nam mentalnego zastrzyku energii?
Odpowiedź leży w złożonej interakcji czynników biologicznych, psychologicznych i kulturowych. Okazuje się, że nasze mózgi i ciała reagują na comfort foods w sposób wykraczający poza podstawowe koncepcje odżywiania. Tutaj zagłębiamy się w fascynującą naukę stojącą za comfort foods, od neurochemicznych reakcji, które wywołują, po mechanizmy psychologiczne w grze.
Pokarmy poprawiające nastrój mogą mieć silny wpływ na chemię naszego mózgu, wyzwalając uwalnianie neuroprzekaźników — chemicznych przekaźników, które pozwalają neuronom komunikować się ze sobą w całym ciele — co może wpływać na nasz nastrój i emocje. Można argumentować, że najważniejszym neuroprzekaźnikiem związanym ze spożyciem pokarmów poprawiających nastrój jest dopamina, która jest uwalniana przez podwzgórze mózgu. Dopamina daje nam uczucie przyjemności, satysfakcji i motywacji. Innymi słowy, zalewa nas dobrymi uczuciami po zrobieniu czegoś, co lubimy, wzmacniając w ten sposób naszą chęć do angażowania się w te zachowania.
Wiele pokarmów poprawiających nastrój, szczególnie tych o wysokiej zawartości węglowodanów, może również zwiększać produkcję serotoniny, innego neuroprzekaźnika związanego z uczuciem szczęścia i dobrego samopoczucia. Dlatego często mamy ochotę na słodkie lub skrobiowe jedzenie, gdy czujemy się przygnębieni, ponieważ mogą one pomóc naszemu organizmowi wytwarzać serotoninę, zmniejszając w ten sposób poziom hormonu stresu, kortyzolu, i sprawiając, że czujemy się spokojniejsi.
Powrót do dzieciństwa
Psychologia idzie w parze z neurochemią, jeśli chodzi o zrozumienie cudownych efektów jedzenia dającego poczucie komfortu. Jedzenie może łatwo wywołać emocjonalne skojarzenia — zarówno nieświadome, jak i świadome — z przeszłymi radosnymi i przyjemnymi doświadczeniami. Wiele jedzenia dającego poczucie komfortu jest powiązanych z pozytywnymi wspomnieniami z dzieciństwa, co wyjaśnia, dlaczego często pragniemy jedzenia, które jedliśmy jako dzieci, czy to makaronu z serem, kurczaka w cieście, czy ciasta czekoladowego. Spożywanie tych produktów może wywołać nostalgię i związane z nią pozytywne emocje, co z kolei uwalnia te neuroprzekaźniki dobrego samopoczucia.
Psychologia stojąca za pokarmami poprawiającymi nastrój jest silnie związana z naszymi wpływami kulturowymi. Pokarmy poprawiające nastrój nie tylko wywołują silne emocjonalne połączenie z naszą rodziną i wychowaniem, ale dzielenie się nimi z innymi może również wzmacniać więzi społeczne i sprzyjać poczuciu przynależności, co może mieć pozytywny wpływ na nasze samopoczucie. Badanie z 2015 r. wykazało, że pokarmy poprawiające nastrój są związane z naszymi bliskimi relacjami, przypominając nam o naszych więzach społecznych, a tym samym pomagając nam czuć się mniej samotnymi.
Różne kultury mają swoje własne tradycyjne pokarmy poprawiające nastrój, które często odzwierciedlają ukochane lokalne składniki i metody gotowania — od chińskiego congee z kurczaka po grecką musakę. Pokarmy te są często ściśle związane z tożsamością kulturową i wspólnymi doświadczeniami, co ponownie daje nam poczucie nostalgii i przynależności.
Z tego powodu to, co dana osoba uważa za pokarm poprawiający nastrój, jest bardzo indywidualne.
jm
