Katalizatory, czyli potocznie zwane katy, giną w Stanach Zjednoczonych częściej niż same samochody. W samym Nowym Jorku liczba kradzionych katalizatorów w stosunku rok do roku zwiększa się o ponad 5,000 sztuk. Tak samo jest w każdej innej dużej metropolii – chicagowskiej także. W całym kraju kradzieże tej niewielkiej części układu wydechowego samochodów osobowych wzrosły w 2019 roku o ponad 1,000 procent - wynika z raportu Krajowego Biura Przestępczości Ubezpieczeniowej.
Fenomen
Katalizator jest to część układu wydechowego, która wychwytuje i neutralizuje szkodliwe związki zawarte w spalinach. Metalowe puszki są cenne, ponieważ zawierają metale szlachetne, które można wydobyć i odsprzedać nawet za 50 dolarów za gram. Chodzi o pallad i rod. W Stanach Zjednoczonych katalizator jest standardem w prawie każdym pojeździe produkowanym od 1975 roku. Katalizatory w skupach osiągają ceny nawet 1,500 dolarów, a jednymi z najdroższych są te z silników Hondy. W przypadku kradzieży ponowny montaż jest dużo bardziej kosztowy, bo za nowy katalizator w autoryzowanym serwisie trzeba zapłacić dwa razy tyle.
Kradzież to kilka minut
Żeby wyciąć katalizator złodzieje kładą się pod autami, dlatego teoretycznie najbardziej narażonymi na kradzież są wyższe samochody – SUV-y i crossovery. Złodzieje wycinają katalizatory elektrycznymi brzeszczotami, co zajmuje im kilka minut i jest zdecydowanie mniej słyszalne niż np. szlifierka kątowa.
Najciemniej pod latanią
Policja chicagowska prowadzi śledztwo w sprawie kradzieży katalizatorów z… własnych pojazdów. Zostały wycięte z pięciu ciężarówek należących do CPD w South Shore Cultural Center. Sprawcy nie zostali zidentyfikowani. Do równie niecodziennej sytuacji doszło w walentynki na przedmieściach Los Angeles. Złodziej postanowił wyciąć katalizator z terenowego Forda, ale pech chciał, że właścicielka spała w samochodzie. Obudziły ją niepokojące dźwięki, odpaliła samochodów i przejechała leżącego pod autem złodzieja. Ranny mężczyzna trafił do szpitala, ale lekarzom nie udało się go uratować.
Proceder kradzieży nie zwolni – mówią eksperci
Rynkowe perturbacje związane z globalnym łańcuchem dostaw metali szlachetnych były problemem od początku pandemii, a teraz istnieją jeszcze większe obawy wynikające z wojny rosyjsko-ukraińskiej. Rosja, która dostarcza 40 procent światowego palladu - według analizy agencji Moody's, może wycofać swoje dostawy z rynku.
Czy można się zabezpieczyć przez kradzieżą?
Jako środek zapobiegawczy, Departament Policji w Nowym Jorku stworzył system, w którym właściciele samochodów mogą wygrawerować kod seryjny na swoich katalizatorach i wprowadzić go do internetowej bazy danych. W Chicago poszczególne warsztaty oferowały usługi malowania katalizatorów na jaskrawe kolory. Z kolei firma z Toledo stworzyła dobrze prosperujący biznes dzięki drucianej klatce kablowej, którą mocuje się do układu wydechowego. Cena urządzenia zaczyna się od 181 dolarów. Kate Brueggemeier, dyrektor generalny CatClamp, powiedziała, że podczas pandemii biznes wzrósł 40-krotnie. W ciągu ostatnich 12 miesięcy firma sprzedała 50,000 sztuk swoich zabezpieczeń. Przed pandemią roczna sprzedaż była bliższa 1,000 sztuk.
W praktyce wszystkie te zabiegi mają niewielkie znaczenie – bo to nie o metalową puszkę ani jej porcelanowy wkład chodzi. Cenne jest tylko to, co znajduje się wewnątrz. Problemem jest także to, że pracownicy skupów katalizatorów w Stanach Zjednoczonych nie prowadzą szczegółowej ewidencji, bo nie obliguje ich do tego ani stanowe, ani federalne prawo.
Rząd chce ograniczyć proceder
Amerykańscy prawodawcy w Izbie Reprezentantów i Senacie przywrócili pod dyskusję przepisy, które pomogłyby organom ścigania zwalczać gwałtowny wzrost kradzieży katalizatorów w całym kraju. Ustawa znana jako Preventing Auto Recycling Theft, w skrócie PART Act, ma na celu ograniczenie kradzieży katalizatorów nakładając wymóg, aby nowe pojazdy miały wybity numer VIN na katalizatorze, umożliwiając funkcjonariuszom organów ścigania powiązanie skradzionych części z pojazdami pochodzenia. Stworzyłaby również program dotacji umożliwiających dealerom, warsztatom naprawczym i innym uprawnionym miejscom stemplowanie numerów VIN na konwerterach już istniejących pojazdów, jak również ustanowiłaby federalne kary za kradzież, sprzedaż, kupno i transport skradzionych katalizatorów.
fk
