Obecnie cały świat żyje emocjami związanymi z XXXIII Letnimi Igrzyskami Olimpijskimi, które odbywają się w Paryżu. Tysiące sportowców z różnych zakątków globu rywalizują o medale w setkach dyscyplin. Kibice dopingują swoich ulubieńców na stadionach, pływalniach, torach i arenach, tworząc niesamowitą atmosferę sportowego święta. Od biegów przez gimnastykę, po nowe sporty, takie jak skateboarding - każde zawody przynoszą niezapomniane emocje i pokazują prawdziwe piękno rywalizacji. Igrzyska w Paryżu są również okazją do promowania pokoju i jedności w trudnych czasach.
Kiedy myślimy o olimpiadach, przed oczami stają nam nowoczesne stadiony, tłumy kibiców i zapierające dech w piersiach zmagania sportowców. Jednak historia igrzysk olimpijskich sięga daleko wstecz, do czasów starożytnych Greków.
Pierwsza olimpiada odbyła się w 776 roku p.n.e. w Olimpii, niewielkim miasteczku w Grecji. Była ona częścią religijnych obrzędów ku czci Zeusa, króla bogów. Sportowcy przybywali z różnych greckich polis, by rywalizować w biegach, zapasach, rzucie dyskiem i oszczepem. Zwycięzcy otrzymywali wieńce z gałązek oliwnych oraz ogromny prestiż. W tamtych czasach igrzyska były nie tylko świętem sportu, ale także okazją do zawarcia sojuszy i załatwiania politycznych interesów. Uroczystości i zawody trwały pięć dni, podczas których wszyscy uczestnicy musieli przestrzegać tzw. "świętego rozejmu", zapewniającego bezpieczeństwo zarówno sportowcom, jak i widzom.
Upadek i odrodzenie igrzysk
Starożytne igrzyska odbywały się regularnie przez ponad tysiąc lat, aż do 393 roku n.e., kiedy to cesarz Teodozjusz I zakazał ich jako przejaw pogaństwa. Przez kolejnych 1 500 lat olimpiady były jedynie wspomnieniem, aż do końca XIX wieku.
Wtedy to francuski baron Pierre de Coubertin postanowił wskrzesić starożytną tradycję. W 1896 roku w Atenach odbyły się pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie. Udział w nich wzięło 241 sportowców z 14 krajów, rywalizując w 43 konkurencjach. Od tego czasu igrzyska olimpijskie rozrosły się do jednego z najważniejszych wydarzeń sportowych na świecie. Coubertin wierzył, że sport może promować pokój i zrozumienie między narodami, a jego wizja przekształciła się w globalny fenomen.
Współczesne olimpiady
Dziś igrzyska olimpijskie to największa międzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zarówno letnie, jak i zimowe, ale w odstępie 2 lat od siebie), gromadząca tysiące sportowców z niemal wszystkich krajów świata. Nowoczesne olimpiady to nie tylko sport, ale także wielkie widowisko i okazja do promowania pokoju i międzynarodowej współpracy. Sportowcy rywalizują w setkach konkurencji, od tradycyjnych dyscyplin, takich jak biegi czy pływanie, po nowsze sporty, jak skateboarding i surfing.
Każda olimpiada ma swoje wyjątkowe momenty i bohaterów. Z pewnością pamiętamy niesamowite rekordy Usaina Bolta, emocjonujące występy gimnastyczne Simone Biles czy wzruszające chwile, kiedy sportowcy różnych narodowości dzielą się radością zwycięstwa i smutkiem porażki. Ceremonie otwarcia i zamknięcia igrzysk to spektakularne widowiska, które oglądają miliony ludzi na całym świecie.
Wybór miast gospodarzy
Jest to skomplikowany proces, który rozpoczyna się wiele lat przed samym wydarzeniem. Miasta ubiegające się o organizację igrzysk muszą złożyć szczegółową aplikację, przedstawiając plan infrastruktury, zakwaterowania, transportu i bezpieczeństwa. Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl) ocenia te propozycje, odwiedza miasta kandydackie i przeprowadza szczegółowe analizy. Na końcu procesu członkowie MKOl głosują, wybierając najlepszą kandydaturę. Wybór miasta gospodarza jest nie tylko prestiżem, ale także wielką odpowiedzialnością i wyzwaniem logistycznym. Często również sporym obciążeniem finansowym.
Chicago chciało zorganizować igrzyska
Byliśmy chętni do zorganizowania letnich igrzysk olimpijskich w 2016 roku. Miasto miało ambitne plany i zaangażowało wiele zasobów, by zdobyć to prestiżowe wydarzenie. Początkowo mieszkańcy wspierali ten pomysł, jednak z czasem poparcie spadło poniżej 50%. W tym samym czasie, w 2009 roku, przedstawiciele Chicago zaprezentowali swoją kandydaturę w Kopenhadze, rywalizując z miastami takimi jak Rio de Janeiro, Tokio i Madryt. Mimo silnej kampanii i poparcia ze strony wielu znanych osobistości, Chicago odpadło w pierwszej rundzie głosowania MKOl. Ostatecznie igrzyska przyznano Rio de Janeiro. Była to dla Chicago ogromna szansa na promocję miasta i rozwój infrastruktury, a mimo niepowodzenia, miasto pokazało swoje zaangażowanie i ducha sportowej rywalizacji.
