W sobotę, 26 kwietnia, Watykan pożegna papieża Franciszka, zmarłego w wieku 88 lat. Uroczystości pogrzebowe zgromadzą tłumy wiernych, głowy państw i duchowieństwo z całego świata. Ale kilkanaście dni po ostatnim błogosławieństwie rozpocznie się inny, bardzo istotny proces — wybór jego następcy.
Tajemniczy mechanizm konklawe
Choć kandydatem może zostać każdy ochrzczony mężczyzna, to od 1378 roku biskupi Rzymu są wybierani spośród kardynałów — dziś spośród tych, którzy nie ukończyli 80. roku życia. Prawo kanoniczne przewiduje, że nowy papież musi otrzymać przynajmniej dwie trzecie głosów obecnych elektorów. Wybór odbywa się podczas zamkniętego konklawe w Kaplicy Sykstyńskiej, bez dostępu mediów, bez kontaktu ze światem zewnętrznym.
Zwykło się mówić, że „kto wchodzi na konklawe jako papież, wychodzi z niego jako kardynał” – to przypomnienie, że nikt nie ma gwarancji wyboru, nawet jeśli typowany jest na faworyta.
Choć wynik głosowania na nowego papieża wydaje się dziś dość przewidywalny, warto pamiętać, że Duch Święty lubi zaskakiwać. Przykład? Późniejszy papież Franciszek, czyli kardynał Jorge Mario Bergoglio z Argentyny, został uznany za zbyt starego, aby zostać papieżem w 2013 r., mając 76 lat, a Karol Wojtyła nie znajdował się na żadnej liście faworytów przed konklawe w 1978 r., na którym wybrano go papieżem Janem Pawłem II. Podobne niespodzianki nie są wykluczone również dziś – także dlatego, że zarysowują się różnice w podejściu biskupów do kwestii społecznych, politycznych i pastoralnych, co może prowadzić do nieoczywistych sojuszy.
Promocja
Jednym z kandydatów, który może zyskać szerokie poparcie, jest kardynał Robert Prevost, prefekt Dykasterii ds. Biskupów. Choć nie pełni już funkcji lokalnego ordynariusza – wcześniej był biskupem diecezji Kalamazoo w Michigan – to jego rola w Watykanie sprawia, że ma wpływ na nominacje biskupie na całym świecie, także w USA. Prevost uchodzi za osobę bliską myśleniu papieża Franciszka. Jego doświadczenie duszpasterskie i otwartość mogą być atutem w oczach biskupów szukających równowagi między wiernością doktrynie a otwartością na wyzwania współczesności.
Franciszek, w czasie swojego pontyfikatu, zmienił układ sił w Kolegium Kardynalskim. Mianował większość elektorów i znacząco poszerzył geograficzną reprezentację Kościoła, promując duchownych z krajów dotąd marginalizowanych – m.in. z Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Dlatego wybór nowego papieża może być bardziej nieprzewidywalny niż kiedykolwiek wcześniej.
Cechy przyszłego papieża
Elektorzy będą musieli odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań: czy kontynuować linię reform Franciszka, czy obrać nowy kierunek? Czy nowy papież ma być dobrym dyplomatą, moralnym autorytetem, administratorem, czy może misjonarzem? Wreszcie — czy Kościół, którego centrum coraz bardziej przesuwa się poza Europę, jest gotów na papieża spoza Włoch, a może nawet spoza kontynentu?
Poniżej lista kardynałów typowanych jako „papabile” – osób, które według wtajemniczonych mają największe szanse:
Kardynał Pietro Parolin – dyplomata Stolicy Apostolskiej
Wiek: 70 | Kraj: Włochy
Od 2013 r. pełni funkcję sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej. Ma bogate doświadczenie dyplomatyczne, prowadził rozmowy z Wietnamem, Chinami i uczestniczył w procesie pokojowym w Kolumbii. Jest postrzegany jako ostrożny, ale lojalny wobec reform Franciszka.
Kardynał Matteo Zuppi – papież pokoju i inkluzyjności?
Wiek: 69 | Kraj: Włochy
Arcybiskup Bolonii, członek wspólnoty Sant’Egidio. Ma na koncie mediację w wojnie domowej w Mozambiku, działał też na rzecz pokoju w Ukrainie. Jeździ po mieście rowerem, a jego postawa otwartości wobec osób LGBTQ+ może być znakiem zmiany.
