Końcem zeszłego roku szef DHS Alejandro Mayorkas wydał memorandum, które mówiło o tym, że biuro imigracyjne musi zredukować liczbę spraw w sądzie imigracyjnym, gdzie poprzednia administracja Donalda Trumpa pozostawiła 1.5 miliona spraw. Celem tego memo było ogłoszenie, że nie każda osoba przebywająca w USA nielegalnie powinna być wkładana w proces deportacyjny, tak. jak było to za administracji Trumpa. Celem obecnej administracji jest ustalenie priorytetów deportacyjnych i zamknięcie spraw w sądzie imigracyjnym, które priorytetami nie są.
Prokuratorzy imigracyjni wedle tego memo mają stosować tzw. prosecutorial discretion (gestia prokuratorska). Gestią prokuratora jest to, czy dana sprawa trafi do sądu; jeśli jest już w sądzie, to czy będzie ona zamknięta i odrzucona, a jeśli nie, to czy prokurator zgodzi się na przyznanie danej aplikacji przez sędziego. Jeśli sędzia ją przyzna, to czy zgodzi się nie apelować przyznanej aplikacji do wyższej instancji. W ramy gestii prokuratorskiej wchodzi również decyzja, czy należy otworzyć starą deportację, aby teraz - po latach - utorować nową drogę dla imigranta na zalegalizowanie statusu.
Po wydaniu tego generalnego memo czekaliśmy na tzw. guidance, a więc wytyczne dla prokuratorów dotyczące tego, jak stosować ową gestię prokuratorską. I wreszcie 3 kwietnia te wytyczne zostały opublikowane w postaci nowego memo, którego autorem jest Kerry Doyle, główny prawnik prokuratury imigracyjnej. W tym memo Doyle zaczyna od wyjaśnienia tego, kto jest, a kto nie jest priorytetem deportacyjnym. Następnie opisuje to, w jaki sposób gestia prokuratora powinna być stosowana dla tych, którzy nie są priorytetem deportacyjnym.
Priorytety deportacyjne:
1. Zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego
Jak sobie można wyobrazić chodzi o osoby zaangażowane w działalność terrorystyczną, szpiegostwo i inne działania na niekorzyść rządu i społeczeństwa USA.
2. Zagrożenie dla bezpieczeństwa społecznego
Tutaj znajduje się już większa grupa, ponieważ wchodzą w to poważne wykroczenia kryminalne.
To, czy osoba, która popełniła dane przestępstwo, jest priorytetem deportacyjnym, zależeć będzie od powagi wykroczenia i oceny osoby na podstawie całości okoliczności.
Okoliczności eskalujące to: powaga wykroczenia, długość i rodzaj kary wymierzonej przez sąd, natura i powaga szkody dla ofiary wykroczenia, kwestia tego, czy użyta była broń, i obecność dodatkowych skazań kryminalnych.
Okoliczności łagodzące to: podeszły wiek, długi staż w USA, choroba psychiczna, która mogłaby mieć wpływ na wykroczenie, choroba, która wymaga leczenia, stan ofiary, wpływ, jaki miałaby deportacja na resztę rodziny w USA, taki jak: utrata osoby wspierającej finansowo lub psychicznie.
Dodatkowe okoliczności łagodzące to: czy osoba kwalifikuje się na aplikacje imigracyjne (pobyt stały, azyl, itd.), historia służby wojskowej, praca charytatywna, jak również to, jak dawno miało miejsce wykroczenie, i czy osoba od tej pory się zrehabilitowała, czy postępuje teraz zgodnie z prawem.
A więc nawet osoby z wykroczeniami kryminalnymi mogą być traktowane jako te, które nie są priorytetem deportacyjnym, jeśli brać pod uwagę okoliczności łagodzące.
3. Zagrożenie dla bezpieczeństwa granic
To ostatni priorytet deportacyjny, ale stąd pochodzi prawdopodobnie największa ilość osób znajdujących się w procesie deportacyjnym.
Przykłady zachowań, które powodują, że osoba jest tu priorytetem deportacyjnym to: zatrzymanie na nielegalnym przekroczeniu granicy po 1 listopada 2020, zatrzymanie w głębi kraju osób, które przekroczyły granicę nielegalnie po 1 listopada 2020. Jako nielegalne przekroczenie granicy uznaje się nie tylko przekroczenie granicy “bez inspekcji” (głównie przez Meksyk lub Kanadę), ale również przekroczenie po kontroli granicznej, ale na nielegalnym dokumencie lub na podstawie kłamstwa lub oszustwa. W ten priorytet deportacyjny mogą również wchodzić inne wykroczenia imigracyjne, branie udziału w przemycie ludzi przez granicę lub poważne oszustwa imigracyjne, takie jak: oszustwo, które było ukarane drogą sądową z powodu fałszywego małżeństwa dla “zielonej karty” lub z powodu fałszowania dokumentów imigracyjnych. W tym przypadku musiałoby to spowodować skazanie kryminalne, aby dana osoba stała się priorytetem deportacyjnym. Samo oskarżenie o fałszywe małżeństwo bez akcji kryminalnej nie powinno samo w sobie być automatycznie priorytetem deportacyjnym.
