W nowej ustawie budżetowej program ludzkich lądowników księżycowych NASA otrzymuje pełne finansowanie.
NASA ma powody do radości. Czy tylko pozornie? Nowy projekt ustawy ma pozwolić na pełne finansowanie niektórych dużych projektów. Do tej grupy zalicza się również program dotyczący opracowania nowego ludzkiego lądownika księżycowego oraz rozwoju nowych komercyjnych stacji kosmicznych na niskiej orbicie okołoziemskiej.
Jaka będzie wartość otrzymanego wsparcia finansowego? Według informacji NASA ma otrzymać ponad 24 miliardy dolarów na rok 2022 z budżetu kontrolowanego przez rząd Stanów Zjednoczonych. Co prawda jest to nieco mniejsza pomoc niż ta, o którą wnioskował prezydent USA Joe Biden w ubiegłym roku, mimo to finansowanie jest znacznie większe niż w 2021.
Pomimo nieudanej próby głosowania Joe Bidena o pokrycie wszystkich projektów, niektóre z nich Izba Reprezentantów oraz Senat zgodzili się sfinansować w całości. Dzięki temu NASA będzie mogła przeznaczyć prawie 1.2 miliarda dolarów na systemy lądowania na księżycu. Obecnie NASA jest na etapie opracowywania nowego lądownika księżycowego w ramach programu Artemis, który ma na celu wysłanie na księżyc pierwszej kobiety oraz pierwszej na świecie osoby o innym kolorze skóry niż biały. Do tej pory Kongres nie wykazywał chęci finansowania NASA i dostarczali o około 70% mniej pieniędzy niż wnioskowano.
Skutkiem działania Kongresu były zmiany w planach Artemis. W wyniku niedoboru gotówki NASA była zmuszona do wyboru zaledwie spośród dwóch firm, które mogły przyjąć zlecenie budowy ludzkich lądowników księżycowych. Niestety organizacja otrzymała tak małe środki, że nie miała żadnego wyboru i postawiła na najtańsze rozwiązanie, nie biorąc pod uwagę jakości, czasu oraz możliwości firmy, która miała przyjąć zlecenie.
Aktualnie, kiedy NASA ma otrzymać pełną kwotę na jej projekty, będzie musiała spełnić również pewne warunki. Kongres domaga się dostarczenia publicznie dostępnego planu wyjaśniającego, w jaki sposób zapewni bezpieczeństwo, redundancję, zrównoważony rozwój i konkurencję w programie ludzkich lądowników księżycowych, a to wszystko w ciągu miesiąca od podpisania umowy. Ponadto Kongres chce, by NASA do 2026 roku osiągnęła zapisane w umowie i podane do wiadomości publicznej cele. Nowa umowa nie wskazuje wyraźnie, że NASA musi wybrać drugą firmę do opracowania lądowników, mimo że wcześniejsza wersja ustawy wyrażała zaniepokojenie decyzją agencji, aby wybrać jedna firmę.
Inne obszary działania organizacji NASA również były do tej pory niedofinansowane. Program agencji, która miała opracować następcę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej nie może ukończyć prac nad projektem. ISS (International Space Station) ma być finansowana do 2024 roku, choć administracja Joe Bidena ogłosiła plan przedłużenia operacji do 2030 roku. NASA po zakończeniu programu stacji kosmicznych ma nadzieję, że zachęci prywatny sektor kosmiczny do inwestowania we własne, komercyjne stacje, które przejmą „dowodzenie” w niskiej orbicie ziemskiej.
NASA walczyła o pieniądze na program przejściowy. W latach 2020 i 2021 ubiegała się o 150 milionów dolarów, ale Kongres przydzielił jej zaledwie 15 milionów, a w kolejnym roku 17 milionów dolarów. W 2022 roku NASA zmniejszyła swoje oczekiwania do 101 milionów dolarów i ku zdziwieniu zarządu organizacji, Kongres zgodził się przydzielić jej pełną kwotę.
Inne programy prowadzone przez NASA pozostają finansowane na poziomie względnie stabilnym. Największe z nich, które dotyczą lotów kosmicznych z udziałem ludzi (rakieta Space Launch System, kapsuła załogowa Orion) otrzymają pełną kwotę finansowania. Agencja ma również szansę na to, by otrzymać pełne 653 miliony dolarów, o które wnioskowała, by móc pracować nad próbami przetransportowania próbek zebranych na Marsie i rozpocząć nad nimi swoje badania. Warto również zaznaczyć, że NASA SOFIA – latające obserwatorium stworzone z przeprojektowanego samolotu Boeing 747, wciąż otrzymuje finansowanie, pomimo licznych wezwań do jego anulowania.
Braki występują w wielu obszarach badań czy projektów. Niestety wysokobudżetowe projekty, w tym ludzki lądownik księżycowy i komercyjna stacja kosmiczna, nie mogą wykorzystać wszystkich swoich pieniędzy. Jeden z zapisów nowej ustawy mówi, że te i inne projekty mogą otrzymać tylko 40 procent przydzielonych kwot, dopóki przedstawiciel NASA nie przedstawi wieloletniego planu działań Artemis i NASA Moon, który zawiera daty głównych zakończeń projektów, partnerstw i innych, wraz z szacunkowymi funduszami, które te projekty mogłyby osiągnąć. Pomimo pozytywnego wydźwięku decyzji Kongresu, NASA wciąż ma związane ręce i musi zrobić wiele, by móc wykorzystać w pełni, przeznaczone dla niej środki.
Źródło: theverge.com
Adrian Pluta
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