Kardynał Luis Antonio Tagle – „azjatycki Franciszek”
Wiek: 67 | Kraj: Filipiny
Charyzmatyczny, bliski duchowości Franciszka. Był szefem Caritas Internationalis, obecnie kieruje Dykasterią ds. Ewangelizacji. Cieszy się sympatią duchowieństwa z krajów rozwijających się. Byłby pierwszym papieżem z Filipin.
Kardynał Pablo Virgilio David – głos sumienia z Filipin
Wiek: 66 | Kraj: Filipiny
Krytykował brutalną politykę antynarkotykową prezydenta Duterte. Przewodniczy Konferencji Episkopatu Filipin, aktywny w reformach Kościoła. Głoszony za obrońcę „Kościoła polowego” — otwartego i wspierającego.
Kardynał Gérald Cyprien Lacroix – duszpasterz z Kanady
Wiek: 67 | Kraj: Kanada
Doświadczony lider w silnie zlaicyzowanym społeczeństwie. Bliski współpracownik Franciszka w Radzie Kardynałów. Choć oczyszczony z zarzutów nadużyć, sam fakt ich istnienia może rzutować na jego kandydaturę.
Kardynał Fridolin Ambongo Besungu – głos z Afryki
Wiek: 65 | Kraj: Demokratyczna Republika Konga
Przewodzi 7-milionowej wspólnocie wiernych. Członek zakonu kapucynów, znany z walki o demokrację i prawa człowieka. Jasno sprzeciwia się błogosławieniu par jednopłciowych, co może zjednać mu głosy bardziej konserwatywnego skrzydła.
Kardynał Joseph Tobin – serdeczny pasterz z USA
Wiek: 72 | Kraj: Stany Zjednoczone
Arcybiskup Newark, dawniej pracował w Watykanie. Otwarcie wspierał uchodźców i migrantów, sprzeciwiając się decyzjom polityków. Znany z bezpośredniego stylu i empatii. Jednak Amerykanin jako papież to wciąż temat tabu ze względów geopolitycznych.
Kardynał Robert Prevost – papieski „łowca biskupów”
Wiek: 69 | Kraj: USA
Pomysł amerykańskiego papieża od dawna jest tematem tabu, biorąc pod uwagę geopolityczną władzę, jaką mają już Stany Zjednoczone. Ale 69-letni Prevost może być pierwszym. Urodzony w Chicago, długoletni misjonarz i biskup w Peru. Od 2023 roku kieruje Dykasterią ds. Biskupów, co daje mu kluczowy wpływ na globalny Kościół. Cenią go zarówno konserwatyści, jak i reformatorzy.
Kardynał Péter Erdő
Wiek: 72 | Kraj: Węgry
Arcybiskup Esztergomu-Budapesztu, dwukrotnie wybierany na przewodniczącego Rady Konferencji Episkopatów Europy. Ceniony kanonista, bliski środowiskom konserwatywnym. Uważany za sprzymierzeńca Viktora Orbána – wypowiedzi na temat migrantów wzbudziły kontrowersje. Może zyskać poparcie tych, którzy oczekują bardziej zdecydowanego i „porządkowego” pontyfikatu.
Kardynał Marc Ouellet
Wiek: 80 | Kraj: Kanada
Do 2023 roku szef Dykasterii ds. Biskupów. Choć nominowany przez Benedykta XVI, Franciszek utrzymał go na stanowisku, co czyni go pomostem między różnymi skrzydłami Kościoła. Zwolennik celibatu i przeciwnik święceń kobiet, ale jednocześnie popiera większy udział kobiet w zarządzaniu Kościołem. Posiada rozległe kontakty w Ameryce Łacińskiej i doświadczenie w selekcji hierarchów.
Papież z Azji, Afryki… a może z Ameryki?
Wspomnienia z 2013 roku, gdy faworytem był Włoch Angelo Scola, a wybrano nieoczywistego kard. Jorge Bergoglio, każą podchodzić z ostrożnością do wszelkich prognoz. Jest wysoce możliwe, że papieżem zostanie ktoś spoza listy. Ale jedno jest pewne — kolejne konklawe zadecyduje o przyszłości Kościoła katolickiego na dekady.