Inne przykłady zachowań, które spowodują, że osoba jest priorytetem deportacyjnym to: składanie aplikacji o azyl na podstawie fałszywych zeznań lub informacji, podawanie się za obywatela USA, branie udziału w fałszerstwie imigracyjnym na szeroką skalę (fałszowanie dokumentów dla innych osób). Ale używanie fałszywego dokumentu, aby uciec przed prześladowaniem, używanie fałszywego dokumentu przez nieletnich lub użycie fałszywego dokumentu, aby ułatwić sobie znalezienie zatrudnienia, nie będą traktowane jako priorytety deportacyjne.
Również w tej klasie priorytetów deportacyjnych bierze się pod uwagę okoliczności łagodzące, podobnie do poprzedniego kryterium, a więc: wiek osoby, staż w USA, choroby, obecność członków rodziny w USA, zaangażowanie w dobro społeczeństwa, itd.
Przykłady jak stosowana będzie gestia prokuratora
Jeśli prokurator stwierdzi, że napotkany imigrant, lub imigrant już obecny w systemie sądowym, nie jest priorytetem imigracyjnym, to na prośbę prawnika takiego imigranta prokuratura może podjąć następujące kroki: wstrzymać proces oskarżenia, zamknąć (dismissal) sprawę, która jest już przed sądem imigracyjnym, zgodzić się na przyznanie aplikacji o przywilej imigracyjny, wstrzymać proces apelacji od decyzji sprzyjającej imigrantowi, otworzyć stary proces deportacyjny w połączeniu z prawnikiem imigranta lub wyrazić zgodę na inne prośby imigranta w procesie deportacji. Każdy z tych kroków poniżej rozwinę.
1. Wstrzymanie procesu oskarżenia
Proces oskarżenia to wydanie dokumentu, który rozpoczyna proces deportacyjny, tzw. Notice to Appear albo NTA (Nakaz stawienia się). Po otrzymaniu informacji o osobie, która naruszyła prawo imigracyjne, prokurator musi podjąć decyzję, czy przeciwko takiej osobie rozpocząć proces deportacyjny. To jest najwcześniejsza możliwość zastosowana gestii prokuratora i zazwyczaj odbywa się bez wiedzy imigranta. Prokurator dostaje informacje na temat imigranta z różnych źródeł: zatrzymanie na granicy, odmowa aplikacji o zieloną kartę lub obywatelstwo, informacja od organów ścigania (policji, sądu, itp.). I teraz prokurator musi podjąć decyzję, czy przeciwko takiej osobie rozpocząć proces deportacyjny i wydać akt oskarżenia (NTA). Stosując nowe wytyczne, na pewno setki, jeśli nie tysiące potencjalnych aktów oskarżenia nie będzie przez prokuraturę teraz wystawianych. Jeśli imigrant spodziewa się, że jego niedawne zatrzymanie przez biuro imigracyjne lub niedawna odmowa jakiejś aplikacji o pobyt stały lub obywatelstwo może potencjalnie spowodować rozpoczęcie deportacji, to warto skontaktować się z adwokatem imigracyjnym, aby do tego nie doszło. Adwokat może skontaktować się z prokuraturą i spowodować, aby do takiego procesu oskarżenia nie doszło.
2. Zamykanie istniejącego już procesu sądowego przeciwko imigrantowi
Tutaj gestia prokuratora pokazywana będzie najczęściej, ponieważ głównym jej celem jest redukcja ilości spraw znajdujących się obecnie w systemie sądów imigracyjnych. Tutaj prokurator może działać samodzielnie i “zaoferować” imigrantowi zamknięcie procesu deportacyjnego, lub może zadziałać na prośbę adwokata reprezentującego danego imigranta. I tak dzieje się najczęściej, ponieważ ze względu na olbrzymią ilość spraw w sądzie imigracyjnym, jest to niemożliwe, aby prokuratura we własnej gestii wyszukiwała sama sprawy do zamknięcia. Najszybszą i najpewniejszą drogą jest wystąpienie do prokuratury o zamknięcie sprawy przez adwokata imigracyjnego. My, jako adwokaci, mamy dostęp do procedur i kryteriów ustalonych przez lokalne prokuratury imigracyjne do tego celu. Każda lokalna prokuratura ma swoje własne wymagania co do procesu i dokumentacji o taką prośbę. Generalnie jednak celem prokuratury jest zamknięcie spraw deportacyjnych w sytuacjach, gdzie osoba po takim zamknięciu może starać się od razu, lub w przyszłości, o aplikację imigracyjną przed biurem imigracyjnym lub przed departamentem stanu. A więc na przykład osoby z zatwierdzoną lub złożoną petycją o pobyt stały przez rodzinę lub pracę, które mogłyby ten proces przejść przez biuro imigracyjne, gdyby nie proces deportacyjny. Również osoby, gdzie zamknięcie procesu deportacyjnego przywróciłoby im status rezydenta. Na przykład osoby, które były rezydentami, ale starały się o obywatelstwo i okazało się, że np. były skazane za jakieś wykroczenie karne. Lub osoby, które były rezydentami, ale wyjechały za granicę na dłużej niż rok i przy powrocie włożone zostały w proces deportacyjny. Zamknięcie takiego procesu spowodowałoby przywrócenie statusu rezydenta, a w niektórych wypadkach nawet możliwe byłoby kontynuowanie procesu naturalizacji. W innych przypadkach osoby, które obecnie nie mają żadnych możliwości imigracyjnych, ale które z powodów humanitarnych nie powinny być deportowane ze względu na wcześniej wymienione okoliczności łagodzące, również mogą starać się o zamknięcie swoich spraw.