Olimpiady a światowe konflikty
Igrzyska olimpijskie mają być symbolem pokoju i jedności, jednak często odbywają się w cieniu globalnych konfliktów. Gdy sportowcy rywalizują na stadionach, w różnych częściach świata toczą się wojny i spory polityczne. Mimo że większość sportowców stara się walczyć o medale w duchu fair play, zdarza się, że napięcia międzynarodowe przenikają do rywalizacji sportowej. Przykładem może być olimpiada w Monachium w 1972 roku, kiedy to doszło do tragicznego ataku terrorystycznego na izraelskich sportowców. Innym przykładem są kontrowersje polityczne i bojkoty, jak te z lat 1980 i 1984, kiedy to zimnowojenna rywalizacja między Wschodem a Zachodem wpłynęła na udział wielu krajów.
W związku z wojną w Ukrainie w tym roku Rosja i Białoruś nie uzyskały pozwolenia na udział olimpiadzie, choć sportowcy tych krajów rywalizują indywidualnie pod flagą AIN: to skrót od francuskiej nazwy Athlètes Individuels Neutres (Neutralni Sportowcy Niezrzeszeni). Gdy zawodnicy Palestyny i Izraela pojawiają się na arenach sportowych, sportowe zmagania też odbywają się w cieniu trwającej tam wojny.
Ile jest wart medal olimpijski?
Mniej niż mogłoby się nam wydawać
Złote medale wręczane na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu ważą 529 gramów, czyli nieco poniżej 19 uncji. Gdyby składały się z czystego złota, każdy medal byłby obecnie wart ponad 45 000 dolarów, biorąc pod uwagę tylko cenę tego szlachetnego metalu, sprzedawanego obecnie za prawie 2 500 dolarów za uncję.
Jednak większość metalu w złotym krążku to w rzeczywistości srebro. Tylko 6 gramów złota jest używanych w medalach olimpijskich przyznawanych za pierwsze miejsce.
Wartość stopu 6 gramów złota wynosi nieco poniżej 500 dolarów, podczas gdy pozostałe 523 gramy srebra są warte około $550. To daje nieco ponad 1 000 dolarów w samych metalach szlachetnych.
Nie dotyczy to wyłącznie Letnich Igrzysk Olimpijskich 2024: MKOl od lat wymaga, aby złote medale były wykonane w co najmniej 92,5% ze srebra. Złote medale są tradycyjnie platerowane tylko złotem. Co ciekawe, wszystkie tegoroczne medale są również wzbogacone niewielką ilością żelaza pochodzącego z recyklingu oryginalnej konstrukcji Wieży Eiffla, która z czasem została powoli zastąpiona nową.
Ile mogą być warte na aukcji?
Złote medale olimpijskie są jednak zazwyczaj warte znacznie więcej. Bobby Livingston, wiceprezes wykonawczy bostońskiej firmy RR Auction, szacuje, że złoty medal zdobyty przez mało znanego sportowca w Paryżu w 2024 r. zostałby sprzedany za kwotę od 15 000 do 30 000 dolarów zaraz po zakończeniu igrzysk. „Dokładna wartość zależy od kilku czynników, w tym profilu sportowca, dyscypliny sportowej i wyjątkowości osiągnięcia”.
Livingston wymienia następujące elementy jako czynniki decydujące o tym, za ile złoty medal może zostać sprzedany na aukcji:
Znaczenie historyczne: Medale zdobyte podczas wydarzeń historycznych - jak występ gwiazdy lekkoatletyki Jesse Owensa na igrzyskach w Berlinie w 1936 r. lub zwycięstwo USA w hokeju na lodzie nad Związkiem Radzieckim w 1980 r. - mogłyby osiągnąć niezwykle wysokie ceny. Jeden z medali Owensa został sprzedany za rekordową kwotę prawie 1,5 miliona dolarów w 2013 r.
Sława i popularność sportowca: Kupujący zapłaciliby więcej za medale należące do kultowych postaci, takich jak gimnastyczka Simone Biles, pływak Michael Phelps i biegacz Usain Bolt. Jednak „najlepsi sportowcy rzadko sprzedają swoje medale za życia, co sprawia, że takie transakcje są rzadkie i bardzo cenne” — mówi Livingston.
Okoliczności sprzedaży: Historia medalu może znacząco wpłynąć na jego wartość. „Medale sprzedawane na cele charytatywne lub te z dobrze udokumentowaną historią mogą przyciągnąć wyższe oferty”.
Stan i prezentacja: Jak w przypadku każdego przedmiotu kolekcjonerskiego, stan fizyczny złotego medalu, towarzyszące mu certyfikaty i pamiątki oraz ogólna prezentacja mogą mieć wpływ na wartość.
Premie za podium
Większość sportowców olimpijskich spędza swoje życie, pracując na rzecz zdobycia złotego medalu, więc prawdopodobnie nie chcą rozstawać się ze swoją nagrodą, niezależnie od tego, ile jest warta. Dobrą wiadomością jest to, że wielu olimpijczyków jest nagradzanych premiami pieniężnymi za zdobycie medali.
Program Operation Gold amerykańskiego Komitetu Olimpijskiego i Paraolimpijskiego wypłaca każdemu sportowcowi USA 37 500 dolarów za zdobycie złotego medalu olimpijskiego, 22 500 za srebro i 15 000 za brąz.
Programy w innych krajach oferują często większe wypłaty: zwycięzcy złotych medali z Hongkongu, Singapuru lub Tajwanu otrzymują równowartość ponad 600 000 dolarów.
rj