3. Pomoc w sprawie przed sądem
Jeśli prokuratura lub imigrant stwierdza, że sprawa powinna jednak zostać przed sądem i tu być zakończona, to prokurator na prośbę adwokata imigranta może pomóc i tutaj w różny sposób.
Po pierwsze, może zgodzić się na przyznanie przez sąd aplikacji o pobyt stały bez pełnej rozprawy.
Po drugie, może zgodzić się, że imigrant spełnia pewne kryteria na aplikację, nawet jeśli inne musi udowodnić w czasie rozprawy. Rozprawa wtedy jest łatwiejsza i krótsza.
Po trzecie, może zgodzić się nie apelować do instancji wyższej od decyzji przyznającej imigrantowi status rezydenta, czyniąc w ten sposób decyzję sędziego decyzją finałową.
Po czwarte, może zgodzić się w procesie deportacyjnym na pewne prośby ze strony adwokata imigranta np. prośbę o zawieszenie procesu deportacji na czas, kiedy biuro imigracyjne zatwierdza petycję lub na odroczenie procesu na bardziej odległą datę, aby pomóc imigrantowi w zebraniu dokumentacji, itd.
4. Przyłączenie się do prośby o otwarcie starej sprawy deportacyjnej i oddalenie nakazu deportacji
To jest nowa forma pomocy, która wcześniej rzadko była stosowana. W przypadku osób, które mają stare nakazy deportacyjne, blokujące staranie się o pobyt stały na podstawie zmienionych nowych okoliczności (np. małżeństwo z obywatelem, dziecko obywatel USA kończy 21 lat i może sponsorować, uaktualnienie się dawno złożonej petycji imigracyjnej, lub imigrant był niedawno ofiarą wykroczenia, itd.). Prokuratura może w swojej gestii przyłączyć się do prośby adwokata imigracyjnego o otwarcie starej sprawy deportacyjnej (Motion to re-open) po to, aby po otwarciu prosić o wycofanie sprawy z sądu w celu złożenia aplikacji przed biurem imigracyjnym lub w celu przedstawienia przed sądem nowej aplikacji o pobyt stały, która nie była brana pod uwagę podczas poprzedniej sprawy deportacyjnej. Prokuratura jednak nie będzie godzić się na otwieranie spraw deportacyjnych na podstawie aplikacji, które sąd już wcześniej odmówił. Prośba o otwarcie sprawy musi być złożona na podstawie nowej aplikacji, nieprezentowanej wcześnie przed sądem lub na podstawie nowych okoliczności rodzinnych lub życiowych, które nie istniały podczas poprzedniego procesu deportacyjnego.
Każda aplikacja o stosowanie gestii prokuratora traktowana będzie indywidualnie na podstawie argumentów i dokumentacji przedstawionych przez adwokata danej osoby.
Na ostatniej konferencji prawników imigracyjnych, główny lokalny prokurator, Karen Lundgren, mówiła, że prokuratura w Chicago będzie dawać odpowiedzi na prośbę o zastosowanie gestii prokuratorskiej w ciągu 30-60 dni. Jest to dla nich priorytet.
Reasumując, osoby, które uważają, że mogą skorzystać z gestii prokuratorskiej w swoich sprawach imigracyjnych, powinny jak najszybciej kontaktować się z nami, adwokatami imigracyjnymi, ponieważ memorandum to będzie miało zastosowanie w trakcie trwania obecnej administracji Bidena. Co stanie się za trzy lata, trudno na razie przewidzieć. W związku z tym należy tę szansę wykorzystywać właśnie teraz.
Wesołych Świąt Wielkanocnych dla wszystkich czytelników tygodnika Monitor.
Agata Gostyńska-Frakt
Adwokat Imigracyjny i Rodzinny
Tel. 312-644-8000
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
